وقتی یخ‌تان دیگر آب نشد!
روایتی از سیر ساخت یخچال که انقلابی در زندگی انسان‌ها به‌وجود آورد و حالا دیگر زندگی بدون آن ممکن به‌نظر نمی‌رسد
نگهداری از مواد غذایی برای انسان‌ها در طول تاریخ اهمیت بسیار زیادی داشته است. مواد غذایی که به سختی و با قیمتی گزاف به‌دست می‌آمد، به‌راحتی و به‌دلیل هجوم باکتری‌ها در دمای معمولی، فاسد می‌شد. بنابراین به راهکاری به‌منظور طولانی‌ترکردن عمر غذاها نیاز بود، به‌همین دلیل یخچال و فریزر اختراع شد و به سرعت توسعه یافت. البته یخچال راه بسیار طولانی را طی کرده تا به شکل امروزی رسیده است. اختراع یخچال قدمی مهم بود و در دمای پایین‌تر فریزر را برای انجماد به‌دنبال داشت.
پیدایش
نخستین بار در سال1748میلادی، ویلیام کالن، پزشک اسکاتلندی یک فرایند تبرید (سردسازی) را در دانشگاه گلاسکو انجام داد که البته از نظر علمی چندان قابل‌قبول نبود. در سال1756و در دانشگاه ادینبورگ او نخستین مقاله‌اش درباره «سردسازی مصنوعی» را ارائه کرد. ویلیام کالن از یک پمپ برای ایجاد خلأ جزئی روی یک ظرف «دی اتیل اتر» استفاده کرد که این ماده جوشانده می‌شد و گرما را از محیط اطراف جذب می‌کرد. این فرایند باعث به‌وجودآمدن قطعات کوچک یخ شد که البته نمی‌توانست کاربری تجاری داشته باشد.
پدر یخچال جهان کیست؟
به گزارش همشهری، اولیور ایوانز متولد 13سپتامبر سال1755در نیوپورت آمریکاست. او به یکی از سرآمدان دوران خود تبدیل شد که ایده‌ها و طرح‌هایش جلوتر از زمان بود. اولیور پنجمین بچه در میان 12فرزند پدر و مادرش بود که توانست خیلی زود استعدادهای خود را بروز دهد. او در زمینه انرژی بخار کارهای ارزشمندی را انجام داد و اختراع‌هایی را به‌ثبت رساند. ایوانز نخستین کسی بود که طرح یخچال «فشرده‌سازی بخار» را ارائه کرد و گام بلندی را برای ساخت نخستین یخچال در سال1805برداشت. ایوانز تمام اجزای اصلی چرخه تبرید مانند منبسط‌کننده، کوئل خنک‌کننده، کمپرسور و کندانسور را مشخص کرد تا به او لقب پدربزرگ تبرید (سردسازی) داده شود. با این حال شواهدی وجود ندارد که ایوانز موفق به ساختن یخچال شده باشد؛ اگرچه اجزای آن را توانسته بود کنار هم بگذارد و طرحی کامل ارائه کند.
ساخت نخستین یخچال
جیکوب پرکینز، مخترع، مهندس و پزشک آمریکایی متولد لندن نخستین فردی بود که توانست یک یخچال بسازد. او با استفاده از طرح‌های اولیور ایوانز موفق شد طرحی عملی درخصوص یک یخچال ارائه دهد و آن را بسازد. پرکینز در 14آگوست سال1834یخچال فشرده‌سازی بخار خود را ساخت و اختراعش را به ثبت رساند. او با استفاده از دستگاهش یخ تولید می‌کرد و مبتلایان به تب زرد را به‌وسیله آن خنک نگه می‌داشت. با این حال چند دانشمند و مخترع دیگر مانند جان گوری، الکساندر توئینینگ و جیمز هریسن هر کدام طرح یخچال فشرده‌سازی بخار را تکمیل کردند.
سرمایش جذبی
در سال1858فردیناند فیلیپ ادوارد کَره، دانشمند و مهندس فرانسوی به‌کمک برادرش توانست نخستین یخچال سرمایش جذبی را بسازد. در یخچال او، برای تولید برودت از یک منبع گرما استفاده می‌شد و او از آب و اسیدسولفوریک برای این کار بهره می‌برد. کَره اختراع خود را در سال1859به ثبت رساند و در سال1860بابت آن گواهی ثبت اختراع دریافت کرد. در سال1862، کره دستگاه یخ‌ساز خود را در نمایشگاه بین‌المللی لندن به معرض نمایش گذاشت. یخچال ادوارد در هر سال می‌توانست 200کیلوگرم یخ تولید کند. او در ساخت دستگاه خود از طرح جیمز هریسون استرالیایی الهام گرفته بود. سیستم کره تا اوایل دهه1900میلادی محبوبیت بسیاری میان مردم داشت تا اینکه فناوری جدیدتری از راه رسید.
مدل‌های خانگی
در سال1913 فرد دبلیو وولف، نخستین مدل‌های یخچال با کاربری خانگی را به بازار عرضه کرد و یک سال بعد نیز مهندس ناتانیل ولز از دیترویت طرح یخچال‌های الکتریکی را ارائه کرد که کم‌کم به پایه و اساس کار شرکت‌های بزرگ تولید لوازم خانگی تبدیل شد.
اجزای یک یخچال
هر یخچال به‌صورت پایه دارای کمپرسور، کندانسور، اپراتور و گاز و ترموستات است. این اجزا جزو لاینفک وسایل سرماساز هستند که درصورت نبود هریک این فرایند امکان‌پذیر نخواهد بود.
نخستین حرکت
ویلیام کالن از یک پمپ برای ایجاد خلأ جزئی روی یک ظرف دی اتیل اتر استفاده کرد که این ماده جوشانده می‌شد و گرما را از محیط اطراف جذب می‌کرد
