خواب یکی از بزرگترین اسرار مغز بهحساب میآید و هنوز هم بسیاری از رازهای آن برای دانشمندان پوشیده است. با این حال تحقیقات روی موشها سیستم پاکسازی عجیب مغز را مشخص کرده است. مغز با یک سپر پوشیده شده که بنیاد اصلی آن را سلولهایی به نام آستروسیت تشکیل میدهد. عملکرد این سلولها مثل این است که رگهای خونی را در آغوش گرفتهاند و ورود و خروج مواد مختلف به مغز را کنترل میکنند. بهنظر میرسد این سلولها نقش مهمی در تمیز نگهداشتن مغز از مواد سمی ایفا میکنند.
همین ماجراست که اهمیت خواب منظم و باکیفیت را بیشتر نشان میدهد. شاید بعضیها به خوابشان چندان اهمیتی ندهند اما کیفیت زندگی و سلامت ما به این آرامش شبانه نیازمند است. درواقع تحقیقات نشان میدهد که خواب باعث ریکاوری بدن انسان میشود. آستروسیت (astrocyte) یا آستروگلیا یا اختریاخته، یاختهای گلیایی (پیبانی) و ستارهشکل است که تغذیه و حفاظت یاختههای عصبی را برعهده دارد. به آستروسیتی که عمدتا در ماده خاکستری مغز یافت میشود و رشتههای گلیایی کمی دارد آستروسیت درشترشته (protoplasmic astrocyte) گفته میشود. به آستروسیتی که عمدتا در ماده سفید مغز یافت میشود و رشتههای گلیایی متعدد دارد آستروسیت نازکرشته (fibrous astrocyte) میگویند.
اجازه ورود مأموران پاکسازی
به گزارش همشهری، آستروسیتها در شب دروازههای فضای مغز را کمی باز میکنند و به این ترتیب فضای بین دیواره رگها با مایعی شفاف به نام مایع مغزی - نخاعی پر میشود. این مایع زیر رگهای خونی حرکت میکند و از میان آستروسیتها به فضای بین سلولهای مغزی وارد میشود. مایع مغزی - نخاعی سموم را در مسیر عبور جمع میکند و آنها را به جریان خون بازمیگرداند تا از مغز خارج شوند. این یک سیستم پاکسازی خودکار است که هنگام خواب به داد بدن و مغز انسان میرسد.
ورود مایع مغزی - نخاعی
آستروسیتها در شب دروازههای فضای مغز را کمی باز میکنند و به این ترتیب فضای بین دیواره رگها با مایعی شفاف به نام مایع مغزی - نخاعی پرمیشود
سیستم پاکسازی خودکار مغز در خواب
بدن انسان یک سیستم داخلی برای پاکسازی سلولهای مغز از مواد سمی دارد که هنگام خواب بهکار میافتد و زندگی ما را نجات میدهد
در همینه زمینه :