خشت طلا در سبد دوچرخههای بیدود
سیدمحمد فخار _ خبرنگار
نبض سهشنبههای بدون خودرو پس از خشت طلا بلندتر از همیشه شنیده میشود. ابتدای هفته جاری بود که در مراسم روز جهانی شهرها که کمیته اسکان بشر سازمان ملل آن را برگزار میکند، یکی از 7جایزه نخست جهان به ایده دوچرخههای اشتراکی تهران رسید. شاید اگر این مراسم در ایران برگزار نشده بود، حالا بیشتر درباره این موفقیت صحبت میشد. اما آنچه بیش از این جایزه مهم مینماید، دیده شدن ایده دوچرخههای اشتراکی تهران در سطح جهانی است.
سال 2012بود که این ایده در پکن اجرایی شد و توانست بخش زیادی از چشم بادامیها را همرکاب خود کند. شهرهای بزرگ چین درگیر آلایندههای جوی بسیاری هستند و ایده دوچرخه تنها راه مقابله آنها با شرایط بحرانی است. در تهران اگرچه شرایط هوایی، بهتر از پکن بوده، اما از سال 2016با حضور برخی کارشناسان هلندی از آمستردام(شهر دوچرخههای جهان) طرح توسعه دوچرخهسواری تهران کلید خورد و یک سال بعد ایده دوچرخههای اشتراکی با همکاری شرکت «پاک چرخ ایرانیان» کلید خورد. در پی این وضع، تهران از پاییز 97میزبان دوچرخههای نارنجیرنگ شد.
در آن روزها افشانی، شهردار وقت تهران که روبان افتتاح طرح بیدود را میبرید هم به پایداری طرح، امید کمی داشت، اما پس از روی کارآمدن حناچی، ایده دوچرخهمحوری و انسانمحوری تیم او در برابر خودرومحوریهای گذشته امیدها را زنده کرد. این امیدواری اگرچه برای نگارنده و سایر رصدگران شهری محسوس بود اما هنوز هستند بلندگوهایی که خودرومحوری را کماکان توصیه میکنند.
در همین برهه که اتمسفر شهری پایتخت میزبان بیش از 1800تن آلایندههای جوی روزانه است، شهردار پایتخت سهشنبهها پا به رکاب میشود و این ایده ماههاست تکرار میشود. همزمان در مناطق 2، 6و 7تهران هزاران دوچرخه نارنجیرنگ به شهروندان تهرانی خدمات میدهند و پراکندگی دوچرخهها روی نقشه نرمافزار بیدود نشان میدهد طرفداران آن در حال افزایش هستند. این هم برگی روشن در کارنامه مبارزه با آلودگی هوای تهران است، اما کار به اینجا ختم نمیشود. در سال 2015کمیته UITP که بهعنوان بزرگترین رصدکننده حملونقل شهری جهان شناخته میشود، به راهاندازی دوچرخههای اشتراکی در پکن جایزه داد.
4سال پس از این رخداد، دوچرخههای نارنجیرنگ نهتنها تهران را در محدوده خدمترسانی خود قرار دادهاند که رشد آنها توسط کمیته اسکان بشر سازمان ملل دیده شده و بهعنوان بهترین طرح حملونقلی سال 2019شهرهای جهان، جایزه جهانی خشت طلا را دریافت کرده است. این رخدادی مبارک برای تهران است. حالا خشتهای طلایی را در سبد دوچرخههای نارنجی رنگ میشود دید، اما از این طلا باید با توسعه زیرساختها بیشتر محافظت کرد.