‌جنبه‌های روان تنی اختلالات قلبی

سوسن موعودی ـ  روانپزشک

 بیماری‌های قلبی- عروقی از شایع‌ترین عوامل مرگ‌ومیر بالغان در دنیاست. افسردگی، اضطراب، خصومت، خشم و تیپ رفتاری A به‌عنوان عوامل خطرزای اختلالات قلبی شناخته شده‌اند؛ به‌طوری که در بیماران افسرده، خطر بروز سکته قلبی حدود یک و نیم تا دو برابر افزایش می‌یابد. این در حالی است که افراد با تیپ رفتاری A به کسانی اطلاق می‌شود که رقابتگر، عجول و پرخاشگرند و به آسانی از کوره در می‌روند. این افراد دو برابر خطر بروز مرگ‌ومیر مرتبط با سکته قلبی را دارند. خصومت، جزو اصلی رفتاری آنان با کاهش فعالیت پاراسمپاتیک، افزایش هورمون‌های سیستم عصبی و افزایش رسوب کلسیم در عروق همراه است. تمریناتی مثل آرام‌سازی‌ عضلات، کنترل خشم و مدیریت استرس در این افراد توصیه می‌شود. به‌طور کلی مدیریت استرس در توانبخشی اختلالات قلبی نیز با اهمیت تلقی می‌شود؛ چون استرس حاد می‌تواند وقایع مرگبار قلبی را شعله ور سازد. بیماران جوان، زنان، افراد با حمایت اجتماعی کم و سبک سازگاری منفی در معرض خطر بالایی برای استرس قرار دارند. باید توجه داشت که عوامل خطر رفتاری بیماری‌های قلبی مانند سیگار کشیدن، عدم‌تحرک و عدم‌پذیرش درمان دارویی نیز با استرس‌های روانی، افسردگی و اضطراب تشدید می‌یابد و درمان مناسب روانپزشکی می‌تواند برای این بیماران سودمند باشد. پرفشاری خون نیز یک مشکل جسمی جدی است که تشخیص ندادن و درمان مناسب آن می‌تواند منجر به مشکلات شناختی مانند اختلالات یادگیری، حافظه، توجه و تمرکز همراه با اختلالات قلبی، کلیوی و مغزی شود. همچنین پر فشاری خون اولیه(یعنی با علت نامشخص) یا ثانویه می‌تواند بیماری شناخته شده جسمی باشد. برخی بیماران، پرفشاری خون متغیر دارند؛ مثلا در برخی افراد افزایش فشار خون فقط در مطب پزشک و مرتبط با اضطراب رخ می‌دهد و در شرایط دیگر فشار خون طبیعی دارند که به آن پرفشاری خون «کت سفید» اطلاق می‌شود و مداخله مناسب در این موارد می‌تواند در سلامت جسمانی افراد تأثیرگذار باشد.