بندرعباس و سنندج جهانی شدند

سیده زهرا عباسی _ خبرنگار

 بیش از نیمی از مردم جهان شهرنشین هستند و این جمعیت تا سال 2050 دوبرابر خواهد شد. هرچند شهرنشینی با چالش‌های جدی مواجه است، اما شهرها می‌توانند بازوی اصلی برای توسعه پایدار باشند؛ موضوعی که مورد توجه یونسکو هم قرار گرفته است و در نتیجه آن، از سال 2004 در قالب برنامه‌ای به نام «روز جهانی شهرها» در 31اکتبر (9 آبان) به معرفی شهرهای خلاق در گوشه و کنار جهان در بخش‌های موسیقی، هنر، صنایع‌دستی و هنرهای بومی، طراحی، سینما، ادبیات، هنرهای دیجیتال و غذاهای بومی می‌پردازد. یونسکو امسال هم با معرفی 66 شهر جدید، تعداد اعضای شبکه شهرهای خلاق جهان را به 246 شهر رساند. شهرهای خلاقی که از طریق یونسکو معرفی شده‌اند، متعهد می‌شوند فرهنگ را در مرکز و کانون راهبرد‌های توسعه‌ای خود قرار دهند. بندرعباس در بخش صنایع‌دستی و هنرهای بومی و سنندج در بخش موسیقی نمایندگان ایران در شهرهای جدید خلاق یونسکو هستند. پیش از این هم رشت در حوزه غذاهای بومی و اصفهان در زمینه صنایع‌دستی از ایران به عنوان شهر خلاق انتخاب شده‌ بودند.

سنندج و همه ظرفیت‌های موسیقایی
کردستان از گذشته خاستگاه هنرمندان نامی بوده که نام و آوازه آن‌ها در حوزه موسیقی فراتر از مرزهای ایران درخشیده است. حالا به اعتبار همین نام و آوازه، سنندج توانسته است در کنار شهرهایی از کشورهای اندونزی، مراکش، کوبا، روسیه، ترکیه، پرتغال، اسپانیا، فرانسه، ترینیداد و توباگو، فلسطین، جمهوری دومینیکن، کلمبیا، شیلی، مجارستان و صربستان عنوان شهر خلاق در حوزه موسیقی را از یونسکو دریافت کند.  شهردار سنندج دراین باره به همشهری می‌گوید: بیشتر نام‌آوران موسیقی ایرانی، کرد هستند و این ثبت جهانی حق سنندج بود. پیگیری برای ثبت جهانی سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی با تشکیل کارگروه‌های تخصصی و استفاده ازنظر هنرمندان و صنعت‌گران انجام شد. حشمت‌الله صیدی انتخاب سنندج به عنوان شهرخلاق موسیقی را از مهم‌ترین رویدادهای مهم فرهنگی می‌داند که در توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و جذب گردشگر در آینده تاثیر زیادی خواهد داشت. او دراین باره توضیح بیشتری می‌دهد و می‌افزاید: برای رسیدن به این هدف، ایجاد یک مرکز خلاقیت، تقویت رویدادهای موسیقی در سنندج، ارتباط با شهرهای خلاق موسیقی درجهان، حمایت از هنرمندان موسیقی، توسعه زیرساخت‌های این بخش و تجلیل از هنرمندان را در دستورکار داریم . وی از استانداری، فرمانداری، شورای‌عالی برنامه‌ریزی، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، دانشگاه کردستان و حوزه هنری می‌خواهد برای تحقق این هدف به کمک بیایند.  شهردار سنندج همچنین از برگزاری جشنی به همین مناسبت در آینده‌ای نزدیک خبر می‌دهد. 

توسعه گردشگری موسیقی در سنندج 
مدیرکل میراث فرهنگی کردستان نیز مانند شهردار سنندج به جایگاه ویژه این شهر در موسیقی ایرانی اشاره می‌کند و به همشهری می‌گوید: موسیقی یکی از هنرهای اصیل در طول تاریخ شناخته شده و کردستان همیشه نقش ویژه‌ای دراین جایگاه داشته است. سنندج یکی از معدود شهرهایی است که ارکستر فلارمونیک در رده نوجوانان و بزرگسالان دارد و ثبت جهانی می‌تواند به توسعه هرچه بیشتر این فعالیت‌های تخصصی بیانجامد.  سیدمحسن علوی نخستین و مهم‌ترین تاثیر این ثبت را شناخته شدن سنندج درسطح جهانی می‌داند  او البته به نکته دیگری از منظر جایگاه سازمانی خود اشاره و اظهار می‌کند: ثبت سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی نقش مهمی در توسعه گردشگری سنندج خواهد داشت و حتی سنندج می‌تواند پایتخت موسیقی ایران باشد. علوی با بیان اینکه پیش از این 8 پرونده در حوزه موسیقی در سطح ملی ثبت شده است، ابراز امیدواری می‌کند این تاریخچه و همچنین ثبت عنوان شهر خلاق به دریافت اعتبار ملی برای توسعه زیرساخت‌های سنندج منجر شود. 
  خلاقیت بدون حضور هنرمند معنایی ندارد
هرچند شهردار سنندج بر همراهی هنرمندان تاکید می‌کند و مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان از حمایت از هنرمندان یاد می‌کند، اما بهرام خورشیدی، نوازنده تار و هنرمند جوان سنندجی گلایه‌هایی از مسئولان دارد که درباره آن‌ها به همشهری می‌گوید: امروز کردستان را با موسیقی می‌شناسند، اما به عقیده من این نام مربوط به تاریخ استان کردستان است، چون تولید بهترین ترانه‌ها و آهنگ‌های اصیل کردی و آثار هنری متعلق به دوره‌های مختلف است. در این شرایط کدام خلاقیت مد نظر است؟ 
او می‌افزاید: خلاقیت زمانی معنا پیدا می‌کند که به هنرمند اجازه حضور و فعالیت داده شود. وقتی از هنرمندان حمایتی صورت نمی‌گیرد و نمی‌توانند در این حوزه فعالیت کنند، این ثبت جهانی به چه درد ما می‌خورد؟ من هنرمند در خانه نشسته‌ام و جایگاهی در شهر خودم ندارد، حالا نام شهر هر چه می‌خواهد باشد. 

تعهد شهرهای خلاق به نسل جوان 
با این همه شهردار سنندج تاکید می‌کند که در آینده از هنرمندان کمک بیشتری گرفته خواهد شد و این ثبت بدون حضور هنرمندان ممکن نبود؛ این نکته‌ای است که آدری آزولای، مدیرکل یونسکو هم در معرفی شهرهای خلاق به آن اشاره می‌کند: «در سراسر جهان، این شهرها، هر کدام به روش خاص خود، فرهنگ را نه به‌عنوان ابزاری جانبی که به‌عنوان ستون استراتژیک خود قرار داده‌اند. این یک تعهد نوآورانه سیاسی و اجتماعی و نشانه‌ای روشن به نسل‌های جوان است.» در بندرعباس هم چنین نگاهی وجود دارد. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان به همه حمایت‌هایی که در یک سال گذشته از هنرمندان صورت گرفته اشاره می‌کند و همه این حمایت‌ها را زمینه‌ساز ثبت بندرعباس به عنوان شهر خلاق در حوزه صنایع‌دستی و هنرهای بومی می‌داند. رضا برومند با بیان اینکه شهرداری بندرعباس و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی هرمزگان در نیم سال دوم 97 و نیم سال اول 98 برنامه مشترکی را برای توسعه صنایع دستی در دست اجرا دارند به همشهری می‌گوید: در این مدت شهر بندرلنگه به عنوان شهر ملی صنایع دستی در رشته گلابتون ثبت ملی شد و همچنین ثبت جهانی روستای بهمنی میناب از پروژه‌های در دست اجرای امسال محسوب می‌شود.  وی از ایجاد فروشگاه دائمی صنایع‌دستی در بندرعباس، فعالیت 27 خانه صنایع‌دستی، مرکز آموزش و عرضه صنایع‌دستی، پیگیری جدی آموزش تولید صنایع‌دستی، ایجاد بازارهای شبانه صنایع دستی در پیاده‌روهای شهر و پنجشنبه شب‌های صنایع‌دستی در ساحل هم به عنوان دیگر اقدامات صورت‌گرفته در این حوزه یاد می‌کند.

فعالیت 45 رشته صنایع‌دستی در هرمزگان
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان در بخش دیگری‌ از سخنان خود ثبت بندرعباس به عنوان شهر جهانی خلاق را کمکی به توسعه این شهر می‌داند و می‌گوید: 45 رشته صنایع‌دستی در هرمزگان فعال است که از این میان 20رشته مختص استان و 20رشته مشترک با استان‌های دیگر هستند. برومند همچنین از برگزاری نمایشگاه ملی صنایع‌دستی در دی‌ماه امسال هم خبر می‌دهد و می‌افزاید: خوشبختانه صارات صنایع دستی هم در هرمزگان مورد توجه قرار گرفته است.
به گزارش همشهری، پاراگوئه، پرو، استرالیا، ایتالیا، پرتغال، کره‌جنوبی، روسیه، امارات متحده عربی، تایلند، کوبا و استونی کشورهایی هستند که شهرهایشان در کنار بندرعباس به عنوان شهر خلاق در حوزه صنایع‌دستی و هنرهای بومی انتخاب شده‌اند.



مدیرکل میراث فرهنگی کردستان: ثبت سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی در توسعه گردشگری موثر است
 
مدیرکل میراث فرهنگی هرمزگان حمایت از هنرمندان را زمینه‌ساز ثبت بندرعباس به عنوان شهر خلاق می‌داند

ثبت جهانی
 پویایی اقتصاد و فرهنگ شهری


معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور با تاکید بر اینکه شهرها از گذشته‌های دور مرکز زایندگی، پویایی، ابتکار و خلاقیت بوده‌اند به همشهری می‌گوید: ذات و نفس شهر به معنای واقعی‌‌اش با ملات خلاقیت و کارآفرینی آمیخته است. پس شهر یک محدوده جغرافیایی ‌است که با بعضی ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی و دستاوردهای نوآورانه شکل می‌گیرد. مهدی جمالی‌نژاد با بیان اینکه امروزه خلاقیت‌ها بسیار متنوع هستند و خروجی آن‌ها به نوآوری منتهی می‌شود، می‌افزاید: خلاقیت همواره آمیخته با هنر بوده و زایندگی مداوم دارد، لذا از این وجه، اقتصاد شهری را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و متقابلا اقتصاد، فضای مناسب‌تری را برای بروز خلاقیت به‌وجود می آورد. وی با تاکید بر اینکه ثبت جهانی سنندج و بندرعباس می‌تواند در پویایی اقتصاد، فرهنگ و سایر شاخص‌های این 2 شهر موثر باشد، اظهارمی‌کند: عنوان «خلاق» برای شهر یک امتیاز برجسته جهانی است. وقتی یک شهر به عضویت شبکه شهرهای خلاق درمی‌آید، ضمن اینکه در سطح جهانی به عنوان یک شهر برگزیده و متفاوت مطرح می‌شود، امکان اینکه در تعاملی دوسویه از دانش شهرهای خلاق جهان نیز بهره ببرد را دارد و امکان اثرگذاری بر شبکه هم برایش به وجود می‌آید. این موضوع یقینا در توسعه پایدار شهر نقش اساسی دارد. معاون عمران و توسعه امورشهری و روستایی وزیرکشور ثبت جهانی یک شهر خلاق را شامل دو گام می‌داند و توضیح می‌دهد: گام نخست توان و بضاعت شهرها و مدیریت شهری نسبت به موضوع شهرخلاق است که باید این مهم محقق شود تا یک شهر بتواند نامزد شهرخلاق شود. گام دوم میزان سهمیه‌ای است که هر کشور در شبکه شهرهای خلاق جهان دارد. از سال ۲۰۱۹ هر کشور فقط 2ظرفیت برای دوسالانه اجلاس سران داشت که کشور ما توانست از هر دو ظرفیتش استفاده کند. در نتیجه باید برای کسب این سهمیه دوسالانه تلاش کنیم و برایش برنامه داشته باشیم. جمالی‌نژاد با بیان اینکه بیش از 1300شهر کشور ظرفیت‌ها و توانمندی‌های منحصربه‌فردی دارند، ادامه می‌دهد: باید با توجه به نامزدی بسیاری از شهرهایمان برای کسب این عنوان، اولویت را به شهرهایی بدهیم که در شرایط تساوی، قابلیت تحرک جهشی دانشی و  اقتصادی بیشتری با کسب این عنوان دارند. قطعا شهرهای خلاق با تنوع فرهنگی و قومیتی که دارای زایش شاخصه‌های خلاقیت و نوآوری بیشتری هستند در اولویت قرار دارند.  او همچنین با تاکید بر اینکه داشتن شهر خلاق مستلزم اقدامات زیرساختی و در واقع به وجود آوردن تصمیم‌های نوآورانه است، اضافه می‌کند: پس شهر خلاق نمی‌تواند بدون مدیران خلاق شکل بگیرد. از طرفی شهر خلاق بیشترین تاکید را بر شهروندان به ویژه شهروندان خلاق دارد، زیرا یک نگاه انسانی به شهر دارد که با بسیج امکانات شهری به این سو، شاخصه‌های فرهنگی و هویتی افزایش چشمگیری پیدا می‌کنند