لبنان در بن بست

شهروندان لبنانی دیروز بار دیگر شاهد اعلام استعفای سعد حریری از سمت نخست‌وزیری بودند. بار اول این اعلام استعفا دو سال پیش از ریاض صورت گرفت. صحنه‌ای که همچون فیلم سینمایی طراحی شده‌بود. سعودی‌ها نخست‌وزیر لبنان را ربودند و او را وادار به استعفا کردند. این بار اما حریری در یک نطق زنده تلویزیونی از محل اقامتش، اعلام کرد در پاسخ به دو هفته اعتراض مردم و چون در بن‌بست قرار گرفته و راهی نیافته، استعفایش را به رئیس‌جمهور تقدیم می‌کند. 

اعتراض‌های مردم لبنان از دو هفته قبل به دلیل شرایط اقتصادی و مشخصا در واکنش به طرح جدید مالیات، آغاز شد. در همان روزهای نخست اعتراض‌ها، وقتی معترضین خواستار استعفای رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر شدند و زمزمه استعفای حریری مطرح شد، میشل عون، رئیس‌جمهور و سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله که در کابینه و صحنه سیاسی لبنان حضور و نفوذ زیادی دارد، با این استعفا مخالفت کردند. نصرالله در سخنرانی خواستار آن شد که مسئولان بمانند و مسئولیت‌ها را بپذیرند و اصلاحات کنند. حریری بسته اصلاحی را آماده کرد که البته چندان جزئیات روشنی ندارد و معترضان را هم راضی نکرده‌است. 

او استعفای خود و اعضای کابینه‌اش را دیشب به رئیس‌جمهور لبنان تحویل داد. از نظر قانونی، رئیس‌جمهور می‌تواند استعفای نخست‌وزیر را نپذیرد. اگر هم بپذیرد می‌تواند کمیته‌ای را مسئول تشکیل دولت کند. با این حال به نظر نمی‌رسد استعفای نخست‌وزیر و دولت لبنان معترضان را راضی کند. به ویژه آنکه برخی تحلیلگران احتمال مداخله عوامل خارجی یا دست کم موج‌سواری آنها بر روی اعتراض‌های اخیر لبنان را به طور جدی مطرح می‌کنند. اگرچه مشکلات اقتصادی در لبنان موضوع تازه‌ای نیست و کسی نمی‌تواند شرایط سخت زندگی از جمله قطعی برق، مشکل جمع‌آوری زباله‌ها، افزایش شدید قیمت‌ها و تاثیر آن بر شرایط زندگی را انکار کند. اما بر هم خوردن شرایط سیاسی لبنان و استعفای دولتی که رایزنی برای تشکیل آن 9 ماه زمان برد، دولتی که حزب‌الله هم درآن حضور مهمی دارد، می‌تواند به نفع برخی بازیگران منطقه‌ای تمام شود که در سالهای اخیر شکست‌های سنگینی از جمله در سوریه متحمل شده‌اند. این همان هدفی است که 2 سال پیش عربستان سعودی با ربودن سعد حریری و وادار کردن او به استعفا، دنبال می‌کرد.  

   چشم‌ها به خیابان‌های بیروت و بغداد

با گذشت حدود 2هفته از شروع اعتراض‌ها در لبنان و عراق، تصاویر متفاوت و عجیب و خبرهای تکان‌دهنده و گاه متناقضی از خیابان‌ها در این 2کشور منتشر می‌شود. بیروت، کانون اعتراض‌ها در لبنان است و درحالی دیروز سیزدهمین روز تظاهرات را پشت‌سر گذاشت که  نخست‌وزیر استعفا کرد. براساس آنچه خبرنگاران و برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی از وضعیت خیابان‌های بیروت گزارش داده‌اند، تجمعات در سطح محدودتری اما همچنان ادامه دارد. در عراق اما در کنار خبرهایی که از کشتار پرتعداد خیابانی حکایت دارد، تصاویری منتشر شده که روی دیگر این اعتراض‌ها را نشان می‌دهد. تصاویری که معترضان را درحال بازی فوتبال با چند نیروی امنیتی نشان می‌دهد یا نوازندگی خیابانی معترضان را به تصویر می‌کشد. تصاویری که با چهره خشن و خونین اعتراض‌های خیابانی عراق در روزهای اخیر متفاوت است. دوشنبه‌شب، کربلا شاهد درگیری‌های خیابانی بود که اگرچه هنوز ماهیت آن مشخص نیست اما به گزارش خبرگزاری‌های رویترز و آسوشیتدپرس، 18کشته به‌جا گذاشته ‌است. اعمال خشونت برخی نیروهای مشکوک در میان معترضان که دست به تیراندازی و زدوخورد می‌زنند، از همان روزهای نخست شروع اعتراض‌ها در شهرهای مختلف عراق مشهود بود.