بازگشت ارز صادراتی سرعت گرفت

یک روز پس از اعلام نظر امیدوار‌کننده رئیس‌کل بانک مرکزی از بازگشت ارزهای صادراتی، فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد که مواضع او تا حدودی با مواضع بانک مرکزی فاصله دارد، اعلام کرد: بانک مرکزی باید افرادی را که ارز حاصل از صادرات را بازنگردانده‌اند به قوه قضاییه معرفی کند. پیش از این هم فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد و دارایی از بازگشت 45درصد از ارز صادراتی در یک بازه زمانی 18ماهه خبر داده بود.
 2روز پیش عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی میزان ارز صادراتی بازگشتی به چرخه اقتصاد ایران را 71درصد اعلام کرده بود. در این میان اظهارنظر بیژن زنگنه مبنی بر اینکه ارز 95درصد پتروشیمی‌ها به کشوربازمی‌گردد هم زاویه دیگری از چالش بخش خصوصی و سیاستگذاران اقتصادی را به تصویر کشید؛ این موضوع نشان می‌دهد عمده چالش بر سر مقاومت احتمالی صادرکنندگان بخش خصوصی برای بازگشت ارز صادراتی‌شان است چنان‌که به گفته وزیر نفت؛ در بخش پتروشیمی تنها چند شرکت برای بازگرداندن ارز صادراتی بازی درمی‌آورند.


چالش نرخ ارز یا برگشت ارز؟
ارزیابی همشهری از مواضع متفاوت برخی مقامات دولتی از بازگشت ارزهای صادراتی باردیگر چالش بر سر تعیین نرخ ارز یا بازگشت ارز را تقویت کرده است. درحالی‌که انتظار می‌رفت روز ملی صادرات، محلی برای نزدیک‌شدن دیدگاه‌های موافقان و مخالفان باشد، با لغو این مراسم به دستور وزیر صنعت، حالا این پرسش مطرح است که آیا ثبات ارزی مورد نظر بانک مرکزی در ماه‌های آینده با جهت‌گیری برخی چهره‌های اقتصادی نزدیک به رئیس‌جمهور مبنی بر لزوم کاهش نرخ ارز حفظ خواهد شد یا نه. 


زنگنه آمار داد
دیروز بیژن زنگنه، وزیر نفت گفت: به‌عنوان کسی که از طرف رئیس‌جمهور مسئولیت کنترل نحوه بازگشت ارز شرکت‌های پتروشیمی‌ را بر عهده دارم، باید بگویم ۹۵ درصد پتروشیمی‌ها در بازگرداندن ارز بسیار خوب عمل می‌کنند.
 این موضع‌گیری وزیر نفت از تلاش حداکثری پتروشیمی‌ها خواسته یا ناخواسته برای بازگرداندن ارز صادراتی‌شان به چرخه اقتصاد حکایت دارد؛ هرچند وزیر نفت نامی از چند شرکتی که به گفته او بازی درمی‌آورند، به میان نیاورده اما او درعین حال گفت: پرونده آنها به دستگاه‌های نظارتی ارجاع شده است. به گفته زنگنه، پتروشیمی‌های بزرگ و اصلی مانند هلدینگ خلیج‌فارس، هلدینگ پارسیان و هلدینگ تاپیکو در بازگشت ارز صادراتی‌شان خیلی خوب عمل 
می‌کنند.
 او آماری از میزان ارزهای بازگشتی از مسیر صنعت پتروشیمی ارائه نمی‌دهد نکته جالب آنکه دیروز جعفر ربیعی، مدیرعامل بزرگ‌ترین شرکت پتروشیمی ایران یعنی هلدینگ خلیج‌فارس هم تأکید کرد: اطلاعات فروش محموله‌های پتروشیمی سری است. به‌نظر می‌رسد عملیات ارزی پتروشیمی‌ها زیر سایه تحریم‌ها به یک عملیات فوق سری تبدیل شده است.


دژپسند هشدار داد
وزیر اقتصاد هم دیروز با اشاره به اینکه بانک مرکزی باید افرادی را که ارز حاصل از صادرات را بازنگردانده‌اند به قوه قضاییه معرفی کند، گفت: قرار شد یک رایزنی با کمک اتاق بازرگانی صورت گیرد تا ارزها بازگردانده و مشکل حل شود. 
این موضع فرهاد دژپسند نشان می‌دهد یک جناح در داخل دولت تصمیم دارد پرونده آن دسته از شرکت‌های پتروشیمی را که تاکنون ارز صادراتی‌شان را بازنگردانده‌اند، به نهادهای نظارتی ارسال کند.


بخش خصوصی مهلت می‌خواهد
اما در عین حال بخش خصوصی از عملکرد سامانه نیما گلایه دارد و دنبال عرضه ارز خود در چارچوبی جدا از سامانه نیماست. 
تأخیر بانک مرکزی در تاسیس بازار غیرمتشکل ارزی هم روزنه امید بخش خصوصی برای عرضه ارز صادراتی در بازار آزاد از کانال بازار غیرمتشکل ارزی را بسته، هرچند رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید: ما به همه صادرکنندگان گفته‌ایم که هر طور برایشان امکان‌پذیر است، ارز را بازگردانند؛ با این حال بخش خصوصی برای بازگرداندن ارز صادراتی خواستار انعطاف‌پذیری و ارائه مهلت بیشتر است. 
همتی می‌گوید: نقش صادرکنندگان در به موقع رساندن ارز مهم است؛ زیرا شرایط آرام فعلی نباید ما را به اشتباه بیندازد که توطئه‌ها تمام‌شده است. اشاره سیاستگذار ارزی؛ نشانه‌هایی از احتمال شکننده بودن ثبات بازار ارز درصورت عدم‌عرضه بموقع ارزهای صادراتی را تأیید می‌کند. 
در مقابل برخی فعالان اقتصادی به نرخ ارز نیمایی انتقاد دارند و دلیل کاهش تقاضا برای ارز نیمایی را سرکوب تقاضا، از طریق سختگیری در ثبت سفارش کالاهای وارداتی می‌دانند. باید منتظر سیاست بانک مرکزی و توافق احتمالی با اتاق ایران در هفته‌های آینده بود.

 زنگنه: 95درصد ارز پتروشیمی‌ها به ایران بازگشت

   دژ‌پسند: 45 درصد ارز صادراتی در 18‌ماه بازگشته است 

   همتی:  میزان ارز صادراتی بازگشتی 71درصد است