کارخانه جهان

سمیرا مصطفی نژاد_روزنامه نگار

سال1979 نقطه عطفی در تاریخ و اقتصاد کشور چین بود. خط آغاز ماراتنی که پس از انزوای اقتصادی و سیاسی و فقر و فساد شدید ترسیم شده‌بود و چین پس از عبور از آن خط و قرارگیری در مسیر این ماراتن، با اجرای اصلاحات بازار آزاد و گشودن درهای اقتصاد خود به روی تجارت خارجی و سرمایه‌گذاری جهانی توانست به یکی از اصلی‌ترین اقتصادهای جهان با سریع‌ترین رشد با میانگین نرخ رشد سالانه تولید ناخالص داخلی 9/5 درصدی تبدیل شود؛چنان سرعت رشد بالایی که بانک جهانی به واسطه آن به چین عنوان «سریع‌ترین گسترش مداوم یک اقتصاد بزرگ در تاریخ جهان» را داد. چین امروزه به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، بزرگ‌ترین تولیدکننده یا کارخانه جهان، بزرگ‌ترین معامله‌کننده کالا و دارنده بیشترین ذخایر ارزی جهان شناخته می‌شود؛ اگرچه در سال‌های اخیر از سرعت این رشد کاسته شده‌است و براساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول در سال 2022رشد اقتصادی این کشور تا8/5درصد کاهش پیدا خواهد‌کرد. با‌این‌همه، چین برای رسیدن به چنین جایگاه اقتصادی‌ای در جهان، مسیر پرفرازونشیبی را پشت سر گذاشته‌است و به‌نظر امروز بیش از هر زمان دیگری برای عبور از مسیرهای ناهموارتر اقتصادی یا سیاسی آمادگی دارد.



اصلاحات اقتصادی چین
 در سال 1979 شامل
  ایجاد مشوق‌های مالیاتی برای جذب سرمایه‌های خارجی
 ایجاد مشوق‌های قیمتی و مالکیتی برای کشاورزان
 واگذاری اقتصاد شرکت‌ها به دولت‌های محلی
 ایجاد مناطق ویژه اقتصادی در سواحل چین
حذف کنترل دولت بر قیمت‌ها
 افزایش واردات فناوری
  تمرکززدایی از اقتصاد
  رونق صادرات



چین براساس آمار سازمان ملل‌متحد  بزرگ‌ترین تولید‌کننده جهان است و همچنین  بیست‌و‌هشتمین اقتصاد رقابت‌پذیر جهان نیز نام گرفته‌است



میزان دستمزد‌ ماهانه کارگران در چین از 37دلار در سال 1990 به 854 دلار در سال 2016 حدود 500% رشد دستمزد

مجموع سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین در سال 2016 بیش از 54میلیارد دلار برآورد شده‌است. آمریکا اصلی‌ترین مقصد سرمایه‌گذاری خارجی چین است.
میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهانی در چین از سال1990 تا 2015بیش از 752درصد رشد داشته‌ و از 205میلیارددلار به 1746میلیارد‌دلار رسیده‌است.
براساس گزارش سازمان ملل در سال 2016 چین، دومین منبع بزرگ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهانی و سومین دریافت‌کننده سرمایه‌گذاری خارجی بوده‌است

رشد اقتصاد چین
  هر 8سال 2برابر

28 شریک بزرگ تجاری چین
 اتحادیه اروپا
 آمریکا
 هنگ‌کنگ
 ژاپن
  کره‌جنوبی
  تایوان
 10کشور عضو اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (ASEAN)

داده‌های صندوق بین‌المللی پول براساس برابری قدرت خرید و نه براساس ارزش دلار اسمی، نشان می‌دهد اقتصاد چین در سال2014 از آمریکا سبقت گرفته و چین در آن سال به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان تبدیل شده‌است. چین در سال 1820نیز به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان تبدیل شده‌بود.
میزان موجودی سرمایه مستقیم خارجی در چین از سال 1990 تا 2015 بیش از 1116درصد افزایش داشته و به 26729میلیارد دلار رسیده‌است.

مشتریان چین
بازارهای اصلی چین، آمریکا،کشورهای اتحادیه اروپا و هنگ‌کنگ و منابع اصلی واردات این کشور اتحادیه اروپا، ASEAN و کره‌جنوبی هستند

 واردات اصلی چین
ماشین‌آلات و ابزارهای الکترونیک، سوخت‌های معدنی، رآکتورهای هسته‌ای، دیگ‌بخار و ماشین‌آلاتی مانند ماشین‌های پردازش خودکار داده‌ها برای دستگاه‌های نیمه‌هادی، ابزارهای بصری، عکاسی، پزشکی یا جراحی و‌ سنگ‌های معدنی.

 صادرات اصلی چین
ماشین‌آلات و ابزارآلات الکتریکی، رآکتورهای هسته‌ای، دیگ بخار و ماشین‌آلات، مبلمان، تختخواب و پوشاک.
چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده فولاد در جهان است که میزان تولید این بخش از صنعت چین تا پایان سال2016 به 805میلیون تن رسیده‌است؛ این به معنی سهم 50/3درصدی چین از تولید جهانی است
از 500شرکت بزرگ جهان 103شرکت به چین تعلق دارند که 75 مورد از آنها دولتی هستند که مجموع درآمد آنها در سال2017 بالغ بر 20/7تریلیارد دلار، مجموع ارزش دارایی‌های آنها 20/7 تریلیارد دلار و مجموع نیروی کار در اختیار آنها 16/2 میلیون نفر بوده‌است.





رشد یکساله
تا سال 2010 بیش از 445شرکت با کمک سرمایه‌گذاری خارجی در چین ثبت شد، 55/2میلیون کارگر که 15/9درصد از نیروی کار شهری را تشکیل می‌دادند، در این بخش مشغول به‌کار بودند. شرکت‌ها با سرمایه‌گذاری خارجی تا سال 2011بیش از 25درصد در تولید چین مشارکت داشتند و تا سال2017 بیش از 43درصد در صادرات و 46درصد در واردات فعالیت داشته‌اند
اقتصاددانان دلایل رشد سریع اقتصادی چین را سرمایه‌گذاری‌های بزرگ خارجی و داخلی، رشد سریع بهره‌وری و افزایش نسبت پس‌انداز به تولید عنوان کرده‌اند

دوران سخت
  با آغاز بحران اقتصادی جهانی، در سه‌ماهه پایانی سال 2008 بیش از 20میلیون کارگر چینی بیکار شدند
  متوسط رشد تولید ناخالص داخلی چین از آغاز بحران اقتصادی جهانی تا سال 2010 نزدیک به 10درصد بود، در سال 2010به 10/6 درصد رسید و تا سال 2016 به 6/7 کاهش پیدا کرد