رنگرسانی به نوبرانه های پاییزی
علی ابراهیمی_روزنامه نگار
شاید بارها درمورد نرخ بالای میوه‌های نوبرانه فصل بهار و تابستان، از چغاله بادام و گوجه‌سبز گرفته تا زردآلو، توت‌فرنگی و آلبالو، گیلاس، انجیر و... شنیده یا دیده‌اید؛ میوه‌هایی که شکست چند ده هزار تومانی نرخ آنها با گذشت چند هفته و رشد تدریجی عرضه رقم می‌خورد. همچنین در پایان دوره تولید و عرضه، این میوه‌ها به حدی در بازار خوار و ذلیل می‌شوند که به پای ثابت تهیه ترشی و مربای خانم‌های خانه‌دار تبدیل می‌شوند و ریزش قیمت چند برابری را تجربه می‌کنند. اما این موضوع به شکلی دیگر در مورد نوبرانه‌های فصل پاییز و زمستان مصداق دارد. قیمت‌های بالا و گرمی بازار این اقلام زمینه تلاش برخی سودجویان برای رشد عرضه آن با شیوه‌های متقلبانه مانند تغییر رنگ را فراهم می‌سازد. در واقع اکنون این اتهام با استفاده از مواد شیمیایی برای تغییر رنگ، متوجه پرتقال، نارنگی و حتی خرمالو شده است.
گمانه‌زنی در مورد کیفیت، طعم و مزه و رنگ برخی میوه‌های نوبرانه در فصول مختلف سال، موضوعی است که به سناریویی تکراری در بازار میوه و مرکبات تبدیل شده است. در آغاز هر فصل با افزایش شدید قیمت این اقلام، چنین تلقی می‌شود که برخی برای سودجویی بیشتر با رشد عرضه نوبرانه‌ها، تلاش می‌کنند این میوه‌ها را با فرایندهای شیمیایی تغییر رنگ دهند و میوه‌های به‌زور رسیده را راهی بازار کنند.
رنگرسانی از موز گرفته تا پرتقال و خرمالو
براساس برخی ادعاهای مطرح در فضای مجازی قبلا پرتقال‌های نارس(کال) شمال را با مواد شیمیایی فرآوری می‌کردند تا با زردشدن رنگ آن زودتر به بازار عرضه شود؛ پرتقال‌هایی که با وجود ظاهر نسبتا موجه از نظر شکل و رنگ، در زمینه طعم و مزه و آبدار بودن چندان چنگی به دل نمی‌زدند، اما در بازار نوبرانه‌ها با اقبال مواجه می‌شدند. روندی که اکنون در مورد برخی اقلام دیگر میوه مانند خرمالو و نارنگی نارس نیز مصداق دارد و این میوه‌های تغییر رنگ یافته با قیمت‌های بالا در بازار مصرف داخلی عرضه می‌شود. برخی این اقدام عرضه‌کنندگان میوه‌های نوبرانه پاییزه را مصداق غل و غش در معامله تلقی کرده و تأکید می‌کنند که علاوه بر زیان اینگونه میوه‌ها برای سلامتی، عرضه آن در بازارهای صادراتی نیز آبروی میوه‌های با کیفیت ایرانی را به خطر انداخته است. اما به راستی این شیوه‌های متقلبانه برای فرآوری و عرضه زودهنگام برخی انواع میوه تا چه حد صحت دارد؟
نقطه تلاقی عرضه میوه
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به تغییر فصل و تداخل عرضه میوه‌های تابستانی و پاییزه در سطح خرده‌فروشی اعلام کرد، توزیع همزمان میوه‌های تابستانی و برخی نوبرانه‌های پاییزه و زمستانی از عوامل مؤثر در تثبیت قیمت‌ها در بازار میوه بوده است، اما با سردترشدن هوا و ورود نوبرانه‌های پاییزی به بازار، تقاضای مردم برای میوه‌های تابستانی درحال کاهش است و اغلب این میوه‌ها راهی سردخانه می‌شود. اسدالله کارگر بیان کرد: به مرور زمان و با رشد عرضه میوه‌های فصل پاییز، این اقلام جایگزین میوه‌های قبلی می‌شود. اما اکنون عرضه لیموشیرین، نارنگی، انار و خرمالو به بازار بیشتر از سایر اقلام میوه‌های پاییزی است. به گفته او اکنون عرضه محدود پرتقال نوبرانه جنوب در بازار را شاهد هستیم و برخی انواع پرتقال شمال (پرتقال کوهستانی) نیز به‌صورت جزئی در میدان مرکزی میوه و تره‌بار عرضه می‌شود. اما میزان عرضه این دو نوع پرتقال بسیار کم است و حتی در حدی نیست که مشمول کشف نرخ در میدان مرکزی میوه و تره‌بار شود و بر این اساس نرخ مصوبی برای این اقلام نوبرانه وجود ندارد.
منسوخ‌شدن رنگرسانی به پرتقال
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران در مورد فرآوری برخی انواع میوه نوبرانه پاییزه با استفاده از مواد شیمیایی برای تغییر رنگ و عرضه آن با قیمت بالاتر، گفت: این موضوع قبلا با نزدیک‌شدن به فصول سرد سال در مورد برخی میوه و مرکبات مانند پرتقال مصداق داشت به‌نحوی که پرتقال نارس و کال با استفاده از مواد شیمیایی تغییر رنگ می‌یافت و به بازار عرضه می‌شد. به گفته کارگر، این موضوع طی سال‌های گذشته حتی در مورد سیب‌زمینی نیز مصداق داشت، اما به‌تدریج به‌دلیل تنوع آب و هوایی و عرضه آن در فصول مختلف سال به‌تدریج منسوخ شده و به محض اتمام عرضه سیب‌زمینی تولیدی برخی مناطق، سیب‌زمینی نورس سایر نقاط کشور به بازار عرضه می‌شود. او تأکید کرد که اکنون فقط برای حفظ ظاهر و ماندگاری بالاتر برخی انواع پرتقال از پارافین استفاده می‌شود تا پوست پرتقال زنده بماند و از ساختار پوستی آن محافظت شود که این نوع پرتقال‌ها در بازار نیز براق‌تر هستند. اما اینکه اکنون از موادشیمیایی برای زردکردن رنگ پرتقال استفاده شود، منسوخ شده است. همچنین به‌دلیل ضخامت پوست پرتقال، استفاده از پارافین مشکلی برای مصرف آن ایجاد نمی‌کند. کارگر، تغییر رنگ شیمیایی خرمالو برای عرضه به بازار را رد کرد و گفت: به‌دلیل خاصیت رسیده‌خوری و فساد‌پذیری بالای این میوه، کشاورزان ناچار به برداشت آن به‌صورت زنده‌تر (نیمه‌کال) و پیچیدن آن بین روزنامه برای پیدا کردن، شکل، رنگ و طعم مناسب و عرضه تدریجی به بازار هستند. او تأکید کرد که تنها نوع رسیده خرمالو در بازار مشتری دارد و خرمالوی نارس گس است.
تغییر نگرش نسبت به رنگ میوه‌های پاییزی
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران با اشاره به پذیرش رنگ سبز پرتقال و نارنگی نوبرانه توسط مشتریان از تغییر نگرش آنها به این نوبرانه‌ها خبر داد و اعلام کرد: اکنون متقاضیان خرید، نارنگی و پرتقال نوبرانه با رنگ سبز را پذیرفته‌اند. به گفته کارگر، قبلا این کار در مورد نارنگی نیز انجام می‌شد که اکنون منسوخ شده است. در واقع برای مردم جا افتاده است که تا نارنگی را به همین رنگ سبز خریداری کنند؛ چرا که باید میوه‌های نوبرانه رنگ، طعم و حال و هوای خاص خود را داشته باشند و مردم مرکبات با رنگ و طعم اصلی را در فصول مناسب خریداری کنند. او با پذیرش تغییر رنگ موز برای بازارسانی، افزود: با توجه به وارداتی بودن باید این محصول به‌صورت نارس وارد کشور و در سردخانه‌ها نگهداری شود. این روند از قبل نیز وجود داشته و در نزدیک زمان عرضه، موز با استفاده از کاربیت در انبارها به رنگ زرد درمی‌آمد و راهی بازار می‌شد اما اکنون موز با هوا و گاز فرآوری شده و پس از دپو و قرنطینه راهی بازار می‌شود.
نبض بازار
در آغاز هر فصل با افزایش شدید قیمت میوه‌های نوبرانه، چنین تلقی می‌شود که برخی برای سودجویی بیشترتلاش می‌کنند این میوه‌ها را با فرایندهای شیمیایی تغییر رنگ داده و اقلام به زور رسیده را راهی بازار مصرف کنند
تکذیب رنگ رسانی
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران: اینکه از موادشیمیایی برای زردکردن رنگ پرتقال استفاده شود، منسوخ شده است. همچنین به‌دلیل ضخامت پوست پرتقال استفاده از پارافین مشکلی برای مصرف آن ایجاد نمی‌کند
