اتحاد اضطراری

جواد نصرتی ـ خبرنگار

دولت سوریه، بلافاصله بعد از توافق با کردها، نیروهایش را به مناطق مرزی فرستاد و تنها چند روز بعد از شروع حمله ترکیه به منطقه خودمختار کردها در شمال شرق این کشور، به‌عنوان متحدان جدید نیروهای کرد جانشین آمریکا شد.
به گزارش رویترز، کردهای سوری بعد از آنکه آمریکا اعلام کرد نیروهای باقیمانده خود را از این منطقه بیرون می‌برد به دولت بشار اسد رو کردند. کردها یکشنبه اعلام کردند در «اقدامی اضطراری» از دولت اسد خواسته‌اند تا به آنها کمک کند تا تهاجم ترکیه را که هفته پیش با چراغ سبز آمریکا شروع شد پس بزنند. کردها، تصمیم دونالد ترامپ برای خروج کامل نیروهایش را خیانت خوانده‌اند.
بازگشت نیروهای سوریه به منطقه شمال شرقی این کشور، سال‌ها بعد از آنکه کردها در این منطقه خودمختاری اعلام کرده بودند یک پیروزی بسیار بزرگ برای بشار اسد، رئیس‌جمهور این کشور و همینطور روسیه حامی اصلی او به‌حساب می‌آید. براساس توافق کردهای سوریه که با نام نیروهای دمکراتیک سوریه شناخته می‌شوند و دولت مرکزی، ارتش سوریه، وارد منطقه مرزی با ترکیه به طول 400کیلومتر از منبج در غرب و دریک در شرق خواهد شد.
دیروز رسانه‌های دولتی سوریه گزارش دادند که نیروهای ارتش این کشور، ‌وارد شهر استراتژیک تل‌تمر شده‌اند. همچنین تصاویری از استقبال مردم از نیروهای ارتش سوریه در شهر عین‌عیسی منتشر شد. نیروهای ارتش همچنین در شهر طبق در نزدیکی رقه مستقر شدند.
نیروهای ترکیه هفته گذشته عملیات هجومی خود علیه نیروهای دمکراتیک سوریه را شروع کردند و مناطق تحت کنترل این نیروها را به‌شدت بمباران و در چند منطقه پیشروی کردند. در این درگیری‌ها، ده‌ها سرباز و غیرنظامی جان خود را از دست دادند.
نیروهای دمکراتیک سوریه، به‌عنوان متحد اصلی آمریکا و غرب در مبارزه با داعش‌، نقشی مهمی در فروپاشی خلافت داعش داشتند. با این حال، دولت ترکیه یگان‌های محافظ خلق را که گروه اصلی تشکیل‌دهنده نیروهای دمکراتیک سوریه است، به‌خاطر ارتباطات بسیار نزدیکش با مخالفان کرد در کشور خود یک گروه تروریست می‌خواند. آنکارا گفته است که هدفش از تهاجم اخیر، ‌به عقب راندن این نیروها تا عمق 32کیلومتری منطقه مرزی با سوریه و ایجاد یک منطقه امن است. رجیب طیب اردوغان امیدوار است نزدیک به 2 میلیون مهاجر سوری را که در ترکیه هستند به این منطقه منتقل کند. به گزارش بی‌بی‌سی، ‌منتقدان معتقدند این اقدام دولت ترکیه به پاکسازی قومی کردهای بومی شمال سوریه منجر خواهد شد. دولت محلی کردها در شمال سوریه، اعلام کرده است که توافق آنها فعلا شامل اعزام نیروهای سوری به منطقه بین تل‌ابیض و راس‌العین، جایی که هدف اصلی تهاجم اخیر ترکیه بوده است، نمی‌شود. مقامات کرد تأکید کرده‌اند از نظر سیاسی کنترل منطقه را به دست خود خواهند گرفت و نظم را برقرار خواهند کرد. آنها گفته‌اند فعلا تنها بر سر مسائل نظامی با دولت مرکزی توافق کرده‌اند و بعدا در مورد مسائل سیاسی با دولت مرکزی مذاکره خواهند کرد.
توافق یکشنبه کردها با سوریه، تحولی بسیار چشمگیر و تأثیرگذار در رویدادهای آتی منطقه خواهد بود و پیروزی بزرگی برای اسد به شمار می‌رود. احزاب اصلی کرد، هنگام شروع جنگ داخلی در سوریه، طرف دولت یا گروه‌های مخالف آن را نگرفتند. با این حال وقتی که نیروهای دولتی برای مقابله با شورش‌ها در مناطق دیگر مناطق کردنشین را ترک کردند، وارد عمل شدند و بعد از مبارزه با داعش، منطقه‌ای خودمختار تشکیل دادند.
به گزارش نیویورک‌تایمز، آمریکا در 5سال گذشته به واسطه اتحاد با کردها نه‌تنها با داعش مبارزه کرده، ‌که موفق شده بود نفوذ روسیه، حامی اصلی دولت اسد در منطقه را با هدف در دست داشتن اهرم فشار در هرگونه توافقی در آینده محدود کند.
اقدام دولت آمریکا برای تنها گذاشتن متحدان کرد خود، با انتقادهای بسیار زیادی در داخل و خارج از آمریکا مواجه شده است. با این حال، ترامپ از این تصمیم خود دفاع کرده است. حمله ترکیه هم با محکومیت جهانی مواجه است؛ به‌خصوص اینکه این نیروهای دمکراتیک سوریه مسئول نگهداری از ده‌ها هزار زندانی داعش و خویشاوندان آن هستند. در پی شروع تهاجم ترکیه، تعداد زیادی از این زندانیان داعش موفق به فرار شدند و احتمال قوت گرفتن دوباره داعش در منطقه مطرح است.
یک نگرانی در پی حضور ارتش سوریه در منطقه مرزی با ترکیه، درگیری احتمالی بین نیروهای رسمی 2 کشور است. با این حال، دولت روسیه اعلام کرده که امیدوار است چنین مسئله‌ای پیش نیاید و به‌منظور جلوگیری از آن، به‌صورت مرتب با آنکارا در تماس است.
رجب طیب اردوغان از خروج کامل نیروهای آمریکایی از سوریه استقبال کرده و آن را اقدامی مثبت خوانده است. او همچنین گفته است که فکر نمی‌کند که مشکلی با روسیه در این منطقه داشته باشد و گفته است که با روس‌ها درباره اقدامات در منطقه در ارتباط است.