مبنای نرخ عمده‌فروشی عرضه میوه در میدان مرکزی میوهوترهبار به مغازه‌داران، سقف قیمت تعیین شده برای میوه ممتاز است تا از فاکتور‌سازی فروشندگان جلوگیری شود
خزان عمده‌فروشی و بهار گران‌فروشان میوه
با وجود افت شدید قیمت عمده‌فروشی میوهوترهبار، قیمت این اقلام در خرده‌فروشی‌های سطح شهر تا سه‌برابر افزایش می‌یابد
علی ابراهیمی_روزنامه نگار
اگر گذرتان به میدان مرکزی میوهوترهبار تهران افتاده باشد با مشاهده کیفیت و قیمت انواع میوه، مرکبات و سبزی و صیفی، متوجه اختلاف فاحش قیمت‌ها از این مرکز عمده‌فروشی تا مغازه‌های سطح شهر تهران می‌شوید. گرچه برخی اهالی نزدیک به این مرکز یا کسانی که قصد تامین میوه برای برگزاری مراسم را دارند، شال و کلاه کرده و برای خرید میوه راهی این مرکز عمده‌فروشی میوه می‌شوند اما خرید میوه از این مرکز برای مشتریان خرد نیز مشکلات و موانع خاص خود را دارد. علاوه بر امتناع برخی غرفه‌داران از خرده‌فروشی میوه، نرخ محصولات عرضه شده به اینگونه مشتریان نیز نسبت به قیمت‌های عمده‌فروشی به مغازه‌داران و حتی سقف قیمت مصوب تعیین شده هفتگی نرخ میوه ممتاز توسط میدان مرکزی میوه و‌تره‌بار، بالاتر است. اما ابهام اصلی در بازار میوهوترهبار، اختلاف زیاد نرخ عمده‌فروشی و خرده‌فروشی میوه حتی در شرایط فراوانی و رشد عرضه است.
گرچه میوهوترهبار مشمول قیمت‌گذاری دولتی نیست و کشف قیمت این اقلام تابع نظام عرضه و تقاضاست اما با تصمیماتی که طی چند سال گذشته پس از برخورد با میوه‌های قاچاق و گرانفروشی این محصولات از طریق گشت‌های شبانه تعزیرات اتخاذ شد، اکنون یکشنبه‌های هر هفته، جدیدترین نرخ مصوب میوهوترهبار در میدان مرکزی میوهوترهبار که شامل نرخ کف، سقف و ممتاز است توسط کارشناسان اتحادیه بارفروشان، اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی و میدان مرکزی میوهوترهبار تهران کشف و استخراج و به غرفه‌داران ابلاغ می‌شود؛ نرخی که مبنای صدور فاکتور فروش این اقلام به واحدهای صنفی خرده‌فروشی است و به گفته دست‌اندرکاران میدان مرکزی میوهوترهبار، غرفه‌داران نیز نمی‌توانند نرخ میوه در فاکتور فروش را بیش از نرخ مصوب ممتاز درج کنند. با وجود این تمهیدات، قیمت مصوب عمده‌فروشی میوهوترهبار حتی با درنظر گرفتن سود خرده‌فروشی 35درصدی نیز اختلاف زیادی با نرخ عرضه این محصولات به مردم در مغازه‌های سطح شهر دارد. در واقع عرضه‌کنندگان میوه، نرخ‌هایی را به مشتریان تحمیل می‌کنند که موجب حذف یا کاهش شدید سهم میوهوترهبار در سبد مصرفی خانوارها به‌خصوص اقشار کم‌درآمد شده است. اما حتی رئیس اتحادیه بارفروشان از پاسخ در مورد چگونگی قد کشیدن چند‌برابری نرخ این اقلام از میدان مرکزی میوهوترهبار تا مغازه‌های سطح شهر تهران با استناد به برخی محدودیت‌های ابلاغی اتاق اصناف برای اظهارنظر در مورد صنف خرده‌فروشی میوه، خودداری می‌کند.
افت شدید قیمت عمده‌فروشی میوه
به گفته متولیان تولید و فعالان صنفی عرضه میوه، میزان تولید همه اقلام میوهوترهبار مانند سبزی و صیفی، فرنگی‌جات، مرکبات و... نسبت به سال گذشته به دو‌برابر رسیده است. شرایط تولید برخی محصولات مانند گوجه‌فرنگی به‌گونه‌ای است که حتی با افت قیمت آن به کمتر از 800تومان، اکنون برداشت آن برای کشاورزان به صرفه نیست. شرایط عرضه انواع میوهوترهبار به‌گونه‌ای شده که بارفروشان به‌دنبال مشتری برای فروش محصولات هستند. بررسی قیمت عمده‌فروشی و شرایط عرضه برخی انواع میوه در میدان مرکزی میوهوترهبار حاکی از رشد شدید عرضه و ریزش قیمت‌هاست به‌نحوی که اکنون قیمت عمده‌فروشی هر کیلوگرم هندوانه به 250تا 300، خربزه یک‌هزار، لیمو‌شیرین از 3تا 5هزار، لیموترش از 7تا 9هزار، سیب درختی از 2 تا 3هزار، پیاز از هزار تا هزار و 300، سیب‌زمینی از هزار و 500 تا 2هزار و 200تومان رسیده است و نرخ انواع انگور، هلو و شلیل نیز چندان بالا نیست.
گرانفروشی میوه با فاکتور‌سازی
با تعیین نرخ کف و سقف میوه در میدان مرکزی، غرفه‌داران ملزم به فروش این اقلام با نرخ کشف‌شده مصوب هستند؛ نرخی که درمقایسه با قیمت فروش میوه در خرده‌فروشی‌های سطح شهر به‌مراتب کمتر است اما برخی مغازه‌داران متخلف در توافق با بارفروشان قیمت‌های بالاتری را در فاکتور خرید عمده میوه لحاظ می‌کنند تا به این وسیله امکان گرانفروشی میوه در سطح خرده‌فروشی را داشته باشند و درصورت نظارت بازرسان نیز با ارائه این فاکتور فروش تلاش می‌کنند تا قیمت بالای میوه را در سایه نرخ بالای خرید آن در میدان مرکزی میوهوترهبار توجیه کنند؛ رویه‌ای که باعث شده اینگونه فروشندگان میوه علاوه بر دریافت سود مصوب خرده‌فروشی 35درصدی میوهوترهبار از مشتریان، در قیمت‌گذاری میوه نرخ‌های بالاتری را اعمال کنند که در نهایت به رشد چند‌برابری قیمت‌ها از میدان مرکزی میوهوترهبار تا خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران منجر می‌شود. این موضوع به همراه زد‌و‌بند برخی بازرسان با میوه‌فروشان سطح شهر از جمله علل اصلی چشم‌نوازی میوه‌های گران به‌خصوص در مغازه‌های لوکس شهر تهران است. با وجود این هنوز برخورد مناسبی با این شیوه دورزدن فاکتورهای رسمی توسط اتحادیه بارفروشان و فروشندگان میوهوترهبار ارائه نشده است.
از زیر چوبی تا ناخالص‌فروشی
هزینه‌های جانبی حمل و توزین میوه از میدان مرکزی میوهوترهبار تا مغازه‌های سطح شهر یکی دیگر از عوامل مؤثر در رشد چند‌برابری قیمت میوه است. ناخالص‌فروشی (فروش میوه با سبد و کارتن) یکی از دلایلی است که مغازه‌دارها در توجیه رشد قیمت خرده‌فروشی میوه بر آن تاکید می‌کنند. این در حالی است که با توجه به قیمت کارتن و سبد، سهم آن در قیمت تمام‌شده فروش میوه به‌مراتب کمتر از وزنی است که به‌دلیل این ناخالص فروشی، نصیب میوه‌فروشان می‌شود. با وجود این هنوز کشمکش میوه‌فروشان و بارفروشان در زمینه ناخالص‌فروشی میوه ادامه دارد. علاوه بر ناخالص فروشی «هزینه زیر چوبی» مستمسک دیگر خرده‌فروشان برای گرانی میوه است. هزینه زیرچوبی رویه‌ای است که از قدیم در میدان میوه رایج شده است. این موضوع به ایام گذشته برمی‌گردد که کارگران میادین برای توزین میوه با قپان، 2 سر یک چوب را روی شانه‌های خود می‌گذاشتند تا وزن میوه با سنگ قپان مشخص شود. به همین دلیل وجهی بابت این زحمت به این کارگران پرداخت می‌شد که اکنون این هزینه به کارگرانی که میوه را از خودرو تا باسکول حمل و توزین می‌کنند پرداخت می‌شود. گرچه سهم این هزینه در قیمت تمام‌شده میوه بسیار اندک و هر کیلو 100تا 150تومان است اما بهانه‌ای برای رشد قیمت تمام‌شده عمده‌فروشی میوه محسوب می‌شود.
نبض بازار
با تعیین نرخ کف و سقف میوه در میدان مرکزی، غرفه‌داران ملزم به فروش این اقلام با نرخ کشف‌شده مصوب هستند؛ نرخی که درمقایسه با قیمت فروش میوه در خرده‌فروشی‌های سطح شهر به‌مراتب کمتر است اما برخی مغازه‌داران متخلف در توافق با بارفروشان قیمت‌های بالاتری را در فاکتور خرید عمده میوه لحاظ می‌کنند
خرید تلفنی
اکنون 50درصد مغازه‌های خرده‌فروشی میوه در سطح شهر تهران سفارش خرید میوه از میدان مرکزی را به‌صورت تلفنی انجام می‌دهند و در چنین شرایطی باید هزینه جابه‌جایی میوه تا وانت‌بارهای آنها در میدان، در قالب حق زیر چوبی دریافت شود
