صف طولانی بر ای خرید دینار
با نزدیک‌شدن به ایام اربعین، صف تقاضا برای خرید دینار عراق افزایش یافت. تعداد صرافی‌هایی که دینار عراق می‌فروشند، معدود است. برآورد می‌شود امسال زائران در روزهای سفر در عراق و گذران امور روزمره، بین 150 تا 300میلیارد دینار نیاز داشته باشند. به گزارش همشهری، از 2هفته پیش رفته‌رفته سفر زائران با هدف شرکت در آیین راهپیمایی باشکوه اربعین حسینی آغاز شده و این روند احتمالا تا 27مهر‌ماه که مصادف با روز اربعین است، به اوج خود خواهد رسید. در چنین شرایطی در داخل ایران، روزبه‌روز بر تقاضا برای خرید دینار عراق اضافه می‌شود، ضمن اینکه امسال به‌دلیل افزایش هزینه‌ها زائران باید دینار بیشتری هم برای سفر به عراق بخرند. با این حال، گزارش میدانی همشهری نشان می‌دهد به جز چند صرافی، اغلب صرافی‌های تهران دینار عراق نمی‌فروشند، در نتیجه اغلب زائران باید برای خرید دینار به صرافی شهر در میدان فرودسی که اصلی‌ترین عرضه‌کننده دینار است، مراجعه کنند. همین موضوع موجب شده از ساعت 9صبح متقاضیان جلوی این صرافی صف ببندند و تا ظهر برای دریافت دینار منتظر بمانند. فعالان بازار و حتی زائران به خبرنگاران همشهری گفته‌اند؛ از بانک مرکزی انتظار می‌رفت مراکز توزیع دینار را در شهر‌های مختلف به مناسبت سفر‌های اربعین افزایش دهد.
مقدار نیاز به دینار عراق
امسال به‌دلیل حذف روادید بین عراق و ایران، زائران ایرانی کربلا و نجف در این روز‌ها نسبت به سال گذشته رشد ۴برابری را تجربه کرده است، به‌طوری که آخرین آمار سامانه سماح بیانگر ثبت حضور ۲میلیون و ۷۰۰هزار نفر برای شرکت در راهپیمایی اربعین است. برآورد می‌شود امسال جمعا 3میلیون مسافر برای گذراندن ایام اربعین به کربلا و نجف در عراق سفر کنند و محاسبات نشان می‌دهد امسال زائران ایرانی بین 150 تا 300میلیارد دینار با خود به عراق خواهند برد و همین مقدار دینار باید از سوی صرافی‌ها بین مسافران توزیع شود. به‌طور کلی سفر زمینی به عراق برای هر زائر ایرانی با یک سفرمعمولی 50 هزار دینار عراق (500هزار تومان) و با یک سفرمتوسط رقمی در حدود 100هزار دینار (یک میلیون تومان) محاسبه می‌شود. هم‌اکنون قیمت هر 10هزار دینار عراق از سوی صرافی‌ها 105هزار تومان محاسبه می‌شود که نسبت به روزهای گذشته دست‌کم بین 5 تا 10هزار تومان افزایش داشته و علت آن افزایش تقاضا و کمبود تعداد صرافی‌های توزیع‌کننده دینار است.
تا همین چند روز پیش قیمت هر 10هزار دنیار عراق بین 97 تا 98هزار تومان محاسبه می‌شد اما به‌دلیل افزایش تقاضا این قیمت‌ها تا 105هزار تومان افزایش یافته است. در چنین شرایطی بازار دلال‌ها هم در میدان فردوسی داغ شده و به‌دلیل کمبود مراکز توزیع دینار، بخشی از مردم مجبور به خرید دینار از دلالان میدان فردوسی هستند.
تقاضا برای یورو و دلار
توزیع ناکارآمد دینار و در عین حال برخی تبلیغات سوء برای استفاده از دلار و یورو به جای دینار، موجب شده برخی زائران به جای خرید دینار عراق، از ارزهای جایگزین نظیر یورو و دلار استفاده کنند. به‌نظر می‌رسد همین موضوع ظرف چند روز آینده بر حجم تقاضای دلار و یورو هم اثر بگذارد. اکنون پرسش این است که چرا با توجه به اینکه حجم تجارت ایران با عراق سالانه به 8 میلیارد دلار می‌رسد و اغلب تجار ایرانی در مراودات تجاری خود از دینار استفاده می‌کنند، همچنان نحوه تامین دینار عراق برای زائران با مشکل مواجه است؟
چند‌ماه پیش وقتی بانک مرکزی از برخی تجار ایرانی خواست تا ارز حاصل از صادرات خود را درسامانه نیما عرضه کنند، این تجار به بهانه اینکه ارز حاصل از صادرات آنها دلار و یورو نیست و عمدتا کالاهای خود را با دینار می‌فروشند، از عرضه ارز حاصل از صادراتشان به سامانه نیما امتناع کردند.
مشکل در کجاست؟
بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد؛ مقدار ذخایر دینار عراق کفاف نیاز زائران را خواهد داد اما احتمالا مشکل در توزیع ناکارآمد دینار است، به‌طوری که حتی صرافی بانک ملی هم که کارگزار اجرایی بانک مرکزی در فروش ارز است، خدمات فروش دینار به زائران ارائه نمی‌کنند و به جای دینار به زائران دلار و یورو پرداخت می‌کند، به‌طوری که روز گذشته هم این صرافی در اطلاعیه‌ای که پشت شیشه صرافی نصب شد، اعلام کرد ارز مورد نیاز اربعین 100یورو یا معادل آن به دلار پرداخت خواهد شد. پیگیری‌های روز گذشته همشهری نشان می‌دهد هم‌اکنون فقط صرافی شهر متعلق به بانک شهر توزیع‌کننده اصلی دینار عراق است.
