شنیدن روایت‌های تهران

علی اعطا _ سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران

تهران عصاره تاریخ معاصر ایران است، تاریخ مجسم است از آنچه در سده‌های اخیر بر این جغرافیا گذشته است. شهر روایت‌هاست تهران. شهری است که طی سالیان، به منبع الهام اهل فرهنگ و ادب و هنر تبدیل شده است. تهران در آثار داستان‌نویسان، به عنصری محوری تبدیل شده است، همانگونه که در آثار بسیاری از سینماگران، شهر تهران به مثابه یک عنصر محوری، اهمیت یافته است. هنر و ادبیات به زندگی جاری ما رنگ دیگری می‌بخشد و آنچه از زاویه نگاه اهل فرهنگ و ادب و هنر از تهران برای ما روایت می‌شود، معناهای تازه‌ای از تهران می‌آفریند و چشم‌اندازهای دیگری به سوی این شهر می‌گشاید.

تهران البته، به استناد برخی نظریات باستان‌شناسی، تاریخی طولانی دارد؛ اما رسم مألوف این بوده که این شهر را، شهری متعلق به دنیای قرون اخیر بدانیم. کلانشهری که از شهر محصور در حصار طهماسبی آغاز می‌شود و به تهران امروز می‌رسد با جمعیتی میلیونی. که حالا کسانی از میان این جمعیت میلیونی در جست‌وجوی روایت‌های تهران، تاریخ را می‌کاوند تا به فهم بهتر و دقیق‌تری از روند شکل‌گیری و توسعه و تخریب و گسترش و سیر تحولات کالبدی این شهر دست پیدا کنند.
تهران برای ما که امروز ساکن تهرانیم، خود به موضوعی برای اندیشیدن تبدیل شده است و این، امر مبارکی است. ساکنان این شهر شلوغ، حالا دیگر تهران را جایی بیرون از خانه تصور نمی‌کنند. تهران را، خود خانه تصور می‌کنند. تهران حالا دیگر خانه ساکنان آن شده است، خانه‌ای که باید خاطراتش را حفاظت و صیانت کرد و به گوشه گوشه آن رسیدگی کرد. جایی که روایت‌های پدران و مادران، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما را در گوشه گوشه خود جای داده است. امروز ما چنین تصور می‌کنیم که نمی‌شود تهران را دوست نداشت. وقتی به دوست نداشتن تهران فکر می‌کنیم، سال‌های دانشجویی و قدم زدن‌ها در راسته کتاب‌فروشی‌های خیابان انقلاب را به یاد می‌آوریم. چگونه می‌شود تهران را دوست نداشت؟ تهران بخشی از موجودیت اهالی و ساکنان این شهر شده است. شهری که ایرانی کوچک است. اما اینکه ما امروز تهران را دوست داریم، آسان به‌دست نیامده است. سال‌ها گذشته است تا شهر به مثابه امری که می‌توان نسبت به آن توجه کرد و نسبت به آن حساس بود و می‌توان به روایت‌هایش گوش سپرد، مطرح شده است.
حالا ما در هفته تهران هستیم. 14مهر به‌عنوان روز تهران انتخاب شده است و دلیل این انتخاب، چنین بوده است که در این تاریخ براساس متمم قانون اساسی مشروطه، برای نخستین‌بار پایتخت ایران براساس یک قانون رسمی، و نه  فرمان همایونی انتخاب شده است. این بهانه‌ای است برای اینکه، روزی برای تهران، و هفته‌ای برای پایتخت داشته باشیم. هفته‌ای برای تهران، تا این هفته را، هر روز به‌عنوانی بنامیم و فرهنگ و هویت تهران را، بازخوانی کنیم. هفته‌ای که در آن فرصتی برای شنیدن روایت‌های تهران فراهم شده است.