زنان کوچکی که با مدرسه خداحافظی می‌کنند

انجمن حمایت از حقوق کودکان، سمیناری با موضوع عوامل تسهیل‌کننده ازدواج زود هنگام کودکان با محوریت  ازدواج کودکان برگزار کرد که در آن پژوهشی هم در این زمینه ارائه شد. در این مراسم علت‌ها، آسیب‌ها و معضلات ازدواج کودکان با حضور مطهره ناظری، وکیل دادگستری و رئیس هیأت‌مدیره انجمن، طیبه سیاوشی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس و کامیل احمدی، مردم‌شناس و نویسنده مطرح شد. به گزارش روابط عمومی این انجمن، کامیل احمدی، مردم‌شناس و پژوهشگر، گفت: کودکان با مردی که دیگر محرمشان است به سفر می‌روند، وارد معاشرت‌های مختلف می‌شوند، باردار شده و سقط جنین می‌کنند یا وادار به ازدواج‌های زودهنگام دائم می‌شوند. وی مهم‌ترین و نخستین آسیب این اتفاق را ترک تحصیل کودکان دانست و گفت: تقریبا در تمام موردهای مطالعاتی ما بلافاصله بعد از جاری شدن صیغه، کودک از دوره تحصیلی خارج می‌شود. این پژوهشگر درباره راهکارهای خروج از این معضل گفت: قانونگذاری در زمینه نفقه، حق انحلال، ارث و... در ازدواج موقت به نفع زنان، بهبود شرایط اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی و کارآفرینی، ثبت رسمی و قانونی صیغه محرمیت در دفاتر ازدواج و طلاق، مشروط کردن و محدودیت قانونی صیغه، اجباری و رایگان کردن تحصیلات و مشاوره‌های حقوقی و بهداشتی می‌تواند این معضل را تاحدودی برطرف کند. احمدی در ادامه با تأکید بر این‌ نکته که این برای نخستین‌بار است که به‌صورت جدی به موضوع صیغه به عنوام عامل تسهیل‌کننده ازدواج زودهنگام کودکان نگاه می‌شود، در نقد عملکرد رسانه ملی گفت: در تلویزیون سال‌هاست که در برنامه‌های مذهبی افرادی که برای مردم‌شناخته شده هستند، به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم ازدواج کودکان در سنین کودکی و در دوره راهنمایی و دبیرستان را ترویج و تشویق می‌کنند.

یک میلیون کودک همسر و 15هزار کودک مطلقه

همچنین فرشید یزدانی، مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان در این برنامه با اشاره به آمار ازدواج کودکان که به‌صورت غیررسمی منتشر می‌شود، گفت: در ایران حدود یک میلیون کودک-همسر داریم و از آن بدتر آمار 15هزار نفری کودکانی است که فقط در سال93 مطلقه شده‌اند. طیبه سیاوشی، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو فراکسیون زنان مجلس نیز در ادامه این نشست درباره نحوه ورود مجلس به موضوع ازدواج کودکان گفت: بحث کودک-همسری بیش از یک سال است که در مجلس شروع شده ولی به‌دلیل همان پارادایم‌های مخالف هنوز نتوانسته‌ایم به نتیجه مشخصی برسیم. سال گذشته آماری از طلاق کودکان به‌دست ما رسید که بسیار تکان‌دهنده بود. وی در ادامه گفت: طبق قانون دختران در سن 13سالگی و پسران در سن 15سالگی می‌توانند ازدواج کنند. اگر از مناسب بودن یا نبودن این سن بگذریم، باز هم تعداد زیادی از ازدواج‌ها زیر این سن و با صدور گواهی رشد صورت می‌گیرد و این اتفاق در حاشیه شهرها بیشتر است.

با افزایش سن ازدواج مخالفت کردند

سیاوشی با اشاره به تلاش برخی نمایندگان برای ممنوع شدن ازدواج کودکان زیر 13سال گفت: ما توانستیم از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره تغییر سن رشد فتوا بگیریم و نتیجه جلسات فراوان ما با بسیاری از مخالفان تغییر سن ازدواج این شد که ازدواج کودکان زیر 13سال ممنوع شود اما با افزایش سن ازدواج موافقت نشد و من بسیار برای این گروه که از هزینه‌هایی که شرایط کودک -بیوه‌ها می‌تواند به نظام تحمیل کند چشم‌پوشی می‌کنند متأسفم. مطهره ناظری، وکیل دادگستری و رئیس هیأت مدیره انجمن، با اشاره به سیر تحولی سن قانونی ازدواج گفت: سن همیشه مورد اختلاف صاحب‌نظران بوده است. از نظر فعالان حقوق کودک، هر فرد زیر 18سال کودک است اما در تعاریف قانونی کشور ما قبل از انقلاب سن ازدواج 18سال برای دختران و 20سال برای پسران بود که بعد از انقلاب این سن به سن بلوغ یعنی 9سال برای دختران و 15سال برای پسران تقلیل پیدا کرد و پس از آن با تلاش نمایندگان این سن به 13سال برای دختران و 15سال برای پسران رسید و برای کسی که زیر این سن بخواهد ازدواج کند نظر دادگاه شرط است و متأسفانه با وجود اینکه این سن، حداقل سن است و ضمانت اجرایی کافی هم برای اجرای آن وجود ندارد، اما باز هم جای تردید است و تشخیص آن در بسیاری از موارد به‌نظر قاضی سپرده شده است. رئیس هیأت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان در ادامه گفت: از نظر ما ازدواج زودهنگام کودکان مصداق کودک‌آزاری است چرا که آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد. در لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که به همت نمایندگان مدافع حقوق کودکان در شرف تصویب است به عواملی مثل احتمال ترک تحصیل یا احتمال سقط جنین برای کودکان توجه ویژه‌ای شده است.