تحمیل زیان سوخت کم‌کیفیت به‌خودروهای استاندارد
فربد‌زاوه _ کارشناس صنعت خودرو
نوع سوخت و روغن موتور مورد استفاده در خودرو از مهم‌ترین عواملی است که در طول عمر موتور خودرو مؤثر است. وقتی از سوخت و روغن موتور غیراستاندارد استفاده می‌شود، با آسیب به موتور، مشتری متحمل هزینه زیاد می‌شود. متأسفانه اکنون در عرضه این دو محصول با مشکلات اساسی مواجه هستیم. از یک‌سو با استناد به تولید داخل روغن موتور، از واردات روغن‌های خاص مورد نیاز بسیاری از خودروهای وارداتی جلوگیری شده یا به‌دلیل واردات قاچاق، این روغن‌ها در بازار بسیار گران است. از سوی دیگر، بنزین عرضه‌شده در شبکه توزیع هم عدد اکتان پایینی دارد و هم بسیاری از مشخصات آن با سوخت مورد نیاز برخی خودروها سازگاری ندارد. با توجه به آنکه از 3سال پیش استاندارد مصرف سوخت و آلایندگی یورو5 برای خودروهای وارداتی اجباری شد و اکنون بسیاری از خودروهای وارداتی موجود در بازار دارای استاندارد یورو5 و یورو6 هستند، اما سوختی که در ایران توزیع و در خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرد، در بهترین حالت (بنزین سوپر) دارای استاندارد یورو4 هم نیست. از سوی دیگر عدد اکتان سوخت مورد نیاز بسیاری از این خودروها 98 است و عدد اکتان بنزین سوپر عرضه شده 93 است و اگر در این خودروها به فرض موجود‌بودن از بنزین سوپر استفاده شود نیز این نوع سوخت با تنظیمات کارخانه خودروهای مذکور مطابقت ندارد، زیرا حتی بنزین سوپر نیز از نظر عدد اکتان فاصله 5پله‌ای با سوخت استاندارد و مورد نیاز این خودروها دارد. این فاصله استانداردها با نوع سوخت موجب خرابی موتور، انژکتور، سیستم سوخت‌رسانی و کاتالیست خودروهای مذکور و تحمیل چند‌برابری هزینه تعمیرات به مالکان این خودروها می‌شود. این هزینه از یک طرف ارائه خدمات گارانتی خودروها را با مشکل مواجه کرده و به محل مناقشه شرکت‌های خدمات پس از فروش و مصرف‌کنندگان تبدیل و در نهایت هزینه خدمات اینگونه خودروها به‌راحتی به مالکان آنها تحمیل می‌شود. با وجود این، متأسفانه طبق عادت همیشگی اینگونه موارد، وزارت نفت، سازمان حفاظت محیط‌زیست و دولت نیز هیچ پاسخی ارائه نمی‌دهند. روی دیگر استفاده از سوخت غیراستاندارد در خودروهای دارای استاندارد مصرف سوخت روز دنیا آن است که وقتی از سوخت نامناسب در این خودروها استفاده می‌شود، طبیعتا به نتایج مورد انتظار قانونگذاران برای واردات خودروهای دارای استانداردهای روز مصرف سوخت و کاهش آلایندگی نیز محقق نمی‌شود. در واقع با این کار عملا هزینه اضافه‌ای برای واردات و خرید اینگونه خودروها از جیب مشتریان پرداخت شده، هزینه مجددی بابت تعمیرات این خودروها به آنها تحمیل و در نهایت نیز به‌دلیل استفاده از بنزین نامناسب در این خودروها، میزان آلایندگی هوای ناشی از استفاده از اینگونه وسایل نقلیه نیز نه‌تنها کمتر نشده بلکه افزایش یافته است. این وضعیت در شرایطی قابل تصور است که حتی بنزین یورو4 با کیفیت و میزان گوگرد مناسب در جایگاه‌های عرضه سوخت، توزیع شود که اکنون همین موضوع نیز محل مناقشه است. همچنین کیفیت سوخت عرضه‌شده در جایگاه‌های سوخت به‌مراتب پایین‌تر از سوختی است که در پالایشگاه‌ها تولید و آزمایش می‌شود زیرا بسیاری از جایگاه‌های عرضه سوخت به‌خصوص جایگاه‌های دولتی بسیار قدیمی بوده و سوختی که به مشتریان ارائه می‌کنند، مملو از ناخالصی‌های ذرات معلق ناشی از رسوباتی است که در چند سال در تانکرهای قدیمی این جایگاه‌ها مانده و همراه بنزین توزیع و راهی باک خودروها می‌شود. با این شرایط میزان آلایندگی این خودروهای خارجی بسیار زیاد است و حتی برخی خودروهای دارای استاندارد یورو6 با کارکرد 70هزار کیلومتر که به ناچار از بنزین معمولی استفاده می‌کند، قادر به پشت سرگذاشتن تست آلایندگی برتر نبوده اما پژو 206یورو2 این تست را پاس می‌کند که این امر ناشی از کیفیت پایین سوخت است.
خودروسازان دنیا 10سال پیش به سمت استفاده از خودروهای دارای مصرف سوخت پایین و توربوشارژ با موتور کم‌حجم اما پرتوان حرکت کرده‌اند که برخی از این نوع خودروها وارد بازار ایران شده است. این موتورهای کم‌حجم پرتوان به‌شدت نسبت به کیفیت سوخت حساس بوده و وقتی عدد اکتان سوخت متناسب با این موتورها نباشد، احتراق درست صورت‌نگرفته و دمای محفظه احتراق افزایش یافته و در اصطلاح خودرو شاتون می‌زند. این موضوع در خودروهای وارداتی شایع است. از سوی دیگر، از بین رفتن توربوشارژ این خودروها به‌دلیل ورود ناخالصی‌های مخازن سوخت جایگاه‌ها به موتور این خودروها، باعث آسیب به انژکتورها و پمپ‌های سوخت می‌شود و گوگرد بالای بنزین قاتل کاتالیست خودروهای یورو5 و یورو6 است.
