یادداشت
شگفت‌انگیز‌ترین پدیده جهان
بهرام امیراحمدیان _ کارشناس اوراسیا
چین اکنون دومین قدرت اقتصادی جهان پس از ایالات متحده آمریکاست. چین در سال‌های اخیر توانسته به آمریکا نه بگوید. اینکه کشوری بتواند با مدیریتی متمرکز و یک نظام تک‌حزبی موفق به اداره کشوری شود که یک میلیارد نفر بیش از ایالات متحده جمعیت دارد، خود بزرگ‌ترین نماد قدرت است. تغذیه چنین ملت عظیمی که دهه‌ها بدون مواجهه با قحطی پیش می‌راند، تحسین‌برانگیز است. چین افزون بر تامین نیازهای مصرفی مردم پرشمار خود که حدود یک‌ششم جمعیت جهان است، خود صادر‌کننده کالاهایی است که نیاز کشورهای بسیاری را تامین می‌کند و چین را به بزرگ‌ترین صادر‌کننده و وارد‌کننده تبدیل می‌کند. چین در تجارت جهانی مقام نخست را داراست. می‌گویند اگر چین عطسه کند، خیلی از نقاط جهان سرما خواهند خورد.
پس از فروپاشی شوروی، اغلب کشورهای بلوک شرق نیز دگرگون شدند و سال‌هاست که از تبعات این فروپاشی در رنجند. این تنها چین بود که نه‌تنها آسیب ندید، بلکه خود به قدرتی تاثیر‌گذار و بزرگ تبدیل شد. این شکوه و عظمتی که این کشور کهنسال را از گذشته تا به امروز پویا و بالنده نگهداشته و در طول سده‌ها بحران‌هایی بزرگ را پشت سر گذاشته و با فرهنگی پویا و خط و زبانی ویژه در عرصه بین‌المللی با قامتی استوار ایستاده است، خود گویای تمدن پویا و کهنسال آن است. تمدن چین جزو چند تمدن انگشت‌شمار جهان است که تا به امروز تداوم داشته و پویایی خود را حفظ کرده است. این چه رمزی است که در ملت چین نهفته است که طی تاریخ از امپراتوری‌های عظیم تا انقلاب کمونیستی در اکتبر سال1949 کشور را همچنان به عنوان یک قدرت مطرح نگه داشته‌اند؟ امپراتوری‌ها و قدرت‌های بزرگ طی تاریخ از هم فروپاشیدند و این تنها چین بود که همچنان به عنوان یک قدرت باقی ماند. این ویژگی را باید در تمدن و مردم چین جست‌وجو کرد.
شاید بیش از نصف اختراعات و اکتشافاتی که «جهان مدرن» بر آنها استوار است، از چین منشأ گرفته باشد. بدون ورود ابداعات کشتیرانی و دریا‌نوردی از چین، مانند سکان کشتی، قطب‌نما و دکل‌های مرکب، سفرهای اکتشافی بزرگ اروپاییان هیچ‌گاه انجام نمی‌شد، کریستوف کلمب به آمریکا نمی‌رسید و اروپاییان هرگز امپراتوری‌های استعماری‌شان را بر‌پا نمی‌کردند.
بدون ورود رکاب از چین، شهسواران قدیم نمی‌توانستند با زره‌های درخشنده‌شان بر اسب بتازند و به نجات دوشیزگان هراسان بشتابند و عصر شهسواران هرگز آغاز نمی‌شد. همچنین بدون ورود تفنگ و باروت از چین نمی‌شد شهسواران را با گلوله‌های زره‌شکاف از اسب به زیر افکند و عصر شهسواران پایان نمی‌یافت.
بدون کاغذ و فن چاپ از چین، اروپاییان مدت‌ها بیشتر به استنساخ کتب ادامه می‌دادند و کتابت و سواد چنان رواجی نمی‌یافت. حروف متحرک اصلا اختراع یوهان گوتنبرگ نبود. این حروف در چین اختراع شده بود. گردش خون بدن را ویلیام هاروی کشف نکرد، این هم کشف (یا به بیان دقیق‌تر، فرض) چینیان بود. ایساک نیوتن نخستین کسی نبود که قانون حرکت را کشف کند، این را هم چینی‌ها کشف کرده بودند. با کشف منشأ چینی راستین بسیاری از چیزها، این افسانه‌ها و بسیاری از آموخته‌های ظاهرا مسلم ما از اعتبار می‌افتند. درک این موضوع بسیار هیجان‌انگیز است که شرق و غرب آنقدر‌ها که بیشتر ما از روی ظواهر می‌اندیشیم، از هم فاصله ندارند؛ شرق و غرب در سنتزی در‌آمیخته‌اند؛ چنان قدرتمند و عمیق که در همه‌جا رخ می‌نماید. زندگی روزمره‌مان در چارچوب این سنتز قرار دارد و گریزی از آن متصور نیست. جهان امروز تلفیقی است از اجزای شرقی غربی که در تار و پود یکدیگر گره خورده‌اند(رابرت ک. ج. تمپل).
اکنون ایالات متحده برای سیطره جهانی خود، چین را به جنگ تجاری کشانده تا رقیب خود را از میدان به‌در کرده و خود یکه‌تاز عرصه جهانی باشد، ولی چین در بیانیه‌ای اعلام کرده است که پکن برای سرسختانه‌ترین فشارها و اقدامات در راستای جنگ تجاری از سوی آمریکا آماده است.
پکن خود را برای مقابله با هر شرایطی آماده کرده و هر تصمیم محدود‌کننده‌ای از سوی آمریکا درباره تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری و مسائل فنی، چین را مرعوب نخواهد کرد. اگر‌چه آمریکا به دنبال محدودیت سرمایه‌گذاری‌های چین در بخش‌های علوم و فنون از جمله فناوری‌های پیشرفته بوده، ولی پکن برای هر شرایطی برنامه‌ریزی کرده و با یکجانبه‌گرایی مخالف است.
پدیده نوظهور چین ابتکار کمربند و راه چین که در سال 2013 معرفی شده است، تا‌کنون 70کشور را در آسیا، اروپا و آفریقا به خود مشغول کرده و چین را در 2محور راه ابریشم دریایی و کمربند اقتصادی جاده ابریشم قرن21 با جهان مرتبط خواهد کرد. چین با سرمایه‌گذاری‌های عظیم در زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل، ترانزیت، بنادر، فرودگاه، شبکه‌های فیبر‌نوری، صنعت، مخابرات و به طور کلی اتصالات و ارتباطات در 3قاره جهان در چارچوب حقوق بین‌الملل و در راستای قوانین و مقررات بین‌المللی و منطبق با هنجارهای سازمان ملل متحد، پیش می‌راند. جمهوری اسلامی ایران با داشتن روابطی کهن با چین، آماده پیوستن به این ساختارهاست تا نقش تاریخی خود را به عنوان سرپل ارتباطی چین با غرب در شبکه‌های زمینی فعال و جایگاه خود را احیا کند.
علاوه بر بخش اقتصاد، چین پس از 2 تا 3دهه سامان‌بخشی به اقتصاد و دور‌شدن از ورود به مسابقه تسلیحاتی و پرهیز از نظامی‌گری، اکنون به عنوان قدرتی نظامی نیز ظاهر خواهد شد. در سایه اقتصادی قدرتمند، اکنون ارتش قدرتمندی با تجهیزات کارآمد تولید ملی که نه‌تنها برای خود‌کفایی، حتی برای تامین نیاز بازارهای تسلیحاتی، فعالیت دارد.
ارتش چین در رژه نمایشی دیروز، از موشکی اتمی رونمایی کرد که می‌تواند ظرف نیم‌ساعت هدف خود را در آمریکا منهدم کند. همچنین گفته می‌شود در این رژه نظامی، از پهپادهای فراصوت و روبات‌های زیردریایی رونمایی شده‌است. ارتش آزادی‌بخش خلق چین، با در اختیار داشتن 2میلیون سرباز، بزرگ‌ترین ارتش جهان محسوب می‌شود و پس از آمریکا، دومین بودجه هنگفت نظامی در جهان را دارد. ارتش چین طراحی و ساخت هواپیمای جنگی، ناو هواپیمابر و زیردریایی اتمی را نیز در برنامه دارد. هفته گذشته «سای ژیجان» سخنگوی وزارت دفاع چین گفت، رژه نمایشی روز سه‌شنبه در این کشور ۱۵هزار نیروی نظامی، ۱۶۰هواپیما و ۵۸۰ قطعه تجهیزات نظامی را در‌بر‌خواهد داشت.
زرادخانه رو به ازدیاد چین از موشک‌های دقیق و دوربرد، تهدیدی عمده در برابر تقریبا تمام پایگاه‌ها، باندهای فرودگاه، بنادر و تأسیسات نظامی آمریکا، متحدان و شریکانش در منطقه غرب اقیانوس آرام به شمار می‌آید.
چین به شدت در حال توسعه نسل جدید تسلیحات هسته‌ای خود و سبقت گرفتن از آمریکا در شبیه‌سازی انفجارهای هسته‌ای است که نگرانی کارشناسان را از احتمال بروز یک درگیری هسته‌ای افزایش می‌دهد. چین به طور میانگین هر ماه، پنج آزمایش هسته‌ای انجام می‌دهد؛ این در حالی است که آمریکا کمتر از یک بار در ماه چنین آزمایش‌هایی را صورت می‌دهد.
با همه انتقادها از عملکرد چین از سوی غرب، این کشور همچنان به بالندگی خود ادامه می دهد. بی شک نظام چین از استحکامی درخور توجه بهره مند است که می تواند به توسعه همه جانبه ادامه دهد. فرمول توسعه چین بومی است و به همین دلیل چینی‌ها توانسته‌اند آن را در جامعه خود پیاده سازی کنند.
در همینه زمینه :
