معدن
حفاری‌های غیرمجاز در معدن اندریان
خاک طلای معدن اندریان با برداشت از سوی مردم بومی کیلویی ۴۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد
موضوع برداشت‌های غیرمجاز از معدن طلای اندریان بالا گرفته و تاکنون چندین قربانی داشته است. کارشناسان هم می‌گویند مشارکت اجتماعی راه‌حل این چالش جدی است. به گزارش مهر، فعالیت‌های اکتشافی در محدوده معدن طلای اندریان از سال 72 از سوی شرکت منطقه‌ای معادن آذربایجان شروع شده و هم‌اکنون شرکت معدنی زرین داغ آستارکان با همکاری و سرمایه‌گذاری شرکت پروژه زمین‌شناسی معدنی از کشور گرجستان با هدف استخراج سالانه 1400 تن کان‌سنگ طلا و تولید طلا به روش هیچ‌لیچ در این معدن فعالیت می‌کند. اما این شرکت‌ها تنها نیستند و مردم هم از این معدن برداشت می‌کنند؛ چیزی که رسانه‌ها از آن با عنوان حفاری‌های غیرمجاز یاد می‌کنند و خاک معدن اندریان کیلویی ۴۰۰ هزار تومان خریدار دارد.
اوج بیکاری در ورزقان
با این‌که در ورزقان و استان آذربایجان شرقی معادن متعدد و ارزشمندی وجود دارد آمار بیکاری در این شهرستان بالاست. «عقیل ستارلو» یکی از بومیان این منطقه می‌گوید: بیکاری در ورزقان و خاروانا غوغا می‌کند. اکثر جوانان این منطقه پس از گذراندن دوره دبیرستان و یا تحصیلات دانشگاهی با هزاران مشکل در روستاها به شکل تحمیلی به زندگی سنتی ادامه می‌دهند. نبود بومی‌گرایی در بخش‌های فعال اقتصادی و صنعتی به‌خصوص بخش معادن از جمله دلایل وجود مشکل بیکاری در این شهرستان است.
دستگیری متخلفان
«حسن یحیوی» فرماندار ورزقان، با بیان این‌که سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی و شرکت پیمانکار این معدن به استناد ماده ۱۹ قانون معادن و تبصره‌های ذیل آن شکایات خود را اعلام کرده‌اند عنوان کرد: نیروی انتظامی شهرستان ورزقان اقدام به دستگیری چند نفر از این افراد کرده و آنها را به مراجع قضایی شهرستان تحویل داده است.
«میرعلی سیدقمی» رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ورزقان هم عنوان می‌کند: از نظر سازمان حفاظت محیط زیست، فعالیت معدن طلای اندریان غیرقانونی است. هر پروژه‌ای قبل از طراحی و اجرا و حتی در حین اجرا و بهره‌برداری باید از نظر زیست‌محیطی ارزیابی شود تا از عوارض منفی و آثار سوء‌استفاده احتمالی آن جلوگیری شود.
مشکلات معدن برای ساکنان منطقه
از سوی دیگر، نماینده مردم ورزقان در مجلس هم معتقد است که ضرر این معدن برای اهالی ورزقان و حتی کشور بیشتر از سود آن است. «رضا علیزاده» می‌گوید: تبعات اجتماعی، کشاورزی، زیست‌محیطی، روحی و روانی‌ای که معدن طلای اندریان برای اهالی به وجود آورده به ایجاد اشتغال برای ۲۰۰ یا ۳۰۰ نفر در معدن نمی‌ارزد. به عقیده این نماینده مجلس، اگر کوه‌ها و مراتعی که معدن از اهالی گرفته به آنها بازگردانده شود، می‌توانند با دام‌پروری و کشاورزی بیشتر از این اشتغال سالم ایجاد کنند.
وی تاکید می‌کند: مسئولان معدن حاضر نیستند برای روستای نزدیک معدن ۱۰ میلیون تومان هزینه کنند، در حالی که اهالی این روستا تمام مشقات معدن را تحمل می‌کنند. مجوز بهره‌برداری و اکتشاف از این معدن توسط وزارت صنایع و معادن صادر شده و این‌که شرکت‌های خارجی یا ایرانی در این معدن فعالیت کنند مهم نیست؛ نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد عملکرد و پیشرفت این شرکت‌ها است.
عدم مشارکت جوامع بومی
کارشناس مشارکت‌های اجتماعی می‌گوید: تا زمانی که جوامع محلی در یک منطقه ذی‌نفع نباشند و در امور مختلف از جمله برداشت از معادن خود را دخیل ندانند، شاهد بروز اتفاقاتی نامتعارف و نامطلوب خواهیم بود. «عاطفه مجتهدی» حتی معتقد است که در آتش‌سوزی جنگل‌های ارسباران هم عدم مشارکت اجتماعی به‌وضوح دیده می‌شد. افراد بومی یک منطقه به خاطر تعلق خاطر و دانش بومی‌ای که دارند می‌توانند در پیشگیری از وقوع حوادثی همچون آتش‌سوزی در جنگل مفید واقع شوند، اما در سطح کلان معمولاً نادیده گرفته می‌شوند.
