کشاورزی
شریان‌های حیاتی ابرکوه می‌خشکد
در سال ۱۳۶۱ ابرکوه ۸۷ رشته قنات داشت که بر اثر خشکسالی و افت سطح آب‌های زیرزمینی در اواخر سال ۱۳۷۸ به ۴۲ رشته کاهش یافت
در اقلیم خشک منطقه مرکزی ایران بخش عمده آب مورد نیاز بخش کشاورزی از هزاران سال قبل تاکنون توسط قنات‌ها تامین می‌شده و سطح زیرکشت اراضی کشاورزی به تعداد قنات‌ها و میزان آبدهی این سازه‌های کهن آبی که سابقه بسیار طولانی در استان یزد دارد، وابسته بوده است.
به گزارش ایرنا، شهرستان ابرکوه به عنوان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی استان یزد مانند دیگر مناطق استان و کشور چند سالی است که با خشکسالی شدید و کمبود منابع آبی مواجه شده است و افت سطح ایستابی سفره‌های زیرزمینی در این شهرستان باعث نشست زمین و ایجاد فروچاله‌های متعددی شده است.
کاهش نزولات جوی و پایین رفتن سطح سفره‌های آب زیرزمینی مهم‌ترین عامل به‌هم خوردن بیلان آب در این شهرستان بوده است. در کنار این عوامل، استفاده غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی در برخی مناطق شمال استان فارس که تامین‌کننده آب سفره‌های ابرکوه است هم در تشدید شرایط بحرانی آب در این شهرستان تاثیر مستقیم داشته است.
سیر نزولی میزان بارش‌های استان یزد در سال‌های اخیر باعث کاهش تغذیه آبخوان‌ها شده و در نتیجه عمق دسترسی به منابع آب زیرزمینی را افزایش داده که کاهش هرچه بیشتر آبدهی قنات‌های منطقه را در پی داشته است.
جریان آب ۱۳ قنات از 100 قنات ابرکوه
برخی از کشاورزان و فعالان حوزه آب شهرستان ابرکوه می‌گویند در یک قرن اخیر یک‌صد رشته قنات در این شهرستان جریان داشته که بر اثر خشکسالی هم‌اکنون ۱۳ رشته آن آبدهی دارد و برخی از این قنات‌ها به شدت نیازمند احیاء و مرمت هستند.
مدیر جهاد کشاورزی ابرکوه گفت: امسال برای حفظ منابع آب ۱۳ رشته قنات دارای آب این شهرستان 5 میلیارد ریال کمک بلاعوض از سوی دولت برای لایروبی، مرمت و کف‌کشی اختصاص یافته است.
«مهدی غیب‌الهی» با بیان این‌که کشاورزان ابرکوهی نیز با پرداخت یک میلیارد ریال در طرح لایروبی و مرمت قنات‌های شهرستان مشارکت کرده‌اند، افزود: طول قنات‌های این شهرستان ۱۲۶ کیلومتر و دبی آب استحصالی از ۱۳ رشته قنات موجود حدود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه است که آب یک‌هزار هکتار اراضی زراعی و باغی را تامین می‌کند.
وی بیان کرد: در سال ۱۳۶۱ این شهرستان ۸۷ رشته قنات داشت که بر اثر تبعات ناشی از خشکسالی و افت سطح آب‌های زیرزمینی این تعداد در اواخر سال ۱۳۷۸ به ۴۲ رشته کاهش یافت و تداوم دو دهه خشکسالی، تعداد قنات‌های دارای آب را به ۱۳ رشته کاهش داده است.
غیب‌الهی اضافه کرد: با توجه به وضعیت منابع آب بخش کشاورزی ابرکوه اولویت این شهرستان اجرای روش‌های آبیاری نوین و ترویج کاشت گیاهان کم‌آب‌خواه و گلخانه‌ای است.
اجرای 4 هزار هکتار طرح آبیاری نوین
مسئول امور آب و خاک جهاد کشاورزی ابرکوه نیز گفت: برای استفاده بهینه از منابع آب در بخش کشاورزی تاکنون در 4 هزار هکتار از اراضی کشاورزی و باغ‌های این شهرستان تجهیزات آبیاری نوین (قطره‌ای، زیرسطحی و تیپ) اجرا شده است.
«احمدرضا زرنگار» افزود: کشاورزان این شهرستان در دو دهه گذشته با تبعات ناشی از خشکسالی دست به گریبان بوده‌اند و تلاش دارند با حفظ آب‌های موجود، بیشترین بهره‌وری را از منابع داشته باشند.
وی افزود: در دو دهه گذشته جهاد کشاورزی با کمک‌های بلاعوض برای استفاده بهینه و بهره‌وری از آب، علاوه بر اجرای طرح‌های آبیاری نوین، طرح‌های توسعه کشت محصولات کم‌آب‌خواه را در دستور کار قرار داده است.
زرنگار اظهار کرد: کشاورزان ابرکوهی با تغییر کشت به محصولات کم‌آب‌خواه مانند زعفران، پسته و محصولات گلخانه‌ای در زمینه مدیریت مصرف آب گام‌های موثری برداشته‌اند.
اراضی قابل کشاورزی شهرستان ابرکوه ۲۰ هزار هکتار است که به علت کم‌آبی و تداوم دو دهه خشکسالی در ۱۵ هزار هکتار آن کشت محصولات کشاورزی انجام می‌شود. از این میزان 8 هزار هکتار به باغ‌های میوه و 7 هزار هکتار آن هم به اراضی زراعی اختصاص دارد.
۳۵ درصد اشتغال شهرستان ابرکوه وابسته به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری و دامپروری است و 8 هزار خانوار از این طریق امرار معاش می‌کنند.
۱۴۰ میلیون متر مکعب آب مورد نیاز حوزه کشاورزی ابرکوه به مدت ۱۰ ماه از ۶۶۲ حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق و ۱۳ رشته قنات تأمین می‌شود و سالانه ۲۰۰ هزار تن محصول کشاورزی و دامی در این شهرستان تولید و بخشی از آن در بازار استان‌های همجوار و کشورهای حوزه خلیج فارس عرضه می‌شود.
بهره‌وری از منابع محدود آب الزام است، نه انتخاب
فرماندار و رئیس شورای کشاورزی ابرکوه در خصوص وضعیت منابع آب و مسیر پیش روی کشاورزی این شهرستان گفت: وضعیت بارندگی‌ها و شرایط بحرانی منابع موجود آب که باعث افت شدید سطح سفره‌های زیرزمینی شده و به نشست زمین و ایجاد فروچاله‌هایی در این شهرستان منجر شده است، بهره‌وری هرچه بیشتر از منابع محدود آب را به یک الزام تبدیل کرده و در این زمینه انتخاب دیگری وجود ندارد. «محمد کاظمی‌نسب» افزود: در این شهرستان 4 هزار و ۵۰۰ لیتر آب در بخش کشاورزی استحصال می‌شود و لذا کشاورزان باید با روش‌های نوین آبیاری بیشترین بهره‌وری را از آن حاصل کنند. وی با بیان این‌که از حدود ۱۵ هزار هکتار اراضی کشاورزی، 4 هزار هکتار آن به سامانه‌های آبیاری نوین تجهیز شده، تاکید کرد: کشاورزان باید از کاشت محصولات پرآب‌خواه خودداری کنند و به کشت گلخانه‌ای و محصولات کم‌آب‌خواه نظیر زعفران و پسته روی آورند. کاظمی‌نسب تصریح کرد: با توجه به تداوم خشکسالی، باید کشاورزان با سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی همراه شوند تا راندمان آب با آبیاری نوین و کشت‌های کم‌آب‌خواه افزایش یابد.
راه ناگزیر تغییر الگوی کشت در ابرکوه
فرماندار ابرکوه با اشاره به این‌که میزان آبی که در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود با میزان اشتغال‌زایی آن تناسب ندارد، گفت: باید برای تغییر الگوی کشت در ابرکوه عزم جدی وجود داشته باشد. به گزارش مهر، «محمد کاظمی‌نسب» در جلسه شورای اداری شهرستان ابرکوه با بیان این‌که سال اعتباری جدید آغاز شده و نسبت به سال گذشته در تملک دارایی‌ها ۶ درصد افزایش اعتبارات داشتیم، اظهار کرد: این آمار نسبت به سال ۹۷ قابل مقایسه نیست لذا دستگاه‌های اجرایی و اداری در جذب اعتبارت نهایت تلاش را داشته باشند. همچنین نقش رئیس اداره حیاتی است که برای جذب این اعتبارات به‌خصوص اعتباراتی که به صورت استانی توزیع می‌شود پیگیری لازم را انجام دهند. وی افزود: در یک سال گذشته اقدامات خوبی انجام شد و به واسطه تأمین اعتبار تملک دارایی اعتبارات ملی و استانی، پروژه‌هایی احیا شدند از جمله این پروژه‌ها راه‌آهن یزد ـ اقلید، کمربندی و تقاطع‌های غیر همسطح، احداث جاده ابرکوه ـ صفاشهر و دو بانده شدن جاده ابرکوه ـ مهردشت بوده است. وی بیان کرد: در حوزه کشاورزی نیز درآمد کشاورزی و دامداری در یک سال گذشته حدود هزار میلیارد تومان بوده که با مصرف ۱۱۰ میلیون متر مکعب آب یعنی حدود ۴ هزار لیتر در ثانیه برای ۸ هزار نفر اشتغال ایجاد شده و کل سود و خلق ثروت در حوزه کشاورزی معادل ۲۰ درصد هزینه‌های کاشت و داشت و برداشت یعنی ۸۰۰ میلیارد تومان بوده است که باید در این حوزه تحول اساسی ایجاد شود. کاظمی‌نسب ادامه داد: یکی از واحدهای صنعتی بزرگ ما با مصرف آب کمتر از ۱۰ لیتر در ثانیه ۸۰۰ میلیارد تومان سود سالانه دارد البته قرار بر مقایسه کشاورزی و صنعت نیست اما در بهره‌وری در کشاورزی باید تجدید نظر شود.
