مذاکره بعد از حمله

 با گذشت بیش از یک‌هفته از حملات بی‌سابقه و تکان‌دهنده به بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت خام جهان در عربستان، نه‌تنها تنش نظامی جدیدی در سطح منطقه صورت نگرفته بلکه تحرکات دیپلماتیک برای میانجیگری بین ایران با آمریکا و عربستان نیز به‌طور قابل‌توجهی تشدید شده است.

ملاقات ایرانی-سعودی در بغداد؟
در این زمینه برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق که برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده از ابتکار کشورش برای برگزاری نشستی منطقه‌ای به‌منظور کاهش تنش‌های کنونی خاورمیانه خبر داد. صالح در ملاقاتی سه‌جانبه با سران مصر و عراق با بیان جزئیاتی از این طرح گفت: به‌زودی نشستی را با محور گفت‌وگوهای منطقه‌ای در بغداد برگزار خواهیم کرد. پیام ما در این نشست علاوه بر ضرورت گفت‌وگو میان قدرت‌های خاورمیانه آن است که عراق هرگز میدانی برای تعرض به همسایگان خود نخواهد بود. به فاصله کوتاهی بعد از انتشار این سخنان اما رسانه‌های دولتی عراق نیز از سفر کوتاه عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر این کشور به ریاض خبر دادند؛ سفری که خارج از جدول برنامه‌های عبدالمهدی بوده و پس از چند ساعت خاتمه یافت. نخست‌وزیر عراق در این سفر مستقیما با ملک‌سلمان، پادشاه عربستان سعودی ملاقات کرد. اگرچه همانطور که پیش‌بینی می‌شد رسانه‌های سعودی اطلاعات قابل توجهی از این سفر منتشر نکردند اما برخی منابع از تلاش عراق برای برگزاری ملاقاتی سعودی-ایرانی در بغداد خبر داده‌اند؛ ملاقاتی که در صورت موفقیت عراق، در حاشیه نشست منطقه‌ای این کشور به وقوع خواهد پیوست.

تقاضای عربستان از پاکستان برای میانجیگری
همزمان با تلاش‌های عراق برای میانجیگری بین ایران و عربستان، عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان نیز روز گذشته در جریان مصاحبه مطبوعاتی خود در حاشیه سازمان ملل از درخواست‌های ترامپ و محمد بن‌سلمان برای وساطت وی با ایران خبر داد. عمران‌خان با اشاره به تنش‌های نظامی اخیر در خلیج‌فارس گفت: بعد از حملات آرامکو، مکالمه‌ای تلفنی با ولیعهد سعودی داشتم و او از من خواست تا با رئیس‌جمهور ایران صحبت کنم؛ چرا که می‌دانست ما با یکدیگر ملاقات خواهیم داشت. رئیس‌جمهور ترامپ نیز به فاصله کوتاهی بعد از این حملات با من تماس گرفت و از من خواست برای کاهش تنش در منطقه کاری کنم، او همچنین با من درباره امکان حصول توافقی جدید با ایران سخن گفت.
پیش از این نیز عمران‌خان برای میانجیگری بین ایران و عربستان اعلام آمادگی کرده بود تا جایی که نخستین سفرهای خارجی وی بعد از نخست‌وزیری به مقاصد ریاض و تهران بود. سخنان عمران‌خان در سطح رسانه‌های عربی و منطقه‌ای بازتاب گسترده‌ای داشته است. برای مثال روزنامه العربی الجدید نوشت: مقامات عربستان سعودی به‌رغم مواضع رسانه‌ای تند علیه ایران، در پشت پرده از سران کشورهای دوست می‌خواهند با تهران میانجیگری کرده و زمینه را برای کاهش حملات نظامی انصارالله فراهم کنند؛ امری که نشان‌دهنده موقعیت حقیقی این کشور در جنگ یمن است.
اگرچه تاکنون هیچ واکنش رسمی از سوی عربستان یا آمریکا نسبت به سخنان عمران‌خان دیده نشده اما بعید به‌نظر می‌رسد مقامات این کشورها به‌سادگی بتوانند ادعای نخست‌وزیر پاکستان را همچون گزارش‌های رسانه‌ای تکذیب کنند.







پادشاه اردن در گفت و گو با شبکه NBC: تبعات فشار حداکثری برای منطقه خطرناک است

واکنش شما نسبت به حملات اخیر به پالایشگاه‌های نفتی آرامکو چیست؟
ما طی 6‌ماه گذشته بارها نسبت به افزایش تنش‌ها هشدار داده و تلاش کرده‌ایم شرایط را آرام کنیم؛ امری که بازتاب آن را در کاهش تنش‌ها در تابستان مشاهده کردیم اما حملات آرامکو در هفته گذشته بار دیگر فضا را ملتهب کرد. فکر می‌کنم همه ما به‌دنبال راهی برای بازگشت از پرتگاه و عبور از جنگ هستیم.
  وال‌استریت ژورنال در گزارش خود نشان داده اکثر کارشناسان نسبت به مسئولیت ایران در حملات آرامکو تردید دارند. از دید شما آیا واقعا ایران پشت این حمله است؟
گزارش‌های منتشرشده درباره نوع تسلیحات به‌کاررفته در این حملات از پهپادها گرفته تا راکت‌ها بیانگر آن است که این حمله توسط یک کشور صورت گرفته اما در عین حال این احتمال هم وجود دارد که گروه‌های شبه‌نظامی مسئول آن باشند.
  منظور شما گروه‌های نیابتی است؟
فکر می‌کنم همه ما می‌دانیم متهم کیست اما باید پرسید چرا کار به اینجا کشیده و آیا قادر هستیم اوضاع را آرام کرده و از فجایع بیشتر جلوگیری کنیم یا نه؟
  آیا از دید شما دیپلماسی همچنان ممکن است و آیا رئیس‌جمهور آمریکا باید با آقای روحانی ملاقات کند؟
اگر امکانی برای برگزاری ملاقات وجود دارد، باید هدف روشنی داشته باشد. من هنوز به دیپلماسی باور دارم؛ همانطور که پادشاه فقید اردن، ملک‌حسین باور داشت. دیپلماسی، گفت‌وگو و ارتباط با دیگران تنها راه برای پیشرفت است؛ در غیر این صورت تنها بدیل ما خشونت است. ما این واقعیت را به‌سختی در منطقه خود آموخته‌ایم که شروع جنگ کار آسانی است و خروج از آن تقریبا غیرممکن.
  آمریکا سیاست فشار حداکثری علیه ایران را دنبال می‌کند و اخیرا هم تحریم‌هایی را علیه بانک مرکزی این کشور اعمال کرده است. از دید شما پاسخ ایران به شدیدترین فشارهای اعمال‌شده علیه یک کشور در جهان چیست؟
خیلی باید مراقب باشیم، زمانی که یک کشور را محاصره می‌کنیم به‌گونه‌ای که دیگر چیزی برای باختن ندارد، باید منتظر مشکلات جدیدی باشیم.