موشک‌باران تهران را با آمار و ارقام روایت کرده‌ایم
آوار بمب‌ها بر سر شهر بی‌پناه
نیلوفر ذوالفقاری
«شنوندگان عزیز توجه فرمایید! توجه فرمایید! علامتی که هم‌اکنون می‌شنوید اعلام خطر یا وضعیت قرمز است و معنی و مفهوم آن این است که حمله هوایی انجام خواهد شد. محل کار خود را ترک کرده و به پناهگاه بروید.» از نخستین لحظات بمباران، بعد از اینکه این پیام دلهره‌آور در شهر شنیده می‌شد، مردم به آسمان نگاه می‌کردند و عاقبت ردی به رنگ دود می‌دیدند که خط و مسیر حرکت موشک را نشان می‌داد و این نگاه تا اصابت موشک به شهر ادامه داشت. یعنی این بار قرار است کدام خانه، مدرسه، بیمارستان و ساختمان ویرانه شود؟ حکایت آن زمان اندکی که برای پناه گرفتن وجود داشت، دلهره‌ها و محله‌ای که سیاه‌پوش همسایه بی‌گناهش می‌شد، حکایت روزهای حملات ناجوانمردانه به مردم غیرنظامی شهرهاست. این گزارش روایتی با آمار و ارقام از روزهای بمباران تهران و نگاهی به وقایع آن روزهاست.
ایران تا بهمن‌ماه 1362از حمله به شهرهای عراق خودداری می‌کرد و جواب حملات ارتش عراق به شهرها را در جبهه‌ها می‌داد. ایران در چند نوبت اعلام کرد حمله به شهرها و روستا و مردم بی‌دفاع، خلاف قوانین اسلامی و بین‌المللی است. ولی فرماندهان ارتش عراق کمترین توجهی به هشدارهای ایران که تمرکز جنگ در جبهه‌ها بود، نکردند و این باور را داشتند که ایران توانایی جنگ شهرها را ندارد.
براساس حقوق بین‌الملل، اقدامات غیرانسانی رژیم بعثی عراق در آن سال‌ها باید بی‌درنگ در سال 1359توسط شورای امنیت سازمان ملل پیگیری و صدام به‌عنوان نقض‌کننده صلح بین‌الملل تنبیه می‌شد اما حتی پس از صدور قطعنامه 598و اعلام دبیرکل وقت سازمان ملل مبنی بر متجاوز بودن دولت عراق، پرونده این تجاوز عملاً تا سقوط صدام، دستگیری، محاکمه و اعدام او مسکوت ماند.
آخرین و حساس‌ترین جنگ شهرها، حمله موشکی عراق به تهران و شهرهای مرکزی ایران بود. در این اقدام از تاریخ دهم اسفندماه 1366موشک باران تهران آغاز شد و تا یازدهم اردیبهشت‌ماه 1367 ادامه یافت. عراق برای پایان دادن به جنگ شهرها، شروطی را مطرح کرد که بسیار نامربوط و متزلزل بودند و راه از سرگیری آن را برای خود باز می‌گذاشت.
عراق، سیاست غیرانسانی حمله به مناطق مسکونی را به‌منظور وادار ساختن ایران به قبول شرایط تحمیلی آن کشور، همواره تکرار کرد. رژیم بعثی در دی‌ماه 5631 برای چندمین بار جنگ شهرها را آغاز و حمله به مناطق مسکونی و غیرنظامی ایران را به وحشیانه‌ترین وجهی دنبال کرد که در پی آن، مدارس، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و... مورد حمله کور بمب و موشک قرار گرفتند و حتی اماکن مذهبی نیز مصون نماندند.
600 کیلومتر
فاصله تهران از مرز عراق بود که فرصت کافی برای آمادگی سیستم دفاع‌هوایی ایران را در زمان حملات هوایی عراق فراهم می‌کرد.
13000 واحد مسکونی
در جریان بمباران شهرها تخریب شد و 190هزار واحد نیز به‌شدت خسارت دید. هیأت سازمان ملل تعداد قابل ملاحظه‌ای از این محل‌ها را مورد بازدید قرار داد و خسارات وارده را تأیید کرد. این جنگ در تخریب مناطق مسکونی و غیرنظامی تأثیر مستقیم و اسفباری داشت.
1/250/000 نفر
یک میلیون و 250هزار نفر در زمان بمباران مناطق مسکونی در شهرهای مختلف مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شدند. 11استان از 24استان کشور در آن زمان مورد حمله هوایی و موشکی قرار گرفتند.
120 شهید
120شهید و 580مجروح، نتیجه حمله بی‌رحمانه روز هفتم آبان‌ماه 1365 موشک‌های عراقی بود که طی آن کرمانشاه و اسلام آباد زیر آتش بمب، راکت و مسلسل هواپیماهای دشمن قرار گرفت. این یکی از شدیدترین حملات هوایی بعد از اعلام دروغین توقف حمله به شهرها بود.
5 نوبت
جنگ شهرها یا همان بمباران‌های هوایی در سال‌های دفاع‌مقدس در دوره‌های زمانی گوناگون اتفاق افتاد. نخستین نوبت در بهمن 62 رخ داد. دومین نوبت آن در پاسخ به عملیات تهاجمی ایران طی عملیات بدر بود که درفروردین 64 اتفاق افتاد.
3ماه
مدت طولانی چهارمین بمباران بود که از بهمن 65تا اردیبهشت 66ادامه یافت. در این دوره حملات هوایی اکثر شهرهای بزرگ مرکزی و نیمه غربی ایران ازجمله تهران، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، همدان ، کرمانشاه و ارومیه مورد حمله قرار گرفتند.
50 روز
طول کشید تا پنجمین نوبت بمباران‌ها که شدیدترین و آخرین مرحله جنگ شهرها بود تمام شود. این بمباران‌ها تا اردیبهشت 67طول کشید. در سال‌های انتهای جنگ عراق با انجام اصلاحاتی روی موشک اسکاد- بی توانست برد آن را افزایش داده و تهران را موشک‌باران کند.
189موشک
در بمباران‌های سال67 شلیک شد. بیشتر موشک‌های عراقی از نوع الحسین، موشک اسکاد- بی اصلاح و تولیدشده در عراق بود. از این تعداد 135فروند در تهران، 23فروند در قم، 22فروند در اصفهان و تعدادی در تبریز و شیراز و کرج فرود آمد.
در همینه زمینه :
