شکایت از عاملان تخریب بافت تاریخی شیراز روی میز دادستان

محمد باریکانی|روزنامه‌نگار:

شورای شهر شیراز خواستار ورود جدی شورای تأمین استان فارس به ماجرای تخریب بافت تاریخی این شهر شد.

اعضای شورای شهر شیراز در جلسه‌ای که بیش از 2 ساعت به طول انجامید، اعلام کردند که شورای تأمین استان و نهادهای ملی و بالادستی باید به‌طور جدی به موضوع تخریب بافت تاریخی شیراز و خانه‌های ثبت ملی شده واقع در این بافت ورود کنند تا دست‌های پنهان پشت پرده این تخریب‌ها آشکار شود.

همشهری در چند گزارش پی‌درپی به موضوع تخریب بافت تاریخی شیراز پرداخته بود و در چند روز گذشته نیز در 2 گزارش به تخریب 2 خانه تاریخی ثبت ملی‌شده سلیمی و منتصری در بافت تاریخی شیراز پرداخت. بافت تاریخی شیراز و خانه‌های تاریخی موجود در این بافت طی سال‌های گذشته در طرحی با عنوان توسعه 57 هکتاری آستان مقدس شاهچراغ(ع) قربانی شده‌اند اما تاکنون هیچ‌یک از شکایات مطرح‌شده درخصوص اقدام مجریان این طرح علیه میراث فرهنگی کشور به نتیجه نرسیده است. شورای‌عالی معماری و شهرسازی کشور به ریاست پیروز حناچی پیش‌تر اجرای طرح 57هکتاری توسعه حرم شاهچراغ(ع) را ملغی کرده بود اما مشخص نیست که آمران اجرای این طرح برچه اساس به ادامه طرح ملغی شده خود اصرار می‌کنند؛ اصراری که به تخریب خانه‌های واجد ارزش تاریخی و حتی خانه‌های ثبت ملی شده واقع در بافت تاریخی شیراز انجامیده است.

تخریب بافت تاریخی شیراز از حدود 2 دهه قبل آغاز شده و تا هفته گذشته نیز ادامه یافته است. طی این مدت 972پلاک ثبتی در این بافت تخریب شد که در میان آنها خانه‌های تاریخی ثبت ملی شده یا واجد ارزش ملی‌شدن نیز از دوره زندیه و قاجار قرار داشتند. آخرین نمونه آنها تخریب 2 خانه ثبت ملی شده در روزهای گذشته بود. در این ماجرا نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی، نیروهای پلیس 110 و حتی رئیس‌کلانتری منطقه نیز اجازه ورود و مستندسازی تخریب‌های صورت‌گرفته را نیافتند.

سازمان میراث فرهنگی در بیانیه‌ای اعلام کرد که تخریب بناهای تاریخی واقع در بافت تاریخی شیراز کاملا سازماندهی شده است و اعلام کرد که این سازمان، پیگرد عاملان تخریب این دو خانه تاریخی را همچون گذشته از مراجع قضایی پیگیری می‌کند.

میراث فرهنگی پای شکایت خود بایستد

با این حال، شورای شهر شیراز نشست روز دوشنبه‌خود را با دعوت از متولیان آستان حرم شاهچراغ، استاندار، فرماندار، دادستان، نمایندگان سازمان میراث فرهنگی، شهردار، معاون انتظامی - امنیتی شهر شیراز و نمایندگان میراث فرهنگی به بررسی تخریب‌های بافت تاریخی شیراز اختصاص داد. نتیجه این نشست، تشکیل کمیته ویژه بررسی تخریب بافت تاریخی شیراز و درخواست از شورای تأمین استان فارس برای ورود جدی به بحران تخریب بافت تاریخی شیراز و رفع پوشش امن آمران و عاملان تخریب بناهای تاریخی بود.

در جلسه تشکیل شده اما نمایندگان تولیت آستان شاهچراغ(ع) و دادستان استان فارس حضور نیافتند. با این حال، حیدر عالیشوندی، فرماندار شیراز با ابراز تأسف شدید از تخریب‌های صورت‌گرفته در بافت تاریخی شیراز اعلام کرد که همگان باید نسبت به صیانت از آثار تاریخی و میراث فرهنگی کشور حساس باشند.

او گفت: اداره میراث فرهنگی استان فارس باید از متعرضان به آثار تاریخی این شهر شکایت کند و حتی اگر زورش هم به آنها نمی‌رسد تا آخر پای شکایت خود بایستد.

او با اعلام اینکه در نامه‌ای به دادستان شیراز از او خواهد خواست که رسیدگی به موضوع تخریب بافت تاریخی شیراز را به‌طور ویژه در دستور کار قرار بدهد، افزود: باید تکلیف بافت تاریخی شیراز مشخص شود.

فرماندار شیراز تأکید کرد: در موضوع تخریب بافت تاریخی شیراز و تخریب 2 خانه تاریخی ثبت ملی شده همه مسئولان شهر شیراز از اینکه این اقدامات از سوی چه کسانی صورت گرفته است، مطلع هستند.

سرهنگ عیدی‌پور، رئیس یگان حفاظت میراث فرهنگی استان فارس نیز با اشاره به پروسه تخریب‌ چند روز پیش 2 خانه تاریخی ثبت ملی شده در بافت تاریخی شیراز که براساس قانون جرم مشهود و جنایت علیه میراث فرهنگی است و مرتکبان و آمران و عاملان تخریب آثار تاریخی به حبس و زندان و جبران خسارات وارده به آثار تاریخی محکوم می‌شوند، گفت: شیوه تخریب خانه‌های تاریخی واقع در بافت تاریخی اینگونه است که خانه‌ها ابتدا تملک و بعد محصور و سپس مدتی رها می‌شوند تا افراد معتاد و کارتن‌خواب به این خانه‌ها وارد شوند و به این ترتیب تخریب خانه‌ها تسهیل می‌شود.

او با اعلام اینکه در تخریب 2 خانه تاریخی سلیمی و منتصری در طرح توسعه 57هکتاری آستان مقدس شاهچراغ(ع) متولیان اجرای طرح اجازه ورود مأموران به محل تخریب برای جلوگیری از اقدامات آنها را ندادند، گفت: این موضوع از جانب واحد حقوقی به دادستان شیراز ارجاع شده و دادستان هم دستورات قضایی برای پیگیری را صادر کرده است.

رئیس یگان حفاظت میراث فرهنگی با اعلام اینکه تخریب‌کنندگان خانه‌های ثبت ملی شده منتصری و سلیمی لباس شخصی بودند و نام و اتیکت نداشتند، گفت: راننده خودروهای سنگین شناسایی شده‌اند و مشخصات خودروها نیز به مرجع قضایی ارسال شده است. به گفته وی، موارد متعدد تخریب بناهای تاریخی واقع در بافت تاریخی شیراز به مراجع قضایی ارسال شده و حتی در چندین مرحله به اطلاع استاندار رسیده است.

عیدی‌پور با اعلام اینکه سازمان میراث فرهنگی در مورد طرح توسعه 57هکتاری آستان شاهچراغ(ع) بر حفظ قوانین و مقررات مربوط به میراث فرهنگی تأکید و اصرار داشته است، افزود: متأسفانه هیچ‌کدام از قوانین و مقررات میراث فرهنگی در این طرح رعایت نشد و تخریب‌ها همچنان ادامه یافت.

اعضای شورای شهر شیراز همچنین در جلسه دوشنبه‌شب خود بارها از شهردار بافت تاریخی سؤال کردند که چطور ممکن است که شهرداری از ورود و خروج بولدوزرها و خودروهای سنگین برای تخریب 2 خانه تاریخی در بافت تاریخی شیراز بی‌اطلاع باشد؟ اما شهردار بافت تاریخی اعلام کرد که فردای روز تخریب دومین خانه تاریخی ثبت ملی شده در شورای شهر شیراز حضور داشته و گزارش‌های آن روز را نخوانده بود.

احمدرضا دستغیب، رئیس شورای شهر شیراز با اعلام حساسیت شورای شهر این شهر به حفظ آثار تاریخی و میراث فرهنگی اعلام کرد: اولویت شورای شهر شیراز حفظ میراث فرهنگی و بافت تاریخی این شهر است و دیگر اجازه نمی‌دهد به بافت تاریخی ارزشمند این شهر دست‌درازی شود.

دستغیب تأکید کرد: شورای شهر شیراز از شورای تأمین استان فارس درخواست می‌کند به‌طور جدی به موضوع تخریب بافت تاریخی شیراز ورود کند و این موضوع در حضور استاندار فارس مورد بررسی قرار بگیرد.

حیدر اسکندرپور، شهردار شیراز نیز که درخصوص تخریب شبانه 2خانه تاریخی ثبت ملی شده در بافت تاریخی شیراز مورد عتاب اعضای شورای شهر قرار گرفت، با ابراز تأسف از تخریب‌های صورت‌گرفته در بافت تاریخی شیراز، تخریب دو خانه تاریخی ثبت ملی شده در شهر شیراز را دارای تبعات اجتماعی – فرهنگی برای آمران و عاملان این تخریب‌ها خواند.

او البته با عذرخواهی از مردم شیراز به‌دلیل کاستی‌ها در خدمت‌رسانی به شهروندان گفت: شهرداری شیراز مسئولیت قانونی در حفظ میراث فرهنگی ندارد و قانونگذار مسئولیت همه نهادها و سازمان‌ها را به‌طور واضح مشخص کرده است.