زلزله، قطعی است!

علی اصغر پیوندی _ ‌رئیس جمعیت هلال‌احمر

در طول 2سال ماموریتم در جمعیت هلال‌احمر، حادثه و بحران کم ندیده‌ام. ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکار بودند تا در این دوساله از سیل و زلزله گرفته تا سقوط هواپیما و ریزش بهمن و... هرکدام ردی در کارنامه کاری جمعیت هلال‌احمر باقی بگذارند. در این میان زلزله خفیف 5.2 ریشتری پایتخت، اتفاق خاصی بود که نگرانی بسیاری را به‌دنبال داشت. راستش را بخواهید در ابعاد کلان و در مواجهه با چنین حادثه بزرگی هنوز هم به اندازه کافی آماده نیستیم. رشد بی‌رویه فیزیکی و جمعیتی شهر، بافت‌های فرسوده، موقعیت جغرافیایی نامناسب، ضعف در زیرساخت‌ها متناسب با انتظارات، عدم‌آمادگی مردم برای مواجهه با حادثه و بسیاری عوامل دیگر دست به‌دست هم داده‌اند که گاهی به جای فکر کردن به موضوع و برنامه‌ریزی برای مواجهه با آن صورت مسئله را برای خودمان پاک کنیم.

چندی پیش در جلسه‌ای که با شهردار تهران داشتم، هر دو بر این عقیده بودیم که زلزله در تهران، نه یک امر احتمالی که امری قطعی است. محل، زمان و شدت آن معلوم نیست اما وقوع آن هم قابل کتمان نیست. آن زمان، شهرداری تهران طبق قانونِ نیم‌بند پیشین مسئول مدیریت بحران در شهر تهران بود، اما حالا با تصویب قانون مدیریت بحران کشور- که قانون خوبی است- مسئولیت این موضوع با وزارت کشور است. بر همین اساس جمعیت هلال‌احمر و شهرداری تهران به‌عنوان 2 محور اصلی در مواجهه با چنین حادثه‌ای وظایف دشواری دارند. خوشبختانه هم‌اکنون ارتباط تنگاتنگی وجود دارد و مسیر را برای یک برنامه اقدام مشترک آماده کرده‌ایم. باید امکانات درون‌شهری را افزایش دهیم و شهر را برای زلزله مناسب‌سازی‌ و مقاوم‌سازی‌ کنیم، پایگاه‌های اقماری را تقویت کنیم، ذخیره اقلام امدادی را بالا ببریم، مقابله با زلزله را تمرین کنیم و از همه مهم‌تر به مردم برای مواجهه با چنین حادثه‌ای آموزش بدهیم.
از دیگر سو مردم شهر تهران هم باید سطح آمادگی‌شان را بالا ببرند. باید یاد بگیریم با زلزله زندگی کنیم و سبک زیستن خود را متناسب با چنین خطری تغییر بدهیم، از مقاوم‌سازی‌ گرفته تا دکوراسیون خانه. 

شما در خانه هیچ ژاپنی‌ای لوستر نمی‌بینید اما محل خانه ما پر از اشیا و لوازم لوکس و بی‌فایده است که در هنگام حادثه به ما آسیب می‌زنند. تازگی‌ها در یک نظرسنجی تلفنی از مردم شهر تهران خواستیم که به ما بگویند کیف شرایط اضطراری (کیف نجات) در خانه دارند یا نه؟ پاسخ‌ها در یک جامعه آماری هزار نفره، غیرقابل انتظار بود. کمتر از 6درصد خانواده‌های تهرانی در خانه، کیف نجات داشتند!
قانون مدیریت بحران کشور که به تازگی ابلاغ شده، ظرفیت‌های خوبی برای کاهش خطرات و آسیب‌ها و پیشگیری در خود دارد. اگر در کنار شهرداری تهران و جمعیت هلال‌احمر، نهادهای مسئول و صاحب وظیفه در قانون مذکور و همچنین شهروندان تهرانی به‌طور کامل پای کار بیایند آن زمان مطمئنا می‌توانیم با آرامش خاطر بیشتری به جنگ با هیولای زلزله برویم.