گزارش
جوان‌گرایی یا تاوان شکست در یمن؟
یک روز بعد از فرامین ملک سلمان، گمانه‌زنی‌ها درباره علت برکناری ناگهانی فرماندهان ارتش عربستان ادامه دارد
سیاوش فلاح‌پور| خبرنگار:
«تحول تاریخی»، «انقلاب نسل جدید فرماندهان»، «تلاش ولیعهد برای بسط سیطره بر قوای نظامی» و... تنها بخشی از عناوینی است که طی 24ساعت گذشته، از سوی رسانه‌های موافق و مخالف عربستان برای توصیف فرامین جدید پادشاه این کشور به‌کار رفته است. فرامینی که به موجب آن، بخش مهمی از فرماندهان نسل قدیم ارتش عربستان برکنار شده و نیروهای جوان‌تری جای آنان را گرفته‌اند.
به این ترتیب و براساس دستور ملک سلمان، عبدالرحمن بن صالح البنیان، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح، محمد بن عوض بن منصور سحیم، فرمانده پدافند هوایی ارتش، محمد بن عوض سحیم، فرمانده نیروی هوایی و همچنین فهد بن ترکی بن عبدالعزیز، فرمانده نیروی زمینی ارتش از سمت‌های خود برکنار شده و فیاض بن حامد بن رقاد الرویلی، مزید بن سلمان بن مزید العمور، ترکی بن بندر بن عبدالعزیز آل سعود و فهد بن عبدالله بن محمد المطیر جانشین آنها شده‌اند. این در حالی است که عزل و نصب‌های کم‌سابقه پادشاه عربستان در ارتش، با برخی تغییرات در مناصب اجرایی، ازجمله امارت منطقه الجوف و معاونت وزیر کشور همراه بوده که باتوجه به اهمیت تحولات نظامی در سطوح عالی، کمتر توجه رسانه‌ها را به‌خود جلب کرده است.
اگرچه تا این لحظه منابع رسمی دولت عربستان توضیح بیشتری درباره علل چنین تغییر و تحولات نظامی در سطوح بالا، همزمان با جنگ 3ساله این کشور با یمن نداده‌اند، اما در نخستین نگاه، رده سنی جوان فرماندهان تازه به میدان آمده واقعیتی است که توجه بسیاری از رسانه‌ها را به‌خود جلب کرده، تا جایی که بسیاری از تحلیلگران، این تحولات نظامی را در تداوم اصلاحات ساختاری محمد بن‌سلمان در عربستان سعودی تعریف کرده‌اند.
پایگاه اینترنتی روزنامه عکاظ عربستان در مطلبی که دقایقی بعد از انتشار فوری اخبار عزل و نصب‌های جدید پادشاه سعودی منتشر شد، با اشاره به خدمات نیروهای نظامی برکنار شده در جنگ 3ساله علیه یمن نوشت: فرامین پادشاهی عزل و نصب، اقدامی طبیعی براساس ساختار جدید وزارت دفاع عربستان سعودی است. از سوی دیگر، عبدالرحمن راشد، مدیر پیشین شبکه العربیه و مشاور رسانه‌ای بن‌سلمان در صفحه توییتر خود نوشت: این تغییرات نشان از پویایی ساختار نیروهای نظامی عربستان دارد؛ فرماندهانی شایسته بعد از عبور از سن بازنشستگی، جای خود را به نیروهای جوان و تازه نفس می‌دهند.
البته در سوی دیگر میدان، مخالفان سیاست‌های ولیعهد عربستان معتقدند این تغییرات نظامی ناگهانی، آن هم در میانه جنگی 3ساله، آنطور که منابع نزدیک به ولیعهد اصرار دارند طبیعی نبوده و نشان از بحران در قصر یمامه ریاض دارد. در این زمینه، سایمون هندرسون، مدیر مرکز بررسی‌های استراتژیک واشنگتن در مصاحبه با سی‌ان‌ان و در پاسخ به این سؤال که آیا عزل و نصب‌های اخیر را می‌توان نشانه‌ای از موج جوان‌گرایی در ارتش دانست، گفت: رازی که ورای تمام این عزل و نصب‌ها قرار گرفته تنها یک چیز است؛ یمن! حال ممکن است ورود فرماندهان جوان، منجر به تغییر روش عربستان در این جنگ و یا حتی تداوم روش فعلی با نیروی بیشتری شود؛ اما درهرحال علت تمام این تحولات، نارضایتی ولیعهد از وضعیت ارتش عربستان در جنگ یمن است.
از سوی دیگر، علی مراد، محقق حوزه کشورهای عربی خلیج‌فارس در صفحه توییتر خود با اشاره به برکناری فرمانده پدافند هوایی ارتش عربستان نوشت: به‌نظر می‌رسد موشک‌های انصارالله ساکنان قصر یمامه را به نگرانی انداخته است. اشاره مراد به حملات موشکی انصارالله به شهرهای مختلف عربستان ازجمله ریاض است؛ حملاتی که سامانه پدافند هوایی سعودی، سال گذشته چندین بار در مهار آنها با شکست مواجه شد.
اما روزنامه رای‌الیوم در سرمقاله خود به قلم عبدالباری عطوان، احساس خطر نسبت به‌احتمال کودتا را نیز به دلایل عزل و نصب‌های ناگهانی سران ارتش عربستان اضافه کرده و نوشته: این تحولات نشان می‌دهد محمد بن‌سلمان بیش از هر زمان دیگری خود را برای پادشاهی آماده کرده و همانگونه که مخالفان خود را در ساختار سیاسی حذف کرد، اکنون نوبت به حذف جریانات ناهمسو با وی در ارتش از طریق اعلام بازنشستگی آنها رسیده است.
این اما نخستین موج برکناری‌های چشمگیر در عربستان از زمان روی کار آمدن سلمان و فرزندش در قصر یمامه نیست؛ پیش از این و تنها 2ماه بعد از آغاز جنگ یمن، به فرمان سلمان 5وزیر دولت این کشور برکنار شدند. از سوی دیگر در آبان‌ماه سال‌جاری نیز، متعب بن عبدالله، فرزند پادشاه فقید عربستان و رئیس گارد ملی این کشور به همراه فرمانده نیروی دریایی از مناصب خود برکنار شدند. بی‌بی‌سی عربی در گزارشی درباره این تحولات نوشته بود: ما با سعودی چهارم روبه‌رو هستیم؛ کشوری که برخلاف گذشته روند تغییر و تحولات اساسی در آن با سرعت بسیار زیادی انجام می‌شود؛ از برکناری و حذف چهره‌های کلیدی و ثابت در قدرت گرفته تا هموار کردن مسیر برای فعالیت زنان در حوزه‌های اجتماعی.
