ممنوع‌الورود!

تعدادی از دانشجویان ایرانی رشته‌های فنی و مهندسی با وجود دریافت ویزا نتوانسته‌اند همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید در دانشگاه‌های آمریکا، وارد این کشور شوند.
روزنامه نیویورک‌تایمز دیروز در گزارشی خبر داد که دست‌کم 12دانشجوی تحصیلات تکمیلی در رشته‌های مهندسی و علوم کامپیوتر نتوانسته‌اند خود را به آمریکا برسانند. به نوشته این روزنامه، ویزای این دانشجویان در آخرین لحظه و بدون اطلاع قبلی لغو شده است. بیشتر این دانشجویان از دانشگاه‌های ایالت کالیفرنیا پذیرش داشته‌اند اما برخی در ایران و برخی دیگر در پرواز دوم در کشورهای همسایه، اجازه ورود به پرواز پیدا نکرده‌اند. یکی از دانشجویان نیز پیش از این، هنگام ورود به فرودگاه بین‌المللی لوگان شهر بوستون در ایالت ماساچوست از سوی نیروهای مرزبانی آمریکا که زیرمجموعه وزارت امنیت داخلی این کشور هستند، بازداشت و به ایران بازگردانده شده است.
لغو ویزاهای دانشجویان ایرانی به قبل از ماجرای حمله به تأسیسات نفتی عربستان سعودی و تشدید تنش میان ایران و آمریکا بر سر این حمله بازمی‌گردد. نیویورک‌تایمز به نقل از مقام‌های وزارت خارجه آمریکا نوشته که قوانین این کشور در مورد دانشجویان ایرانی مثل گذشته  است و تغییری در این زمینه ایجاد نشده است. براساس قانونی که در سال2012 همزمان با دولت باراک اوباما در کنگره آمریکا به تصویب رسید، دولت این کشور ضمن اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران، ورود برخی اتباع ایرانی به خاک آمریکا را ممنوع اعلام کرد. براساس بند501 این قانون، دولت آمریکا ملزم شده از اعطای ویزا به آن دسته از دانشجویان ایرانی که قصد تحصیل در رشته‌هایی دارند که آنها را برای فعالیت در صنایع انرژی و هسته‌ای ایران آماده می‌کند امتناع کند. این قانون، البته جزئیات بیشتری ندارد و دست مسئولان کنسولی را در اعمال نظر شخصی باز گذاشته است؛ موضوعی که طی همه این سال‌ها با انتقادهای زیادی روبه‌رو بوده است. اتباع ایرانی در دولت دونالد ترامپ هم شامل محدودیت‌های سفر به آمریکا شده‌اند. محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی ترامپ البته بسیار گسترده‌تر از محدودیت‌های اعمال‌شده در سال2012 است. ترامپ 2سال پیش طی یک فرمان اجرایی، ورود اتباع ایران و 6کشور دیگر شامل لیبی، سومالی، سوریه، یمن، کره‌شمالی و ونزوئلا را به خاک آمریکا ممنوع کرد. در این میان، ورود دانشجویانی که در دانشگاه‌های آمریکا پذیرفته شده‌اند جزو استثنائات این فرمان اعلام شد اما مشکل عدم‌صدور ویزا برای برخی دانشجویان ایرانی طی 2سال گذشته بارها تکرار شده است.
نیویورک‌تایمز در گزارش خود پیمان 23ساله را یکی از دانشجویانی معرفی می‌کند که برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی برق در دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیگو پذیرفته شده اما پس از لغو ویزا نتوانسته وارد خاک آمریکا شود. به گفته پیمان، در مسیر پرواز به آمریکا، یکی از مسئولان پرواز بین‌المللی در فرودگاه دوحه روی ویزای او با خودکار عبارت «لغوشده» را نوشته است. این مسئول به پیمان توضیح داده که این کار به دستور وزارت امنیت داخلی آمریکا انجام می‌شود.
روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از جمال عبدی، رئیس شورای ملی ایرانیان آمریکا (نایاک) نوشته که پیش از این، در موارد بسیاری ویزا برای دانشجویان ایرانی صادر نشده اما لغو ویزا پس از صدور آن اتفاق تازه‌ای است. به گفته عبدی، ممکن است در روند لغو ویزای دانشجویان ایرانی، بررسی محتوای شبکه‌های اجتماعی آنان از سوی مقام‌های امنیتی مؤثر واقع شده باشد.
جان پرز، رئیس شورای آموزشی دانشگاه‌های کالیفرنیا در گفت‌وگو با نیویورک‌تایمز ضمن مخالفت با اقدام وزارت امنیت داخلی آمریکا در لغو ویزای دانشجویان ایرانی گفته که این شورا در کنار دانشجویانش «بدون توجه به محل تولد آنها» ایستاده است. به گفته او مسئولان مربوط مشغول هماهنگی با مقام‌های دولتی برای رفع مشکل دانشجویان ایرانی هستند.

چینی‌ها؛ هدف محدودیت‌های تازه
طی هفته‌های گذشته، تعداد زیادی از دانشجویان چینی نیز با مشکلی مشابه روبه‌رو شده‌اند. در پی تشدید جنگ تجاری میان 2کشور، برای نخستین‌بار آمریکا از اعطای ویزا به برخی دانشجویان چینی امتناع کرده است. در مورد چین، دولت آمریکا اعلام کرده نگران دزدی اطلاعات فنی و علمی پروژه‌هایی است که به‌صورت مشترک میان دانشگاه‌های آمریکایی و صنایع این کشور در حال انجام است.سختگیری نسبت به صدور ویزا برای دانشجویان چینی در پی گزارش‌های متعدد نهادهای اطلاعاتی آمریکا انجام می‌شود که معتقدند برخی دانشجویان چینی به جاسوسی از پروژه‌های در حال انجام در دانشگاه‌های آمریکا می‌پردازند. اوایل امسال، رئیس پلیس اف‌بی‌آی در یکی از نشست‌های کنگره به نمایندگان در مورد تلاش‌های چین برای استفاده از دانشجویان این کشور برای جاسوسی در آمریکا هشدار داد. کریستوفر ویری گفت که نهادهای امنیتی آمریکا دیگر تنها دولت چین را تهدید نمی‌دانند بلکه جامعه چین را هم به‌عنوان یک تهدید امنیتی تلقی می‌کنند؛ گفته‌ای که از سوی برخی نمایندگان دمکرات کنگره نژادپرستانه تلقی و با مخالفت‌هایی روبه‌رو شد.