رنج‌دیده مثل روستاییان «زرده»

فرحناز چراغی / کرمانشاه - خبرنگار


 روستای زرده و مردمانش سال‌هاست رنگ خوشبختی را ندیده‌اند. عوارض بمباران شیمیایی سال ۶۷، زلزله آبان ۹۶ و این روزها مشکلات ساخت‌و‌ساز پس از زلزله و کمبودها این مردم را رنجیده‌تر از پیش کرده است. روستای زرده از توابع شهرستان دالاهو در ۴۰ کیلومتری کرند غرب و در ۱۴۰ کیلومتری غرب کرمانشاه واقع شده و براساس آمار 1500 نفر جمعیت دارد و به گفته اهالی، حدود 1500 نفر هم از این روستا مهاجرت کرده‌اند. پس از زلزله 3/7 ریشتری آبان سال۹۶ قرار شد روستای زرده چند کیلومتر دور‌تر از محل فعلی آن ساخته شود. قسمتی از روستای زرده به دلیل همجواری با ارتفاعات کوهستان شاه‌نشین، همچنان از ناحیه مناطق مشرف بر آن مورد تهدید ریزش کوه قرار دارد و به همین دلیل تصمیم به جابه‌جایی آن گرفته شده است. بر اثر این موضوع دودستگی بین مردم به وجود آمده است.
عده‌ای مخالفند و تعدادی با این قرار موافقت کرده‌اند و برای ساخت‌و‌ساز پا پیش نهاده‌اند. عده‌ای هم که مخالف جابه‌جایی و رفتن هستند در محل قبلی ماندگار شده‌اند. با وجود تعهد مسکن و شهرسازی برای تامین آب و زیرساخت‌ها و با گذشت 2 سال از زلزله، ساکنان محل جدید نه آب دارند و نه برق. در زلزله آبان ۹۶ روستای زرده تلفات انسانی نداشت، اما، به گفته اهالی، ۱۵۰ واحد مسکونی آن تخریب شد. زرده نماد مظلومیت مردم بی‌دفاعی است که سال ۶۷ آماج بمباران شیمیایی قرار گرفتند و ۲۷۷ نفر از اهالی این روستا در آن بمباران شهید شدند.

افزایش تقاضا و ضرر اهالی
عیسی حیدری از اهالی روستای زرده با بیان این‌که روستای جدید زرده آب و برق ندارد، می‌گوید: چند خانوار در محل روستای قدیمی و ۲۶ خانوار نیز در روستای جدید خانه ساخته‌اند.
حیدری که به نمایندگی از مردم روستای زرده صحبت می‌کند، می‌افزاید: من خود از بانیان جابه‌جایی روستا بودم، اما سازمان مسکن و شهرسازی قرار بود بعد از جابه‌جایی به هر خانوار ۳۰۰ متر زمین بدهد که نداد و حالا پشیمان شدم. این سازمان به هر خانوار در روستای جدید ۲۰۰ متر زمین برای زندگی خانوار و دام داد که کافی نیست. محل زندگی‌ام در روستای قدیمی ۵۲۰ متر زیربنا با سند بود. حیدری با بیان این‌که دلیل کار سازمان مسکن و شهرسازی افزایش متقاضی اعلام شده است، اظهار می‌کند: همچنین غیر از اهالی روستای قدیمی از شهرهایی چون تهران برای روستای جدید تقاضا داده‌اند. این سازمان از هر متقاضی و خانوار جدید ۲ تا 5/3 میلیون گرفت که قانونی هم نبود؛ مالک زمین، زمین‌های خوب را فروخت.
وی ادامه می‌دهد: جز چند خانوار در هر دو روستا، همه تقریبا خانه‌های خود را ساخته‌اند، اما ساکن نشده‌اند چون روستای جدید آب و برق ندارد. سازمان مسکن و شهرسازی می‌خواهد از روستای قدیمی زرده برای روستای جدید آب تامین کند که ما اجازه این کار را نمی‌دهیم، زیرا منبع آب روستای قدیمی جوابگوی نیاز اهالی خود روستای قدیمی هم نیست و لوله‌کشی فرسوده آن به سال ۵۶ بازمی‌گردد. باید برای این روستا نیز چاه و منبع جدید ساخته شود.




ابراز رضایت از روند بازسازی‌ها
دهیار روستای زرده اما با ابراز رضایت از روند بازسازی‌ها در منطقه می‌گوید: عمر سیستم لوله‌کشی و منبع آب روستا به دهه 50 بازمی‌گردد و فرسوده است و با توجه به افزایش جمعیت روستا تعویض و تغذیه نشده است. این آب با کوچک‌ترین بارندگی گل‌آلود و غیرقابل آشامیدن می‌شود.
کرم‌ویسی ادامه می‌دهد: جاده خراب هم دیگر مشکل اساسی مردم روستاست. با وجود این‌که ۳ بار استاندار از این روستا بازدید کرده و قول ساماندهی آن را داده، اما تا امروز هیچ اقدامی در این زمینه انجام نشده است.
وی با تایید این‌که روستای جدید زرده که به شهرک جدید معروف است، هنوز آب و برق ندارد، اضافه می‌کند: ساخت‌و‌سازهای شهرک جدید هنوز به اتمام نرسیده، اما دولت دراین باره کوتاهی نکرده است. دولت قول داده، در پایان کار ساخت‌و‌سازها، آب و برق روستا را وصل کند. دهیار روستا به دودستگی میان مردم برای انتقال زرده پایین به ابتدای روستا اشاره می‌کند و می‌افزاید: این روستا 1500 نفر جمعیت با ۳۶۰ خانوار دارد که از این تعداد حدود 12 خانوار به شهرک جدید انتقال داده شده‌اند و بیشتر اهالی در روستای قدیمی هستند. این دودستگی موجب شده است مردم روستا اجازه انتقال آب را به شهرک ندهند، زیرا شهرک در سرازیری و شیب قرار دارد و اگر شاه‌لوله به منبع آب روستا وصل شود، آبی برای اهالی روستای قدیمی باقی نمی‌ماند. بنیاد مسکن قرار بود در آن زمان برای شهرک چاه بزند یا از ریجاب برای این شهرک آب تامین کند که این کار را نکرد و اهالی نیز اجازه نمی‌دهند شاه‌لوله به منبع آب روستا وصل شود.





    نبود نگاه «جامعه‌محور» در جابه‌جایی روستاها

یک جامعه‌شناس به همشهری می‌گوید: در همان روزهای اول زلزله سال ۹۶ در کرمانشاه، مسئولان با مراجعه به زرده آن را در معرض خطر اعلام کردند. حتی نامه مرکز زلزله‌شناسی ایران را به ساکنان نشان دادند که در آن به‌صراحت گفته شده بود نباید درجا‌سازی صورت بگیرد. سپس برای جابه‌جایی روستا یک زمین اختصاص داده شد، اما تعدادی از خانوارها حاضر نشدند جابه‌جا شوند. 
فاضل الیاسی با بیان این‌که بعد از چند ماه به صورت غیرمنتظره اعلام شد روستا قابل سکونت است، اما این بار تعدادی از خانوارها حاضر به ماندن در روستا نشدند، می‌افزاید: در نهایت این 2 روستا به یک روستا تبدیل شد و تاخیر در بازسازی خانوارهای زلزله‌زده را دچار زیان فراوان کرد. 
او با بیان این‌که مسئولان فقط با نگاه فنی به بازسازی می‌پردازند و نگاه جامعه‌محور را در دستور کار ندارند، تصریح می‌کند: جابه‌جایی روستاها فقط جابه‌جایی آجر و ملات نیست. مردم یک روستا به وجب به وجب آن مکان تعلق دارند و آنجا را با وجود خود یکی می‌دانند. از این رو باید به ابعاد مختلف اجتماعی و روان‌شناختی جابه‌جایی توجه شود.