مشق فضای عمومی

محمد سرابی _ خبر‌نگار

در‌های میدان مشق به‌عنوان فضایی تاریخی و فرهنگی به روی مردم باز شده است اما تا زمانی که ساختمان‌های حساس وزارت خارجه در این نقطه از شهر فعال هستند، نمی‌توان انتظار داشت که این فضای عمومی پایتخت همه‌روزه و در همه ساعات برای بازدید و استفاده باز باشد. ظهر دیروز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در دفتر خود میزبان پیروز حناچی، شهردار تهران بود تا تفاهمنامه‌ای میان شهرداری تهران و وزارت امور خارجه به امضا برسد. پس از چند ملاقات و گفت‌وگو‌های کارشناسی میان 2 ارگان اکنون این تفاهمنامه در راستای توسعه مناسبات طرفین و به‌منظور بهره‌مندی حداکثری شهروندان از فضاهای شهری منعقد شده و مدیرکل ساختمان ‌و پشتیبانی وزارت امور خارجه و معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران نیز ضمن حضور در این جلسه، به‌عنوان نمایندگان طرفین در پیشبرد بندهای تفاهمنامه معرفی شدند.

اگرچه در یک سال گذشته چندبار موضوع آماده‌سازی میدان مشق برای استفاده عموم شهروندان مطرح شده و در ساعاتی از روز نیز در‌وازه آن باز شده بود اما امضای این تفاهمنامه می‌تواند نقطه آغازی برای آخرین مرحله، یعنی خروج بخش اداری وزارت خارجه از محدوده میدان باشد.
ایجاد محور تاریخی در بخش قدیمی شهر از سال‌های قبل مطرح شده بود. این پیشنهاد مورد پشتیبانی کارکنانی از درون وزارتخانه بود که در کشور‌های توسعه‌یافته عبور و مرور شهروندان و گردشگران در کنار دیوار ساختمان‌های اصلی دولتی و تاریخی را دیده بودند. چند سال پیش با پیشنهاد وزارت خارجه و پیگیری‌های شهرداری تهران، رسیدگی به میدان مشق و آماده‌سازی‌ آن برای استفاده عمومی شروع شد. نخستین اقدام از طرف سازمان زیباسازی و به‌صورت ایجاد سنگفرش در این محوطه به اجرا درآمد که با وجود تردد‌های دیپلماتیک در ابتدای دوران کار محمدجواد ظرف اجرا می‌شد. ترمیم سردر باغ ملی و نوسازی پنجره‌ها و نمای آجری آن و همینطور مرمت دیگر ساختمان‌های محوطه اصلی میدان سال پیش به پایان رسید. به جز وزارت خارجه از ارگان‌های دیگر مانند دانشگاه هنر و وزارت ارتباطات که صاحب ساختمان‌هایی در این محدوده بودند نیز دعوت به همکاری شد و اکنون بخش مهمی از این بنا‌ها بازسازی شده است.
در قالب تفاهمنامه دیروز قرار شد شهرداری تهران اقدامات مربوط به واگذاری ساختمانی از املاک شهرداری به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در محدوده میدان مشق به وزارت خارجه را پیگیری کند؛ ضمن اینکه تکمیل، احداث و مدیریت ساختمان خدماتی در زمین متعلق به وزارت امور خارجه براساس طرح مورد توافق، از دیگر مفاد این تفاهمنامه است.
همچنین پیگیری اقدامات مربوط به ساخت و بهره‌برداری ساختمانی با کاربری فرهنگی در زمین متعلق به وزارت امور خارجه موسوم به خانه دیپلمات و زمین شرقی آن، از دیگر موضوعات مورد پیگیری از سوی شهرداری تهران است.
طبق این تفاهمنامه وزارت امور خارجه نیز موضوعاتی چون خارج کردن بخش‌های اداری و سازمانی وزارت امور خارجه از ساختمان شماره یک به غیر از دفتر وزیر، تخریب ساختمان‌های شماره 2و 10درصورت امکان نقل و انتقال به ساختمان‌های جدید و تبدیل بخشی از زیرزمین ساختمان شماره 9به موزه اشیای وزارت امور خارجه را پیگیری خواهد کرد.
در این تفاهمنامه همچنین آمده است: چنانچه وزارت امور خارجه پس از تهاتر دیون به شهرداری تهران بدهکار شود، از ساختمان‌های موجود در سایر بخش‌های شهر، بنایی را به شهرداری تهران واگذار خواهد کرد.
محوطه میدان مشق 12مهر 1377با شماره 2130به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. براساس مصوبه هیأت وزیران در سال 1383میدان مشق به‌عنوان یک فضای شهری مکانی مناسب برای فعالیت‌های فرهنگی قابل تسری در فضاهای شهری تهران شناخته شد اما اجرایی کردن این هدف یک سال طول کشید. در مرداد‌ سال 1392تفاهمنامه‌ای بین وزارت امور خارجه و شهرداری تهران در جهت ارتقای کیفی میدان مشق منعقد شد و پس از آن روند بازسازی این میدان سرعت گرفت.