شهری
نذر سبز محرم
داوطلبان در پویش «از خودمان شروع کنیم» به صورت شبانه روزی اقدام به جمع آوری ظروف یک بار مصرف می‌کنند
فتانه احدی | البرز- خبرنگار
این روزها در مناسبت‌های مذهبی و فعالیت هیات‌ها و تکایا، همواره با معضلی به نام تولید زباله پلاستیکی مواجه بوده‌ایم. استفاده از این ظروف ارزان، سبک و راحت در مراسم مذهبی رواج یافته و بسیاری از مردم نذور خود را در ظروف پلاستیکی توزیع می‌کنند؛ مشکلی که اگرچه با افزایش روند مصرف‌گرایی در جوامع لاینحل به نظر می‌رسد، اما می‌توان با تدابیری از حجم آسیب‌ها و عوارض آن
کاست. حالا حجم عظیمی از کاسه، بشقاب، قاشق، چنگال، دیس و لیوان‌های پلاستیکی، برجسته‌ترین آثار به‌جامانده در شهر است. اتفاقی که مشکلات متعددی را نه‌فقط برای شهرداری و سازمان مدیریت پسماند، بلکه برای محیطزیست و جامعه به وجود می‌آورد.
سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج با اجرای طرح نذر شست‌وشوی ظروف مهمانان امام حسین(ع) و پویش «از خودمان شروع کنیم»، برای تحقق این اهداف در ماه محرم امسال اقدام کرد. باید دید این پویش چقدر جوابگو بوده است؟
راه‌اندازی پویش
طبق اعلام مدیرکل حفاظت محیطزیست البرز، نزدیک به یک میلیون ظرف یک‌بار مصرف، در 10 شب نخست ماه محرم بین مردم کرج پخش شده که این مقدار با توجه به عمر بسیار زیاد آنها در طبیعت که به ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال نیز می‌رسد، برای محیطزیست بسیار مخرب و آسیب‌زاست. «فردین حکیمی» این میزان تولید زباله پلاستیکی را تنها با احتساب توزیع نذری توسط هیات‌ها و تکایای ثبت‌شده عنوان می‌کند و می‌گوید: نذری‌هایی که در خانه‌ها پخته و توزیع می‌شوند در کنار پخش غذا و نذری در هیات‌های ثبت‌نشده، این آمار را تا حد بسیار زیادی افزایش می‌دهد. وی می‌افزاید: به نظر می‌رسد استفاده از ظروف یک‌بار مصرف با پایه گیاهی از مواد نشاسته‌ای با ترکیبات تخریب‌پذیر ساخته شده و به زمانی بسیار کوتاه‌تر از ظروف پلاستیکی برای تجزیه نیازمندند، یکی از راه‌حل‌های این مشکل باشد.
به گفته وی، این امر نیازمند ایجاد دغدغه در شهروندان و فرهنگسازی است و راه‌اندازی پویش «از خودمان شروع کنیم» راهکاری است که از سوی سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج اندیشیده شده تا شاید بتواند تاحدودی راهگشای این معضل باشد.
کاهش تولید زباله رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج شکل‌گیری این پویش را در پی همکاری‌های سازمان با سمن‌ها، تیم‌های اجتماعی و گروه‌های فعال در صفحات مجازی عنوان کرد و هدفش را کاهش تولید زباله و نهادینه‌سازی فرهنگ تفکیک زباله از مبدأ ذکر می‌کند و می‌گوید: ستاد کار داوطلبانه از میان این گروه‌ها و افراد تشکیل شده است تا به صورت شبانه نسبت به جمع‌آوری زباله‌های شهری اقدام کنند.
«احمد خیری» می‌افزاید: افرادی که شب‌ها با کاورهای نارنجی در شهر می‌گردند و روی کاور آنها عنوان پویش «از خودمان شروع کنیم» ثبت شده، کسانی هستند که در محلات، کنار تکایا، حسینیه‌ها و هیات‌ها هستند و زباله‌های ریخته‌شده را جمع‌آوری می‌کنند.
اقدامات شایسته در ایام عزاداری
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج می‌گوید: اگرچه این فعالیت اجتماعی و همراهی عمومی برای جمع‌آوری آلودگی‌ها از شهر در همه روزها به‌ویژه ماه محرم اقدامی شایسته است، اما گام اساسی برای مقابله با این معضل، حذف استفاده بی‌رویه از محصولات پلاستیکی و یک‌بار مصرف است. امری که در یکی دیگر از طرح‌های سازمان با عنوان شست‌وشوی ظروف مهمانان حسینی، مورد توجه قرار گرفته است.
احمد خیری می‌افزاید: از قدیم مرسوم بود که افراد برای شست‌وشوی ظروف عزاداران حضرت اباعبدالله(ع) سر و دست می‌شکستند و این کار را نوعی پالایش برای روح خود می‌دانستند. آنها نذر می‌کردند که برای رسیدن به نیتی، ظرف‌های هیات را بشویند و این کار علاوه بر اجرای نیت آنها، باعث می‌شد از ظروف چینی و قابل شست‌وشو در برنامه‌ها استفاده شود. حال شاید بازگشت به همان روش در مراسم، بتواند راهی برای رهایی جامعه از غرق شدن در جهان ظروف یک‌بار مصرف و پلاستیکی شود.
در این زمینه دستگاه‌های مربوطه نیز می‌توانند موثر عمل کنند؛ در حالی که وجود ظروف قدیمی و کهنه، خانواده‌های بسیاری را با مشکل کمبودِ جا روبه‌رو کرده، می‌توان نسبت به جمع‌آوری این ظروف در قالب یک طرح خیریه یا حمایتی، اقدام کرد و با پخش ظروف در حسینیه‌ها و اماکن مذهبی و آیینی، این روش قدیمی اما شایسته را جایگزین استفاده از محصولات پلاستیکی کرد.
معضلی به نام مصرف گرایی بدون تدبیر
رضا هاشمی | کارشناس محیطزیست
رفع آلودگی محیطزیست از تقریباً 2 دهه قبل با ورود بی‌رویه مواد پلاستیکی غیرقابل برگشت به طبیعت به حالت بغرنجی رسیده است. شاید کمتر محل و نقطه‌ای از شهرهای کشورمان را بتوان یافت که در آن یک ظرف پلاستیکی و یا یک کیسه پلاستیکی وجود نداشته باشد.
حتی وقتی برای استراحت و تفریح به کوه و دشت هم می‌رویم، منظره کیسه‌ها، ظروف و ضایعات پلاستیکی چشم‌انداز زیبایمان را مخدوش می‌کند. شیوع مصرف مواد یک‌بار مصرف پلاستیکی چنان گستردگی یافته که حتی برخی افراد ترجیح می‌دهند در خانه نیز از این ظروف استفاده کنند، در حالی که نمی‌دانند آیا این ظروف مانند سایر زباله‌های تولیدی قابل تجزیه و بازگشت به طبیعت است یا نه. عمده ضرر این مصرف‌گرایی بدون تدبیر، آسیب جدی به محیطزیست، منابع ملی و سلامت انسانی است.
استفاده مکرر و نادرست از ظروف یک‌بار مصرف خطرات جدى به دنبال خواهد داشت. برخى از این ظروف در دماى بالا منجر به بروز سرطان در افراد مى‌شوند. همچنین با ریختن غذاى داغ و چرب در آنها، محیط خوبى براى رشد انواع میکروب‌ها به وجود خواهد آمد. این در حالى است که اغلب مردم از این خطرات و موارد استفاده هر کدام از این ظروف بى‌اطلاعند و لازم است اطلاعات مربوط به موارد مجاز استفاده و ممنوعیت‌هاى آن به صورت اتیکت روى محصول درج شود. همچنین باید برای مردم روشن کرد که ظروف یک‌بار مصرف براى یک بار استفاده ساخته شده‌اند، زیرا در صورت تکرار، شیارهاى بسیار کوچکى که قابل رویت هم نیستند در آنها به وجود مى‌آید که علاوه بر مستعد کردن شخص به عفونت‌هاى دستگاه گوارش به علت آزاد کردن مولکول‌هاى آلى و صنعتى به داخل آب یا غذا، انسان را در معرض انواع سرطان قرار مى‌دهند.
از آنجا که خیلى‌ها از بطرى‌هاى یک‌بار مصرف آب براى تهیه آب خنک از طریق یخ بستن آب استفاده مى‌کنند، این هشدار ضروری به نظر می‌رسد که یخ بستن آب درون بطری‌های یک‌بار مصرف باعث آزاد شدن مواد سرطان‌زا از جداره بطری خواهد شد. بهتر است مردم از ظروف یک‌بار مصرف کمتر استفاده کرده تا از بسیاری از آسیب‌های جانی به دور باشند. در عین حال ظروف یک‌بار مصرف به محیطزیست صدمه جبران‌ناپذیری می‌زند که قطعا این آسیب سال‌ها ماندگار خواهد بود.
