جای خالی خانواده هنری در کرج

مهدیه زندیه وکیلی  | البرز - خبرنگار


هر عکس یک قاب و هر فریم یک لحظه ماندگار را می‌سازد که می‌تواند سال‌ها خاطره‌ساز لحظات تلخ و شیرین افراد باشد و مدت‌ها در گوشه ذهن باقی بماند. یک عکس خوب همیشه خاطره‌ساز خوبی هم است. امروزه عکاسی نه‌تنها یک شغل است بلکه می‌توان از آن به عنوان هنری بصری استفاده کرد. 
«کاوه فرزانه» هنرمند عکاس  ساکن البرز اهل مهاباد و متولد سال 46 است. هنرمند اهل ادب کرجی سال‌ها پیش تحصیلات خود را در رشته مهندسی عمران به پایان رسانده است. علاقه و اشتیاق زیادش به حرفه عکاسی او را تا جایی پیش برد که مسیر زندگی‌اش دچار تغییراتی شد بدین صورت که شغل اصلی‌اش را که مهندسی ساختمان بود، رها کرد و سال‌هاست که در زمینه عکاسی فعالیت می‌کند و این حرفه را با افتخار به عنوان شغل اصلی‌اش دنبال می‌کند. نوع نگاهش به هنر عکاسی خاص و جذاب است و با عشق بی‌نظیری کار خود را انجام می‌دهد. استاد باتجربه و عکاس البرزنشین عکس‌های منحصر به فرد و شاخصی در کارنامه هنری خود دارد که به این بهانه با او به گفت‌و‌گو نشستیم.


از علاقه و انگیزه‌تان به عکاسی بگویید. 

از کودکی به حرفه عکاسی علاقه زیادی داشتم. بعد از گذراندن تحصیلات دانشگاهی نه‌تنها از این شور و اشیاق کم نشد بلکه روزبه‌روز میزان علاقه‌مندی‌ام به این حرفه بیشتر می‌شد. از آنجا که علاقه زیادی به مطالعه در زمینه‌های عرفان، ادبیات، فلسفه و شعر داشتم توانستم نقطه اشتراکی با هنر مورد علاقه‌ام پیدا کنم و وارد وادی عکاسی شوم. بعد از ورود به دنیای وصف‌نشدنی عکاسی محور مطالعاتم در حوزه عکاسی متمرکز شد و در کنار آن از تجارب بزرگان این حرفه بهره بردم و تا جایی پیش رفتم که بعد از 2 ماه پس از آن توانستم به صورت تخصصی این هنر را ادامه دهم. 6 ماه پس از گذشت فعالیت در این عرصه توانستم اولین عکسم را که مربوط به تخت سلیمان و روستای اطراف آن بود و عکسی در حوزه طبیعت دسته‌بندی می‌شد به هواپیمایی ایران هما بفروشم. 

 از چه حوزه‌ای کار عکاسی را شروع کردید و اکنون در چه حوزه‌هایی فعالیت می‌کنید؟

عکاسی را با شاخه حیات وحش آغاز کردم و از آن پس با عکاسی در حوزه معماری، طبیعت و اقوام آشنا شدم. اکنون در بیشتر شاخه‌های عکاسی فعال بوده و به کار عکاسی می‌پردازم.

عکس خوب از نگاه شما دارای چه ویژگی‌هایی است؟

یک عکس خوب عکسی است که با نگریستن به آن نگاه و تفکر فرد تغییر کند. عکس خوب تولید اندیشه می‌کند و می‌تواند فرد را به تفکر وادار کند و نوع نگاه افراد را تغییر دهد. وقتی فردی عکس خوبی را نظاره می‌کند باید بتواند رویداد و داستان مرتبط با عکس را دریافت کند. عکس ایده‌آل گویا است و توانایی قدرت ادراک را در فرد بیدار می‌کند. حتی یک عکس خوب باید بتواند دید جهان‌بینی و قدرت ادراک را در هر فرد فعال کند و بعد از دیدن آن نوع نگاهش به دنیای اطراف عوض شود و بهبود یابد.

جایگاه هنر عکاسی در البرز از نظر ظرفیت‌های بومی در چه سطحی است؟

البرز دارای ظرفیت‌های بی‌مثال عکاسی است؛ از لوکیشن‌های طبیعی و گونه‌های حیات وحش و حتی گونه‌های گیاهی گرفته تا آداب و رسوم اقوام و آیین‌های مذهبی و امامزاده‌ها و برپایی تکیه و هیات‌های عزاداری و همچنین شیوه طبخ انواع غذاها و گوناگونی میوه‌ها و سایر موضوع‌های جالبی که می‌تواند برای یک عکاس شکار خوبی به شمار آید. اما متاسفانه وقتی عکاسان و حتی هنرجویان بار آموزشی خود را در کرج لزوما مناسب نمی‌بینند، به تهران روی می‌آورند و در آنجا به دنبال گمشده‌های ذهنی‌شان می‌گردند و در حوزه عکاسی این مورد یکی از معایب نزدیکی کرج به تهران به شمار می‌رود.

چه راهکاری برای این مشکل سراغ دارید؟

ساده‌ترین راه آن است که هنرمندان اتحاد خود را حفظ کرده و با تشکیل یک خانواده هنری بتوانند به صورت پیوسته و مشخص به هدف خود دست یابند. این بدین معناست که پراکندگی و شخصی کارکردن در برخی امور جواب درستی نمی‌دهد و هنرمندان و هنرجویان عکاس کرجی باید بتوانند برای خود یک خانه معین کرده و در آنجا و در کنار هم و به موازات یکدیگر به فعالیت هنری‌شان بپردازند. البته این کار تیمی نه‌تنها برای تیم عکاسان بلکه برای سایر هنرمندان نیز می‌تواند مفید واقع شود.

 مسئولان در این زمینه اقدام موثری انجام داده‌اند؟

در کرج مراکز هنری متعددی است که عمده فعالیت‌های فرهنگی و هنری شهر در آنجا صورت می‌پذیرد. اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری، انجمن سینمای جوان، کانون انجمن عکاسان البرز و آموزشگاه‌های مختلف همگی در این راستا فعالیت دارند. اما پراکندگی و عدم انسجام عکاسان و سایر هنرمندان باعث می‌شود که کرج خروجی خوبی در زمینه ارائه آثار و ثبت افتخارات برای هنر و هنرمند البرزی نداشته باشد. مثال بارز آن این است که در زمینی بکر بذرهایی به صورت پراکنده بپاشیم و قسمت‌هایی از زمین خالی از بذر بماند. مسلم است که در فصل درو آن قسمت از زمین که دارای بذر بوده به ثمر نشسته و بخش‌های خالی آن بی‌ثمر است. اتحاد و انسجام بین هنرمندان البرزی بی‌ربط به این موضوع نیست، چراکه هر فردی در هر جایی از شهر مشغول به فعالیت خود است و این شخصی‌نگری دشواری‌های تیم هنرمندان را سبب می‌شود. چه بسا خروجی کار تیم هنری و خانواده عکاسان کرج و یا هر هنر دیگری در زیر سایه خانه هنر شهرمان بسیار مطلوب‌تر از پراکندگی هنرمندان و عدم اتحاد بین آنهاست. مسئولان امور هنری این مراکز را در استان نام‌گذاری کرده و در دست دارند اما کاربری موثری از آن نمی‌کنند. حرف من تقاضا نیست شاید بتوان اسمش را آرزو گذاشت. آرزویم این است که خانه هنر خانه‌ای شود برای دورهمی و دوراندیشی هنرمندان و نسل هنرمند جوانی که می‌خواهند از این راه کسب درآمد و یا حتی هنرنمایی کنند. انبوه هنرمندان در کنار هم و دست در دست یکدیگر می‌توانند تعامل داشته و به جمع‌بندی دلخواه فعالیت‌های فرهنگی و هنری‌شان دست یابند.

 در زمینه عکاسی تدریس هم می‌کنید؟

سال‌هاست در دانشگاه‌های آزاد و مراکز علمی- کاربردی شهر‌های سراسر کشور به تدریس واحدهای عکاسی و سایر امور مرتبط با عکاسی مشغولم. 8 سال هم در حیطه حرفه‌ام عکاسی در مراکزی چون حوزه هنری البرز، انجمن سینمای جوان، مجتمع فنی تهران و همچنین کرج و آموزشگاه‌های مختلف در کرج به تدریس امور مربوط به عکاسی مشغولم.

اکنون به چه فعالیت دیگری مشغولید؟

اکنون به عنوان عضو هیات مدیره انجمن عکاسی میراث فرهنگی، انجمن عکاسان نگاه، خانه عکاسان ایران، انجمن یوزپلنگ ایرانی، عضو هیات مدیره عکاسان البرز، عضو هیات موسس کانون عکس، انجمن سینمای جوان دفتر کرج با این مجموعه‌ها همکاری می‌کنم.

از کتاب‌هایی که به چاپ رسانده‌اید بگویید.

عکاسی ماکروگرافی و کلوزآپ، آیینه مهر آیین، عکس سرزمین بادگیرها و... از کتاب‌هایی است که در طول این چند سال به چاپ رسیده و تعدادی هم آماده و در دست چاپ دارم.


جوایز و افتخارات 

کاوه فرزانه : تاکنون 220 نمایشگاه به صورت گروهی و انفرادی و بیش از 500 کارگاه عکاسی برگزار کردم که بیش از 40 درصد این فعالیت‌ها در البرز به انجام رسیده است. شرکت در نمایشگاه عکاسی معنویت در معماری، انجمن عکاسان نگاه، نمایشگاه خانه عکاسان، نمایشگاه جشنواره و محیط زیست، نمایشگاه گروهی اندیشه و عکاسی، اولین جشنواره ملی عکس محیط‌زیست (حرا)، نمایشگاه گروهی خانه عکاسان ایران در چین، نمایشگاه عکس ایران‌شناسی، مسابقه اندیشه و عکاسی، اولین نمایشگاه گروهی عکاسان البرز و... از نمونه آثار و فعالیت‌های سال‌های هنری‌ام است. در طول این سال‌ها با نشریات و انتشارات‌های گوناگونی چون همشهری (سرزمین من)، تعطیلات نو، بوم، انتشارات ایران‌شناسی، انتشارات برازنده، انتشارات پازینه، انتشارات سیمین و زرین هم افتخار همکاری داشتم. شایان ذکر است در چهارمین جشنواره عکس عاشورایی، مسابقه عکس سازمان ورزش، مسابقه فیلم بسیج البرز هم به عنوان داور مسابقات به فعالیت مشغول
 بودم.