فرش پلاستیک بر خیابان‌های شهر

 ورود ظروف یکبارمصرف پلاستیکی برای نذری دادن در ایام محرم یکی از آسیب‌هایی است که باید برای حفظ سلامت مردم و محیط ‌زیست مورد توجه قرار گیرد. به گزارش مهر، نذر کردن و توزیع غذای نذری از دیرباز در فرهنگ مردم ایران‌زمین و خراسان‌ جنوبی به شکل‌های گوناگون وجود داشته است و در ایامی چون ماه مبارک رمضان و همچنین ایام سوگواری سالار شهیدان (ع) رونق بیشتری به خود می‌گیرد. از طرف دیگر غذای نذری برای بسیاری از ما همراه با خاطرات بسیار زیبایی است، خاطرات روزگارانی که قدیمی‌ترها با عشق و علاقه و البته اخلاص فراوان غذای نذری می‌پختند و در ظروف بسیار زیبا تزئین می‌کردند. 

فرق نمی‌کرد آن نذری شله‌زرد و آش نذری باشد یا شربتی که در گرمای تابستان کام تشنه عزاداران را سیراب می‌کرد، هرچه بود نهایت تلاش خود را برای اکرام عزاداران سیدالشهدا (ع) انجام می‌دادند. اما امروزه که بسیاری از لذت‌های زندگی در ماشینی‌ شدن گم شده است، جای آن ظرف‌های مسی، بلورین و یا چینی قدیمی با طرح‌های بسیار زیبا را ظروف یکبارمصرفی گرفته است که به گفته بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران برای سلامت انسان مضر است و به محیط ‌زیست نیز آسیب‌های فراوانی می‌رساند. 


نه به ظروف یکبارمصرف

فعالان محیط ‌زیست چند سالی است که برای آگاه‌سازی مردم در استفاده درست از این ظروف یکبارمصرف فعالیت‌های مؤثری را شروع کرده‌اند. ریحانه رحیم‌آبادی فعال محیط ‌زیست و مسئول مؤسسه مردم‌نهاد ارتوان با طرح این سؤال که اصولا چرا برای توزیع نذری باید از ظروف یکبارمصرف استفاده کنیم، گفت: به‌راستی در گذشته که ظروف یکبارمصرف نبود مردم برای توزیع غذای نذری چه می‌کردند؟ وی اظهار کرد: در فضای مجازی دوستداران محیط ‌زیست فراوانی دیده‌ام که خرید لیوان‌های شیشه‌ای را برای هیات‌های مذهبی ترویج می‌کنند و یا شورای اسلامی شهری که اعلام کرده بود حسینیه‌ها در ظروف غیر یکبارمصرف نذری توزیع کنند و ما شست‌وشوی ظرف‌ها را برعهده می‌گیریم. 

این فعال محیط ‌زیست با اشاره به این‌که استفاده از ظروف یکبارمصرف ریشه در خودخواهی، تنبلی و نیندیشیدن به عاقبت استفاده از این ظروف دارد، افزود: حال اگر به هر دلیلی از ظرف یکبارمصرف استفاده شد، حتما جایی برای قرار داده شدن آن پس از مصرف تعبیه شود. رحیم‌آبادی ادامه داد: چه اشکالی دارد توزیع‌کننده غذای نذری حتما به مردم اشاره کند که پس از مصرف حتما ظرف را در سطل زباله قرار دهند. وی با اشاره به این‌که احترام به دیگران و رعایت حق‌الناس بخشی از فرهنگ حسینی است، گفت: باید به این نکته توجه داشته باشیم که وقتی ظرف یکبارمصرفی را در خیابان می‌اندازیم در حق رفتگر و همچنین همه مردم شهر جفا کرده‌ایم. رحیم‌آبادی با بیان این‌که فرهنگ‌سازی در زمینه مراعات مسائل زیست‌محیطی در ایام محرم نیازمند همکاری ائمه جمعه و سخنرانان است تصریح کرد: کار در این موضوع مهم را باید از خودمان شروع کنیم. 


نذری‌های زیبا برای محیط زیست

این فعال محیط زیست گفت: در سال‌های اخیر فعالیت‌های خودجوش مردمی در این زمینه شروع شده است و برخی از فعالان محیط ‌زیست و مردم علاقه‌مند حتی زباله‌ای را که خود به زمین نینداخته‌اند از کف خیابان‌ها جمع‌آوری می‌کنند. رحیم‌آبادی یادآور شد: حتی طی یک برنامه ثابت عده‌ای براساس نذری که کرده‌اند هر سال ظهر عاشورا در قتلگاه شهر می‌مانند و پس از عزاداری با همکاری رفتگرها اقدام به پاکسازی می‌کنند. «مریم خدادادی»، عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، نیز بیان کرد: میزان مصرف ظروف پلاستیکی در یک دهه اخیر بسیار افزایش پیدا کرده است و هرچه به سمت صنعتی شدن پیش می‌رویم این میزان مصرف بیشتر می‌شود. 

وی توضیح داد: ایران با تولید سالانه ۵۰۰ هزار تن پلاستیک به عنوان پنجمین کشور مصرف‌کننده محصولات ساخته‌شده از پلاستیک در دنیا شناخته می‌شود. عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با بیان این‌که ایران 3 برابر متوسط جهانی پلاستیک مصرف می‌کند، افزود: متاسفانه ظروف یکبارمصرف پلاستیکی و پلی‌اتیلنی به دلیل قیمت بسیار پایین بیش از دیگر انواع ظروف یکبارمصرف استفاده می‌شود. خدادادی گفت: این نوع ظروف تحمل دمای بیش از ۶۵ درجه سانتیگراد را ندارد و با ریخته شدن غذای داغ در آن مواد سمی بدنه ظروف به داخل غذا انتقال پیدا می‌کند و برای سلامتی انسان بسیار مضر است. وی یادآور شد: از آنجایی که تجزیه این ظروف بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ سال طول می‌کشد، رها کردن آن در محیط‌زیست عواقب ناخوشایندی به همراه دارد. 


سوزاندن ظروف پلاستیکی مواد سمی خطرناک تولید می‌کند

عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با بیان این‌که حتی سوزاندن این نوع ظروف به علت انتشار گازهای سمی خطرناک و آسیب‌زاست، گفت: در حال حاضر بهترین راهکار پس از فرهنگ‌سازی در زمینه کاهش مصرف این نوع ظروف، بازیافت است. خدادادی خاطرنشان کرد: استفاده از ظروف با پایه گیاهی (علی‌رغم قیمت بالاتر نسبت به ظروف پلاستیکی)، استفاده از لیوان‌های کاغذی و شیشه‌ای به جای لیوان‌های پلاستیکی از راهکارهای مهم در کاهش استفاده از ظروف پلاستیکی است. وی با اشاره به این‌که استفاده از نی‌های پلاستیکی و نگهداری نان داغ در پلاستیک نیز بسیار افزایش یافته است، افزود: استفاده از این نی‌ها و همچنین نگهداری نان داغ در پلاستیک نیز بسیار آسیب‌زاست و برای کاهش آن باید تدبیری بیندیشیم. 


جمع‌آوری زباله‌ها

«حسن اکبری» مدیر کل حفاظت محیط‌ زیست خراسان ‌جنوبی گفت: یکی از سنت‌های پسندیده در ایام ماه محرم و صفر اطعام نیازمندان و پذیرایی از عزاداران حسینی در مساجد و حسینیه‌هاست. وی تصریح کرد: متأسفانه به دلیل آن‌که استفاده از ظروف یکبارمصرف پلاستیکی و تجمع زباله به محیط ‌زیست آسیب‌های جدی وارد می‌کند به شهروندان گرامی و عزاداران عزیز توصیه می‌شود ضمن استفاده از ظروف یکبارمصرف گیاهی و کاغذی به جمع‌آوری و مدیریت پسماندهای تولیدی نیز توجه ویژه داشته باشند. 

مدیر کل حفاظت محیط ‌زیست خراسان ‌جنوبی در خصوص توصیه‌های زیست‌محیطی برای حفظ سلامت عزاداران حسینی در ایام محرم و صفر توضیح داد: با توجه به این‌که تماس ظروف یکبارمصرف پلاستیکی با غذای گرم و چرب خاصیت اسیدی ایجاد کرده و مواد بسیار خطرناکی تولید می‌کند، شهروندان باید از ظروف یکبارمصرف با منشا گیاهی استفاده کنند. اکبری با بیان این‌که شهروندان در توزیع چای، شیر داغ و یا هر نوع نوشیدنی دیگر از لیوان‌های یکبارمصرف کاغذی با پایه گیاهی بهداشتی استفاده کنند، افزود: ضرورت دارد تا پس از توزیع و مصرف نذری‌ها، هیات‌ها، مساجد، تکایا با همکاری عموم شهروندان ظروف استفاده‌شده را جمع‌آوری کنند. 

وی با اشاره به این نکته که شهروندان از رها کردن ظروف در محل توزیع نذری خودداری کنند، گفت: مسئولان هیات‌ها و تکایا در جمع‌آوری این ظروف در محل توزیع نیز نظارت لازم را اعمال کنند. مدیر کل حفاظت محیط‌ زیست استان نیز از ائمه جماعات مساجد خواست در جلسات و سخنرانی‌های مساجد در انتقال مفاهیم کاربردی محیط زیستی به عزاداران حسینی تلاش کنند. هرچند رعایت مسائل محیط‌زیستی مرتبط با ایام محرم در سال‌های اخیر نسبت به گذشته بهبود یافته است، ولی باید برای رسیدن به وضعیت ایده‌آل تلاش کنیم و به یاد داشته باشیم که توصیه‌های زیست‌محیطی به عزاداران نیز یک امر به معروف ارزشمند و پسندیده محسوب می‌شود.