تراز آب دریای خزر ۱۲ درصد کم شد

 سرپرست مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر مستقر در ساری از کاهش 12 درصدی تراز آب دریای خزر در بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داد. به گزارش ایرنا، تراز آب دریا در فصل بهار به‌‌ طور معمول به دلیل افزایش ورودی رودخانه‌‏ها و به ‌ویژه رودخانه ولگا روندی افزایشی خواهد داشت. سال گذشته میزان افزایش تراز آب دریای خزر از فروردین‌ تا خرداد ۱۶ سانتی‌متر بود.تراز آب دریای خزر در حالی با کاهش همراه شد که بهار امسال به‌ویژه در ماه‌های فروردین و اردیبهشت، از پرباران‌ترین بهارهای مازندران در سال‌های اخیر بود. سیل و سیلاب ناشی از بارندگی فروردین دست‌کم ۱۳ شهرستان از ۲۲ شهرستان استان و بیش از ۷۰۰ روستا را تحت تاثیر قرار داد و ده‌ها هزار میلیارد ریال خسارت به بخش‌های مختلف از جمله مسکن، کشاورزی، باغداری و تاسیسات زیربنایی وارد کرد.

سرپرست مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر اظهار کرد: بر اساس داده‌های آماری ایستگاه‌های ترازسنجی سواحل جنوبی دریای خزر، میانگین تراز آب دریا در بهار سال جاری به ۲۷.۹ متر رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش ۱۲ درصدی را نشان می‌دهد. دلیل آن کم شدن میزان آب ورودی دریای خزر از رودخانه ولگا به عنوان بزرگ‌ترین تامین‌کننده آب دریای خزر است.دکتر «سید معصومه بنی‌هاشمی» بیان کرد: هر سال در فصل بهار به‌ویژه از اردیبهشت تا اوایل تیر فصل بارش‌های سیلابی در این منطقه است که بیشترین آب ناشی از این بارش‌ها وارد دریای خزر می‌شود. بهار امسال این بارش‌های سیلابی کاهش داشت که در میزان آب ورودی به خزر نیز تاثیرگذار بود.


 ضرورت مدیریت منابع آب خزر 

وی با بیان این‌که نوسان تراز آب دریای خزر از حدود یک دهه پیش آغاز شد، اظهار کرد: بر اساس داده‌ها این نوسان در بهار سال جاری به دلیل مسائل هیدرولیکی بیشتر بود. این اطلاعات از طریق وزارت نیرو به منظور برنامه‌ریزی برای مدیریت منابع آبی در اختیار سایر دستگاه‌های دولتی تاثیرگذار در تصمیم‌گیری از جمله اداره حفاظت محیط‌زیست قرار می‌گیرد.سرپرست مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر تاثیر کاهش ۱۲ سانتی‌متری تراز آب خزر بر حمل‌و‌نقل و کیفیت آب این دریا را ناچیز برشمرد و گفت: با این وصف نباید به راحتی از کنار این کاهش تراز گذشت و لازم است برنامه‌‌ریزی مدونی برای بهره‌گیری از منابع آبی در استان‌های حاشیه دریای خزر صورت گیرد.

سرپرست مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر مهم‌ترین نکته در مورد کاهش تراز آب دریای خزر در بهار سال جاری را افزایش میزان بارندگی در استان‌های شمالی کشور به‌ویژه مازندران در سال جاری دانست و افزود: منابع آبی استان‌های شمالی کشور تاثیر چندانی در ورودی آب به دریای خزر ندارند. کمتر از 4 تا 5 درصد از آب ورودی دریای خزر مربوط به منابع آب ایران است. وی تصریح کرد: در گذشته حدود 4 میلیارد مترمکعب از آب رودخانه سپیدرود به دریای خزر سرازیر می‌شد که به دلیل نیاز آبی کشور، اکنون کمتر از یک میلیارد مترمکعب آن به خزر می‌رسد. به همین دلیل تاثیر چندانی در تراز سطح آب این دریا ندارد.بنی‌هاشمی با تاکید بر این‌که روند کاهشی آب دریای خزر در دوره بلندمدت بر این دریا تاثیر خواهد گذاشت، خواستار اتخاذ تصمیمات مناسب برای مدیریت منابع آبی دریای خزر از سوی تصمیم‌گیران شد.

 

مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر را بشناسیم 

اوایل دهه ۷۰ خورشیدی ایجاد مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر در دستور کار قرار گرفت. این دریا افزایش سریع تراز آبی را به میزان بیش از چند متر تجربه کرد و سبب فرسایش و تخریب اراضی ساحلی و تاسیسات مستقر در سواحل کشورهای حاشیه شده بود. با روند افزایش تراز آب در آن دوره و لزوم مدیریت آثارش، یکی از معضلاتی که کشور با آن روبه‌رو شد، کمبود اطلاعات مدون و منظم پیرامون دریای خزر و رفتار نوسانی آن بود. دولت وقت با صرف هزینه‌های سنگین تلاش کرد تا از خسارت‌های بیشتر و پیشروی آب جلوگیری کند، اما دورنمای رفتار دریا و شناخت همه‌جانبه آن همچنان در هاله‏‌ای از ابهام قرار داشت. به همین دلیل ایجاد مرکزی که بر مسائل دریای خزر متمرکز باشد و نیازمندی‌های مطالعاتی-تحقیقاتی کشور را در این زمینه برآورده سازد، مورد توجه دولت و وزارت نیرو قرار گرفت. 

با توجه به اهمیت موضوع در سطح ملی و منطقه‌، دولت وقت در سال 1373 لایحه اجازه تشکیل مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر با مشارکت دولت‌های فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران را به مجلس شورای اسلامی برد و مجلس هم سال 1374 برای تشکیل این مرکز مجوز صادر کرد.یکی از محورهای کاری مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر ایجاد هماهنگی و تلاش برای انجام فعالیت‌های تحقیقاتی مشترک با فدراسیون روسیه از ابتدا تاکنون بوده است. علاوه بر این، مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر به عنوان نماینده کشور در بخش آب‌شناسی خزر، بر اساس قانون موافقت‌نامه همکاری در خصوص آب و هواشناسی دریای خزر (‏CASPCOM‏) که سال ۱۳۹۴ به تصویب مقامات عالی کشورهای عضو رسید، موظف به تولید ‏داده‌های پایه منابع آب دریای خزر و به اشتراک گذاشتن آن در اجلاس کمیته آب و هواشناسی منطقه‌‏ای میان ۵ کشور حاشیه دریای خزر است.