شورای شهر تهران چه دیدگاهی درباره اجرای برنامه‌های محرم توسط شهرداری تهران دارد؟
پول طبل و دهل نمی‌دهیم
گفت‌وگو با سیدحسن رسولی و محمود میرلوحی اعضای شورای شهر تهران درباره هزینه‌کرد برای مراسم ماه‌محرم
خدیجه نوروزی/روزنامه‌نگار
در رویکردهای فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران که تمام فعالیت‌های سوگوارانه و شادمانه شهروندان را دربرمی‌گیرد، امکانات این سازمان که متعلق به مردم است باید به‌صورت عادلانه بین بخش‌های مختلف به‌گونه‌ای تخصیص یابد که ذی‌نفعان حداکثری داشته و مورد قبول و رضایت اکثریت شهروندان باشد. از طرفی در همه بخش‌ها کمک‌کننده و مددکارانه باشد اما در سال‌های گذشته سازمان‌های عمومی غیردولتی مانند شهرداری به موازات مردم برای اجرای مراسم مذهبی هزینه می‌کردند و در مراسمی مانند محرم و اربعین با هزینه‌های هنگفت 40میلیاردی، فراتر از بودجه مصوب پرداخت می‌کردند اما شورای پنجم این شیوه هزینه‌کرد را مورد نقد قرار داد. سیدحسن رسولی و محمود میرلوحی درباره جهت‌گیری‌های کلی شورای‌شهر پنجم در موضوع هزینه‌کردها با همشهری گفت‌وگو کرده‌اند.
چرا شورای پنجم با موازی‌کاری شهرداری در کنار مردم در ایام محرم موافق نیست؟
رسولی: جامعه همیشه بنا به اعتقادات دینی، مذهبی و همچنین عرف در طول چندین دهه بدون مداخله مراجع رسمی از دولت گرفته یا شهرداری که یک نهاد عمومی غیردولتی خودگران است، به‌صورت سنتی، قبل و بعد از انقلاب برای برگزاری مراسم محرم به‌صورت مشتاقانه و داوطلبانه و از روی احساس مسئولیت دینی و مذهبی آماده بوده است. شورای پنجم معتقد است نباید دستگاه‌های دولتی و نیز سازمان‌های عمومی غیردولتی مانند شهرداری به موازات مردم وارد این عرصه‌ها بشوند.
میرلوحی: ما احساس وظیفه در مقابل همه شهروندانی داریم که سلائق گوناگونی دارند و باید بودجه به‌صورت عادلانه در همه بخش‌ها توزیع شود. معتقدیم هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. بنابراین ما معتقدیم عاشورا به جای خودش و شادستان‌ها و نوروزگاه‌ها هم به جای خودش. ما به‌عنوان شورای پنجم به این نکات توجه کردیم.
این موازی‌کاری‌ها چه پیامدهایی در پی دارد؟
میرلوحی: اینکه شورای پنجم در مورد شیوه هزینه کرد در اینگونه قضایا بحث داشت، این بود که اگر بخواهیم کارهای مذهبی و مردمی را دولتی کنیم حتما این مراسم لطمه می‌بیند که متأسفانه لطمه هم دیدند. برخی مراسم با پول‌های دولتی و هزینه‌های شهرداری انجام شد و در قالب هزینه‌کردهای اداری گنجانده شد که هیچ نیت و اعتقادی هم پشت آن نبود؛ کارهایی پرهزینه و بسیار کم‌اثر که در مواردی مضر هم بود و ریخت‌و‌پاش‌هایی شد و آثار منفی هم بر جای گذاشت.
رسولی: حکومت شاه دغدغه تکریم شعائر دینی و مذهبی و اسلامی را نداشت ولی جشن نیمه‌شعبان در سال‌هایی که حکومتی کاملا لائیک در ایران حکمفرما بود به بهترین‌وجه ممکن و به‌صورت شکوهمندانه در همه نقاط ایران، به‌ویژه پایتخت در قالب سازماندهی‌های محلی، هیئات، مساجد، تکایا و سایر تشکل‌های محلی و مذهبی به‌صورت خالصانه برگزار می‌شد. نه‌تنها دولت و شهرداری کمکی نمی‌کرد بلکه محدودیت‌های قابل‌توجهی از سوی حاکمیت متوجه برخی از ابعاد برگزاری این اعیاد می‌شد. مردم محلات، خیران، با سازماندهی مردمی و با تامین خودخواسته منابع که از طریق وقف بخشی از اموال و دارایی‌های خود یا از طریق تامین و پرداخت امکانات موردی، به نحو احسن و اکمل این مناسبت‌ها را تکریم و به بهترین نحو ممکن برگزار می‌کردند.
پس امسال در ایام محرم رویکرد متفاوت‌تری را از شهرداری خواهیم دید؟
میرلوحی: شهرداری و مدیریت شهری هر تلاشی که بتواند در بهبود و تسهیل کار و بهترشدن چهره شهر و فضای عمومی در ایام محرم، انجام می‌دهد اما از اینکه خودش را متصدی اینگونه کارها بداند خیر. ما فکر می‌کنیم این کار درست نیست. با وجود ده‌ها سازمان فرهنگی مسئول و اوقاف و منابعی که مردم از قبل خودشان با عشق و علاقه سرمایه‌گذاری کرده‌اند، انجام کارهایی که صرفا جنبه نمایشی دارد و از پشتوانه اعتقادی و خلوص برخوردار نیست، ضرورتی ندارد. لذا ملاحظه می‌کنید کارهایی که در محرم انجام می‌شد از سوی شهرداری را دیگر انجام نمی‌دهیم. فقط همان بخشی را انجام می‌دهیم که فکر می‌کنیم در جهت تشویق و تسهیل مردم و رفع موانع مراسم‌هایشان است. شهرداری موظف است با تمام توان و امکانات به نظافت مسیرهای تردد عزاداران حسینی اقدام کند و بیشتر کارها خدماتی است.
شهرداری امسال نذوراتی نمی‌دهد؟
میرلوحی: خیر. چند سالی است که در قانون بودجه اجازه اینگونه هزینه‌کردها داده نمی‌شود. ما هم بنا نداریم در شرایطی که بدهی داریم پول‌هایمان را بدین شیوه خرج کنیم. اگر آقای شهردار در ناحیه‌ای می‌خواهد از جیب خودش نذورات بدهد هیچ اشکالی ندارد اما از جیب شهرداری خیر. اینکه دسته‌های سینه‌زنی راه بیندازیم، این کار ما نیست. هدف ما کمک و خدمات‌رسانی است تا زمینه تحقق اقدامات مذهبی آنها فراهم شود. امسال نمایشگاه‌هایی که تحت عنوان نمایشگاه عکس عطر سیب هر‌ساله برگزار می‌شد را نخواهیم داشت. همچنین 15روز برق رایگانی که در سال‌های گذشته داده می‌شد دیگر داده نخواهد شد. چنین هزینه‌کردهایی به حداقل رسیده و این شیوه را نداریم که پول طبل یا دهل هیأت‌ها را بدهیم. چنین کارهایی وظیفه ما نیست.
امسال چقدر بودجه برای برنامه‌های محرم مصوب شده؟
رسولی: به‌طور مشخص 10میلیارد تومان برای سال98 درنظر گرفته‌ایم که برای ایفای بهتر نقش مردم زمینه‌سازی شود. بیشتر کمک به زیرساخت‌هاست؛ به‌ویژه برای مراسم روز 28صفر و اربعین.
میرلوحی: این مبالغ را بیشتر در مسیرهایی که مسافران و شهروندان تهرانی عبور می‌کنند هزینه می‌کنیم. در گذشته موکب‌های مختلفی زده می‌شد اما امسال اساسا چنین اولویتی را دنبال نمی‌کنیم.
شهرداری باید در چه امور فرهنگی و اجتماعی‌ای ورود کند؟
رسولی: شهرداری باید آن دسته از خلأهای فعالیت دینی و مذهبی را برطرف کند که انجام آن به هر دلیلی از سوی مردم یا میسر نیست یا با رغبت کمتری روبه‌رو است، در ایام نوروز و سایر مناسبت‌های ملی تامین خدمات شادمانانه و فرحبخش در سطح شهر چه در حوزه آراستن و آرام‌بخش‌تر شدن سیما و منظر شهری، تکریم بزرگان علم و ادب و فرهنگ و تامین اوقات‌فراغت مردم به‌ویژه جوانان که شاید کمتر ظرفیتی از سوی مردم قابل‌تخصیص به اینگونه امور باشد.
میرلوحی: جهت‌گیری شورای پنجم عبور از رویکردهای مناسکی و موازی‌کاری در حوزه تکریم مناسک مذهبی با مردم متدین و سرمایه‌گذاری بیشتر روی آن دسته از نیازها و فعالیت‌های مورد نیاز جامعه است که مردم رغبت کمتری به آنها نشان می‌دهند.
آیا این رویکرد به‌معنای ضدیت و یا عدم‌باور به تکریم شعائر اسلامی تلقی نمی‌شود؟
رسولی: خیر چون ما منابع محدودی داریم. شورای شهر تهران مرجع مقررات‌گذاری است و باید نقشه‌راه برای شهرداری تعیین کند. از همین رو باید این منابع محدود را به سمت فعالیت‌هایی که مردم کمتر به هر دلیلی انگیزه ورود دارند سوق دهد. ثانیا مداخله‌ای هم در کار جامعه متدین و مردمی نشود و در عین حال بیشترین بهره‌برداری را متوجه مردم شهر بکند.
میرلوحی: ما به وظایف خودمان می‌پردازیم و فکر هم می‌کنیم مسائل مذهبی مردم باید عمیق و از دل و خواست خودشان باشد. درست است که ما کار فرهنگی می‌کنیم و در جایی که ضرورت دارد کار ترویجی و تشویقی هم انجام می‌دهیم اما این وظیفه در مواردی در سال‌های گذشته شکل‌های دیگری پیدا کرده که ما را از مسیر اصلی دور نگه داشته. فکر می‌کنیم پول و هزینه مردم باید در جهت آسایش و رفاه عزاداران باشد و بقیه بخش‌ها را عموما خود مردم انجام می‌دهند. کارهای مذهبی اگر بانی مردمی نداشته باشد دوام نخواهد داشت و اگر هم مساجد و تکایا ساخته شود در هزینه‌های جاری و نگهداری به مشکل بر خواهیم خورد و ادامه کار متوقف خواهد شد.
چرا شهرداری تاکنون به این چهارچوب پایبند نبوده و فراتر از بودجه‌های مصوب هزینه می‌کرده؟
رسولی: گرچه در این سال‌ها سرعت ما در دور کردن شهرداری از نقش‌هایی که به‌عهده گرفته قابل‌قبول نبوده اما به‌تدریج به این سمت حرکت می‌کند. در سال‌های آتی باید تلاش کنیم با صراحت و سرعت بیشتری در این زمینه پیش برویم.
یعنی امسال جلوی هزینه‌های هنگفتی که به مداحان داده می‌شود، گرفته خواهد شد؟
رسولی: ما به هیچ عنوان ظرف سال‌های اخیر ریالی به مداحان و هیأت‌های مذهبی با استفاده از منابع شهرداری کمک نکرده‌ایم و نخواهیم کرد. آقایان احمد مسجد‌جامعی و دکتر محمد سالاری به نمایندگی از شورای شهر تهران ناظر بر حسن اجرای برنامه‌های مصوب خواهند بود. در واقع شورا مسئول نظارت بر آن بخشی است که شهرداری تامین منابع می‌کند.
محمود میرلوحی: جهت‌گیری شورای پنجم عبور از رویکردهای مناسکی و موازی‌کاری در حوزه تکریم مناسک مذهبی با مردم متدین و سرمایه‌گذاری بیشتر روی آن دسته از نیازها و فعالیت‌های مورد نیاز جامعه است که مردم رغبت کمتری به آنها نشان می‌دهند
سیدحسن رسولی: به‌طور مشخص 10میلیارد تومان برای سال98 درنظر گرفته‌ایم که برای ایفای بهتر نقش مردم زمینه‌سازی شود. بیشتر این مبلغ برای کمک به زیرساخت‌هاست؛ به‌ویژه‌برای مراسم روز 28صفر و اربعین
