اشکان خسروپور/خبرنگار
رقابت فضایی با ورود کشورهای جدید، به‌خصوص هند و چین وارد مرحله تازه‌ای شده است. اگر زمانی فضا در اختیار آمریکا و شوروی بود، حالا هند به‌عنوان یک کشور در حال توسعه نشان داده که دیگر دنیا در دست ابر‌قدرت‌های سنتی نیست و برنامه‌های مفصلی برای کاوش در ماه دارد. هند با پرتاب موفق چاندریان۲ پس از آمریکا، شوروی و چین به چهارمین کشور جهان تبدیل خواهد شد که توانسته کاوشگری را در سطح ماه فرود آورد. حالا همزمان با ماه‌نشین هندی‌ها در نیمه پنهان ماه هم کاوشگر چین مشغول فعالیت خواهد بود. برنامه‌های هند هم بیشتر از آنکه به گفته برخی، جنبه‌خودنمایی داشته باشد، علم‌محور است و به برنامه‌های پژوهشی در محل‌های نادیده ماه می‌پردازد. امروز 16شهریور برابر با 7سپتامبر روزی است که بعد از گذشتن حدود یک‌ماه‌و‌نیم از تاریخ پرتاب و پس از بیشتر از یک دهه تلاش هندی‌ها سرانجام ماموریت چاندریان۲ به سرانجام می‌رسد. محل فرود این فضاپیما جایی در نزدیکی قطب جنوب ماه است؛ منطقه‌ای که پیش از این هرگز کاوش نشده است. نکته دیگری که این پروژه را از دیگران متمایز می‌کند، سرپرستان اصلی این پروژه‌اند که 2زن دانشمند هندی هستند. برخی از رسانه‌های هندی می‌گویند، پروژه چاندریان 2 باعث مهاجرت معکوس دانشمندان هندی به داخل کشور شده و این روند کم‌وبیش ادامه دارد. این گزارش تمام جزئیات منتشر شده درباره اهداف و چگونگی اجرای پروژه چاندریان 2 را روایت می‌کند. در عین‌حال، نگاهی نیز به پروژه‌های احتمالی آینده درباره ماه دارد.
رقابت بر سر ثبت رکورد تازه
این روزها بیشتر کشورهایی که در حوزه فضایی کار می‌کنند، به فکر ثبت رکوردی تازه در تاریخ هوانوردی به نفع خودشان هستند. هرکدام پروژه‌های جسورانه‌ای طراحی کرده‌اند که می‌تواند به پیشرفت علم کمک بزرگی بکند. چین اخیرا فضاپیمایی را به بخش تاریک یا پنهان ماه فرستاد. به‌خاطر نوع چرخش کره ماه به دور زمین عملا بخشی از این سیاره از دیدرس ما زمینی‌ها دور است. در ثانی، به‌خاطر قرار گرفتن این بخش از ماه در تاریکی مطلق، امکان شارژ کردن سلول‌های خورشیدی نیز وجود ندارد و تماس با مرکز فرماندهی در زمین هم مختل می‌شود. با این همه چین تصمیم گرفت چنین پروژه‌ای را عملی کند. قطب جنوب ماه که هدف مهم هند است و امروز ماه‌نوردش را بر آن نشانده، بخشی است که تا به حال هیچ کشوری درباره آن پژوهش نکرده است. قطب جنوب ماه یکی از نقاطی است که بیشترین احتمال کشف آب در آن داده می‌شود و ماموریت چاندریان۲ در صورت اثبات آن نامش در تاریخ ثبت خواهد شد. آمریکا که بیشتر از پنج‌دهه پیش، نخستین انسان را به ماه فرستاد و برنامه‌های تحقیقاتی مفصلی را نیز بر سطح قمر زمین اجرا کرد، حالا برای تصاحب دوباره ماه می‌جنگد. برنامه «آرتمیس» قرار است برای اولین‌بار در تاریخ یک فضانورد زن را در سال۲۰۲۴ به ماه بفرستد.
زنان موشکی هند
ممکن است مسئول خانواده‌ای هشت‌نفره باشید و بتوانید پروژه ارسال فضاپیما به ماه و مریخ را هم مدیریت کنید؟ تجربه دو زنی که حالا در هند با پرتاب موفق کاوشگر چاندریان۲ مشهور شده‌اند نشان می‌دهد که اگر هر روز ۵ صبح بیدار شوید و سخت کار کنید امکان دارد!
مدیریت و رهبری این ماموریت بزرگ را که برای هند بیشتر از ۱۵۰میلیون دلار خرج داشته است برای نخستین‌بار در تاریخ این کشور 2زن بر عهده داشته‌اند. موتایا وانیتا مدیر پروژه است و ریتو کاریدهال مدیر ماموریت که کار دشوار و حساسی را در سال‌های اخیر بر عهده داشته‌اند. ریتو کاریدهال، مهندس هوا فضا ۲۲سال است که در سازمان فضایی هند مشغول به‌کار است. او پیش از این مدیر برنامه مریخ این سازمان بوده است. به‌عنوان مدیر ماموریت چاندریان۲ او مسئول بوده است که زمان، مسیر پرواز و مانور و تمام جزئیات ماموریت تا لحظه فرود در قطب جنوب‌ماه را برنامه‌ریزی کند. موتایا وانیتا هم به سادگی به موقعیت فعلی نرسیده است. او سابقه ۳۲سال فعالیت در سازمان فضایی هند را دارد و تلاش سرسختانه او به‌عنوان یک زن در جامعه هند تبدیل به یک الگو شده است. رسانه‌های هند او را مغز متفکر برنامه‌های جدید سازمان فضایی این کشور برای یک جهش بزرگ می‌دانند. او به‌عنوان مهندس الکترونیک، سال‌های زیادی از عمرش را صرف ساخت و تحقیق روی قطعاتی کرده که هر کدام نقش مهمی روی موشک GSLV-MkIII-M1 داشته‌اند. مدیر پروژه در یک ماموریت این‌چنینی وظیفه دارد که از طراحی و فناوری‌های به‌کار گرفته شده در ساخت موشک و همچنین کاوشگر اطمینان حاصل کند و نظارت دقیقی در این رابطه داشته باشد.
دلاور هندی در قطب‌جنوب ماه
ماه‌نشین «دلاور» یا «ویکرام» برای اولین‌بار در تاریخ بشر قرار است امروز ماموریت خود را در قطب جنوب ماه شروع کند تا هند پس از آمریکا، شوروی و چین به چهارمین کشوری که به قمر زمین دسترسی پیدا کرده، تبدیل شود
در همینه زمینه :
