با زنان بنی‌اسد

آستانه اشرفیه
با زنان بنی‌اسد

      عزاداری زنان
این‌طور نیست که همه عزاداری‌ها صرفاً متعلق به مردان باشد یا نقش اصلی آن را مردان بازی کنند. در نقاطی از کشورمان، این زنان هستند که نقش‌آفرینان اصلی مراسم‌های عزاداری محسوب می‌شوند. ازجمله در ایلام و ازجمله در آستانه اشرفیه. در آستانه اشرفیه، از شهرهای استان گیلان، مراسمی وجود دارد که زنان آن را برگزار می‌کنند. در این مراسم، بخش‌هایی از صحنه کربلا و وقایع بعد از آن توسط زنان بازسازی می‌شود. در واقع زنان این منطقه، به یاد زنان قبیله بنی‌اسد که برای دفن کشته‌های کربلا آمدند، دسته‌های عزاداری راه می‌اندازند. این دسته‌های عزاداری را، بیل‌ها و ساقه‌های برنج همراهی می‌کنند. جغرافیا اساساً در سر و شکل دادن مراسم‌های عزاداری نقش مهمی دارد. در جغرافیای شمال ایران، البته به واسطه کشاورزی رایج در آنها، مواردی چون ساقه برنج و بیل و... فراوان یافت می‌شود. به همین دلیل در این عزاداری نیز این موارد وجود دارد. بیل، برای آنکه زنان قبیله بنی‌اسد آمده‌اند تا پیکرهای مطهر شهدای کربلا را دفن کنند. ساقه‌های برنج را هم همراه دارند تا به نشانه عزاداری، ‌بر سر و صورت‌شان بزنند؛ درست همان کاری که مردان با زنجیرها می‌کنند.


کاشان
شبیه‌خوانی پرجمعیت

      آیین خیمه‌کوبی
البته مراسم‌هایی که در آنها تعزیه و شبیه‌خوانی و شبیه‌سازی وقایع عاشورا وجود دارد، در همه جای ایران قابل مشاهده است. اما یکی از این مراسم‌های خاص در نوش‌آباد کاشان سر و سامان می‌یابد که آن را، شهره خاص و عام کرده. در این مراسم، همه‌ساله و با نزدیک شدن عاشورای حسینی، چند هزار نفر در نقش 2 لشکر اشقیا و انبیا دور هم جمع شده و به همه حاضران، حتی بچه‌ها، لباس‌های مناسب شبیه‌خوانی پوشانده می‌شود. در این مراسم، لشکر انبیا توسط لشکر اشقیا، به ناحیه‌ای که مشخص شده، برده می‌شوند. خیمه‌های نذری که توسط بچه‌ها حمل می‌شود هم به مکانی که برایش درنظر گرفته شده، منتقل می‌شود. سپس رجزخوانی و برپاکردن خیمه‌ها را هم شروع می‌کنند. نام دیگر این مراسم، برپاکردن خیمه‌های دو طرف است. معمولاً هم در روز هشتم محرم انجام می‌شود. این مراسم را مقدمه‌ای بر مراسمی دیگر می‌دانند که همانا برچیده شدن خیمه انبیا و به راه افتادن لشکر اسرا از کربلا به سمت شام است؛ جایی که مقر حکومت یزید بوده است. قدمت این آیین را یک قرن تخمین زده‌اند. از ویژگی‌های این برنامه، تعداد زیاد شبیه‌خوانان است.