ناهید رودررو با دونالد

اشکان خسروپور/خبرنگار

ماهواره‌های ایران سوژه‌ای جهانی‌‌اند. از «پیام» که مدارنشین‌شدنش خاطره شد تا همین ماهواره آخری که بعضی کاربران و حتی مسئولان ناهید‌خانم هم صدایش کرده‌اند؛‌ ماهواره مخابراتی ناهید یک؛ ماهواره‌ای که قرار است چندین عملیات را برای اولین‌بار در مدار 250کیلومتری تمرین کند تا راه برای خواهرش، «ناهید 2» و بقیه ماهواره‌های مخابراتی ایران بازتر باشد. ماجرا اما از وقتی جدی شد که دونالد ترامپ - رئیس‌جمهور آمریکا - عکسی هوایی منتشر کرد و ادعا کرد انفجاری در پایگاه سمنان، ‌یعنی جایی که قرار است ماهواره ناهید یک از آن پرتاب شود رخ داده است.

عکسی که او توییت کرد، منطقه‌ای را نشان می‌داد که چند انفجار و سوختگی در آن وجود دارد. برهمین اساس، ترامپ اینطور ادعا کرد که ایرانی‌ها نتوانسته‌اند در پرتاب ناهید یک موفق شوند. چند ساعت بعد، برنامه ایران برگزار شد. محمدجواد آذری‌جهرمی - وزیر ارتباطات ایران - اول سلفی خودش با ناهید یک را منتشر کرد و بعد، خبرنگاران را حوالی ساعت 7صبح شنبه 9 شهریور به پژوهشگاه فضایی ایران دعوت کرد تا ماهواره ایرانی را از نزدیک ببینند؛ ماهواره‌ای که اصلا پرتاب نشده بود که عملیات مربوط به آن موفق باشد یا ناموفق. بعد از این برنامه هم هنوز شایعه‌هایی باقی مانده بود که در همین گزارش، جواب‌شان را پیدا خواهید کرد. در کنار این، عکس ترامپ باعث شد زوایای جدیدی درباره ابزارهای جاسوسی آمریکا که از آنها علیه کشورهای دیگر از جمله ایران استفاده می‌کند آشکار شود. گاف ترامپ در انتشار یک سند سری که باعث اعتراض‌ مقام‌های امنیتی آمریکا هم شد کارشناسان را به افشای اطلاعات جالبی کشاند که در این گزارش به آنها نیز خواهیم پرداخت.

شناسنامه ناهید
  نام: ناهید یک
  نوع ماهواره: مخابراتی
  نوع ماموریت: تبادل اطلاعات با ایستگاه‌های زمینی تحت باندهای UHF و KU
  ماموریت فرعی: باز و بسته کردن سلول‌های خورشیدی در فضا (برای اولین‌بار)
  دوره انجام ماموریت: 5/2ماه
  ارتفاع مداری:‌250کیلومتر
  محل احتمالی پرتاب: پایگاه سمنان
  زمان احتمالی پرتاب: پس از اعلام آمادگی وزارت دفاع و انجام تست نهایی
  هدف بلندمدت: برآورده کردن نیازهای داده‌ای با قرار دادن مجموعه ماهواره‌های ارتباطی در مدارهای دیگر



مقدمه برای ماموریت اصلی
ناهید یک قرار است مقدمات را برای ماموریت ماهواره اصلی یعنی ناهید2 آماده کند؛ ماهواره‌ مخابراتی جدیدی که ماموریت‌های گسترده‌تری نسبت به ناهید یک دارد، مدارش متفاوت است و ماموریت آن حالت عملیاتی‌تری به‌خودش خواهد گرفت. اینها را علی‌جعفرصالحی - معاون طراحی و تضمین ماموریت پژوهشگاه فضایی ایران - در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید و ادامه می‌دهد: «هدف نهایی ما پرتاب مجموعه‌ای از ماهواره‌هاست که در مدار «ژئو» و همگرد با زمین قرار گرفته تا بتوانند ارتباط کاربران زمینی را برقرار کنند».

طول عمر کم
طول عمر ماهواره ناهید نسبت به بقیه ماهواره‌های مخابراتی بسیار کم است. برخی می‌گویند 2.5‌ماه طول عمری نیست که ارزش داشته باشد برای به ثمر رسیدن آن میلیاردها تومان هزینه شود. پس چرا سازمان فضایی چنین هزینه‌ای را تقبل کرده است؟ علی‌جعفرصالحی دراین‌باره می‌گوید: «با توجه به اینکه ماموریت ناهید یک تحقیقاتی نیست و قرار است در شناختن شیوه کارکرد ماهواره به ما کمک کند، روی طول عمر آن حساسیت نداشتیم. ما این ماهواره را پرتاب می‌کنیم تا فناوری‌هایی که قرار است در گام‌های بعدی به‌کار گرفته شوند را تثبیت کنیم و درباره شیوه کارکردشان مطمئن شویم. یکی از این فناوری‌ها به مکانیسم باز شدن پنل‌های خورشیدی برمی‌گردد. برای بررسی این موضوع دوربینی روی ماهواره کار گذاشته شده که از این فرایند فیلمبرداری می‌کند و به زمین می‌فرستد. این ماهواره بخش عملیاتی کوچکی را تامین می‌کند اما انتظار داریم با کمک آن، از توسعه فناوری خودمان اطمینان حاصل کنیم».

شمارش معکوس برای پرتاب
زمان دقیق پرتاب ناهید یک به‌زودی مشخص می‌شود. اخیرا محمدجواد آذری‌جهرمی، به رسانه‌ها گفته بود، تست‌های نهایی ناهید یک به پایان رسیده است. اکنون نیز علی‌جعفرصالحی دراین‌باره می‌گوید: «تست‌های نهایی ناهید یک به پایان رسیده است. پیش از تحویل ماهواره به پرتاب‌کننده باید تست‌های مشترک ماهواره و پرتابگر را انجام دهیم و این موضوع را به پرتابگر اعلام کرده‌ایم. هم‌اکنون منتظر یک جدول زمانی برای پرتاب هستیم. ضمنا ایستگاه‌های زمینی را برای انجام تست‌های ماهواره و شبکه آماده کرده‌ایم».

داستان یک عکس جنجالی




گاف ترامپ درباره «سند سری»
بعضی از کاربران در توییتر گفته‌اند، عکسی که دونالد ترامپ توییت کرده، بخشی از یک سند سری بوده است و برخلاف ادعای خودش که اجازه پخش عکس را داشته، اجازه‌ای برای آن صادر نشده است. استناد این افراد به نوری است که در میانه‌ تصویر منتشر شده توسط ترامپ وجود دارد و به‌نظر می‌رسد، ‌بازتاب نور چراغ یا نمایشگر باشد. انگار که ترامپ با دوربین موبایل یا اسکنر همراه از روی یک سند عکاسی کرده است. هرچند ترامپ گفته این اجازه را داشته اما نمی‌گوید منبعش کجاست و در جواب خبرنگاران می‌گوید: «خودتان جوابش را پیدا کنید».

دفاع از انتشار بی‌اجازه عکس
کارشناسان امنیتی و نظامی می‌گویند، فارغ از اینکه پیام ترامپ در توییتر چه پیامی برای ایران داشته باشد، همین انتشار عکس یک رویه غیرعادی در میان کشورهاست. معمولا کشورها و سازمان‌های امنیتی‌شان از نمایش عکس‌‌های سری خودداری می‌کنند. چون می‌توان از روی این عکس‌ها به ماهیت دستگاه‌ها و سیستم‌هایی که برای جاسوسی و کسب اطلاعات استفاده می‌شود، دست پیدا کرد. مدت نسبتا کوتاهی بعد از انتشار این عکس دقیقا همین اتفاق در توییتر رخ داد. کارشناسان نظامی، امنیتی و افراد فعال در حوزه ستاره‌شناسی و رصد ماهواره‌ها گمانه‌زنی‌هایی دراین باره مطرح کردند.


شایعه عکاسی با پهپاد
یکی از گمانه‌زنی‌ها این بود که عکس منتشر شده توسط ترامپ به‌خاطر کیفیت بالا و جزئیاتی که نشان می‌دهد، با استفاده از یک پهپاد گرفته شده و احتمالا عکس ماهواره‌ای نباشد. علی جعفر‌صالحی، معاون طراحی و تضمین ماموریت پژوهشگاه فضایی ایران در این‌باره به همشهری می‌گوید: «همین الان ماهواره‌هایی با دقت یک متر وجود دارند که عکس‌های باکیفیت و دقیقی منتشر می‌کنند. گوگل‌ارث که یک نمونه جهانی است، می‌تواند تقریبا از همه‌جای زمین تصویرهای خوبی تهیه کند. با این حساب، اینکه چنین تصویری توسط ماهواره گرفته شده باشد، چندان عجیب نیست».

ناهید چند نسخه دارد؟
برخی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی درباره اینکه ماهواره «ناهید یک» موجود در عکس وزیر جوان یک ماکت باشد، گمانه‌زنی‌هایی را مطرح کرده بودند. آنها می‌گفتند، ماهواره اصلی در انفجار ادعا شده توسط ترامپ از بین رفته و این ماهواره، صرفا یک ماکت است. جعفر ملاصالحی، معاون طراحی و تضمین ماموریت پژوهشگاه فضایی ایران دراین‌باره می‌گوید: «تصویری که اخیرا در روز نمایش دوباره «ناهید یک»‌منتشر شد، شامل همه جوانب نبود. در اتاق تمیز پژوهشگاه فضایی دو نمونه دیگر از همین ماهواره نیز وجود دارد که برای تست به‌کار می‌روند و اصلی نیستند. این یک روند عادی و معمول است که برای تولید هر ماهواره‌ای یک سری نمونه پیش‌تولید می‌شوند تا نمونه اصلی بنا بر نتیجه تست‌ها بهینه‌سازی شود. ما نیز در اتاق تمیز 2 نمونه دیگر داریم. یک نمونه مهندسی برای انجام تست‌های کارکردی طراحی شده است و نمونه دوم برای بررسی شرایط محیطی کاربری دارد. وجود تجهیزات مشابه ناهید یک به همین دلایل فنی انکار نمی‌شود اما این ماهواره‌ها کارکرد دیگری دارند. ماهواره‌ای که آقای وزیر با آن سلفی گرفتند و خبرنگاران دیدند، ماهواره اصلی بود، نه دو ماهواره دیگر که کاربرد آزمایشی داشتند». 





فاش شدن شناسنامه یک ماهواره جاسوسی
متخصصان ستاره‌شناسی و رصد ماهواره‌های جاسوسی می‌گویند، عکس اخیر احتمالا توسط یکی از ماهواره‌های جاسوسی آمریکا به نام USA224گرفته شده است. طبعا به‌خاطر سری بودن نوع ماموریت این ماهواره درباره مسیر پرواز و مدار آن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست اما منجم‌های آماتور که مدار اجرام آسمانی را ثبت می‌کنند، تا 2 روز قبل از گرفته شدن عکس (یعنی 29آگوست یا 7شهریور) مسیر حرکت ماهواره را ثبت کرده بودند. ضمنا با توجه به نوع تصویر به‌دست آمده، اینطور که «کیز باسا»، ستاره‌شناس در مؤسسه نجوم رادیویی هلند نوشته، «فاصله ماهواره از زمین حدود 382کیلومتر بوده و کیفیت تصویر نیز 10سانتی‌متر در پیکسل بوده است». ماهواره‌ای که چنین دقتی داشته باشد، تصویری به‌دست می‌دهد که می‌تواند یک پرتقال را از فاصله چند کیلومتری تشخیص بدهد.

داده‌کاوی عمیق درباره یک جاسوسی 
گمانه‌زنی های متخصصان درباره تصویر منتشر شده توسط ترامپ نیز جالب‌توجه است. صرفا بعد از انتشار همین عکس توسط ترامپ، دانشمندان با استفاده از داده‌هایی که در اختیار داشتند، ‌همینطور با توجه به زاویه‌ای که عکس با آن گرفته شده و دقت تصویر نهایی توانستند تخمین بزنند که عکس چطور گرفته شده است. از میان توییت‌هایی که درباره این عکس و مشخصات ماهواره‌ مربوط به آن منتشر شده، دیدگاه‌های دکتر مارکو لنگ‌بروک، متخصص در حوزه رصد ماهواره‌های جاسوسی پرمایه‌تر به‌نظر می‌رسد. این اطلاعاتی است که او با کمک داده‌های ستاره‌شناسان آماتور به‌دست آورده است:
مشخصات ماهواره جاسوسی
  نام دقیق ماهواره جاسوسی: USA 224 (ماهواره شناسایی نوری کریستالی پیشرفته)
  میزان دقت: 10سانتی‌متر در پیکسل
  شبیه‌سازی دقت: توانایی دیدن یک پرتقال از فاصله 10کیلومتری (هر یک پیکسل 10سانتی‌متر)
  فاصله از زمین در زمان تصویربرداری: 382کیلومتر
  دلیل دقت بالا: استفاده از یک دوربین بازتابی پیشرفته مجهز به یک آینه بزرگ به قطر 2/4متر(قطر آینه تلسکوپ هابل، قدرتمندترین تلسکوپ جهان 4/2متر است. آن تلسکوپ برای تصویربرداری دقیق از نقاط بسیار دور کهکشان کاربرد دارد و در این ماهواره جاسوسی، همین دقت روی تصویربرداری از زمین متمرکز شده است).

مشخصات تصویر اخیر
  زمان برداشتن تصویر: 14:14دقیقه به وقت ایران 
  محل دقیق ماهواره در زمان تصویربرداری: 
194/7درجه زاویه آزیموت
  ورود ماهواره به ایران: ساعت 14:13
  خروج ماهواره از ایران: ساعت 14:16