بانوی سردار

   سردار مریم بختیاری، فرزند حسینقلی خان ایلخان مقتدر بختیاری، مادر شهید علی‌مردان‌ خان و از زنان مبارز دوره مشروطیت و معروف به بی‌بی مریم است که از زمان و مکان دقیق تولدش اطلاع دقیقی نیست، ولی طبق شواهد موجود در سال 1287 ق مطابق با 1249 ش متولد شده و طبق گفته نوادگان بی‌بی مریم، این سردار ایرانی زادگاهش چغاخور بوده، اما در اصفهان و سورشجان، از توابع چهارمحال و بختیاری زندگی می‌کرده و خانه‌ او در اصفهان به نام قصر رودابه در خیابان شیخ بهایی مشهور بوده است.  به گزارش ایسنا، بانوی سردار از مبارزین دوره مشروطیت و مشوق اصلی برادرش، سردار اسعد بختیاری، برای حضور در انقلاب مشروطه و فتح تهران بوده است.  سردار مریم بختیاری نخستین بانوی سردار ایرانی است که به خاطر رشادت‌هایش در جنگ جهانی و مبارزه با انگلیس و روسیه بالاترین نشان پادشاهی آلمان را از کنسول آلمان در ایران دریافت کرده بود.  بی‌بی مریم بختیاری، قبل از فتح تهران، مخفیانه با عده‌ای سوار وارد تهران شد و به مجرد حمله سردار اسعد به تهران، در پشت‌بام خانه‌ای که مشرف به میدان بهارستان بود، سنگربندی کرد و با عده‌ای سوار بختیاری با قزاق‌ها وارد جنگ شد. نقش او در فتح تهران، میزان محبوبیتش را در بین مردم ایران و ایل بختیاری افزایش داد و طرفداران بسیاری یافت، به طوری که به لقب سرداری مفتخر شد.  قلعه سردار مریم بختیاری در طول مبارزات، مامن و پناهگاه بسیاری از رجال آزادی‌خواه و مشاهیر کشور از جمله دکتر محمد مصدق، علامه دهخدا، ملک‌الشعرا بهار و وحید دستگردی بودکه در خلال جنگ جهانی اول مورد تعقیب نیروهای متفقین به‌ویژه انگلیسی‌ها بودند. 

سردار مریم بختیاری در سال ۱۳۱۶ خورشیدی، 3 سال پس از اعدام فرزندش، شهید علی‌مردان خان، در اصفهان درگذشت و در تکیه بختیاری‌های تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد. 


استفاده از سرمایه‌های نمادین برای توسعه جوامع

«مهراب عالی» جامعه‌شناس، با اشاره به این‌که جامعه‌شناسان و متفکران اجتماعی بر اهمیت استفاده از سرمایه‌های نمادین برای توسعه جوامع تاکید می‌کنند اظهار کرد: استفاده از سرمایه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و انسانی از جمله مفاخر و مشاهیر جامعه، چه آن شخصیت از نظر اجتماعی مثبت بوده باشد و چه منفی، در رونق صنعت گردشگری و گام نهادن در مسیر توسعه امری ضروری و غیرقابل‌انکاری است. 

وی با بیان این‌که هر پدیده‌ای که قدرت خلق یا جذب «ارزش» را داشته باشد سرمایه است تصریح کرد: هرگاه یکی از اشکال سرمایه از جمله سرمایه اقتصادی، فرهنگی و انسانی به مرز شهرت برسد، به نحوی که مورد تحسین و افتخار جمع زیادی از اعضای یک جامعه قرار بگیرد، تبدیل به سرمایه نمادین می‌شود.  این جامعه‌شناس ادامه داد: هنگامی که سرمایه نمادین تبدیل به سرمایه اجتماعی شود، می‌تواند برای جامعه ارزش بیافریند و فرایند توسعه‌یافتگی و رشد اقتصادی را تسریع ببخشد، همچون برج ایفل، اهرام ثلاثه مصر، پیکاسو، گاندی و دیگران، سرمایه‌های اقتصادی، فرهنگی و انسانی در جوامع مختلف بوده‌اند که تبدیل به سرمایه نمادین شدند و برای جوامعشان ارزش‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی آفریدند. 


سرداران قیام مشروطه

وی با اشاره به این‌که انقلاب مشروطه یکی از 2 رخداد بزرگ یک سده گذشته کشور است ادامه داد: چهارمحال و بختیاری خاستگاه و مهد انقلاب مشروطه بوده و مردمان و سرداران این مرز و بوم نقشی بی‌بدیل در انقلاب مشروطه داشته‌اند.  عالی گفت: یقینا انقلاب مشروطه، کتیبه‌ها، دست‌نوشته‌ها، آثار به‌جامانده و سرداران قیام مشروطه از جمله سردار مریم بختیاری و سردار اسعد بختیاری در کنار دیگر مفاخر استان از جمله میرزا حبیب دستان بنی، آیت‌الله دهکردی، عمان سامانی، طالب‌پور بروجنی، و داراب افسر بختیاری سرمایه‌های نمادینی هستند که امروز فرصت مغتنمی فراروی جامعه برای خلق سرمایه اجتماعی، ارزش افزوده و رشد و توسعه‌یافتگی فراهم آورده است.  وی تاکید کرد: استفاده از این سرمایه‌ها و نمادها از جمله بانوی سردار برای بالا رفتن از نردبان توسعه نخست به فهم، درک و دانش ما از اقتصاد و توسعه و ظرفیت‌های توسعه استان بستگی دارد و سپس به وسعت دید و بلندنظری و میزان دوری‌مان از حسادت و تنگ‌نظری و کوته‌بینی.  عالی خاطرنشان کرد: امید است نام‌گذاری خیابان‌ها و اماکن عمومی استان به نام این مفاخر و مشاهیر که خواسته و مطالبه شهروندان استان است و بارها توسط بزرگان و مسئولان کشور و استان نیز بر اجرای آن تاکید شده است، بیش از این معطل نماند و با نصب تندیس بانوی سردار و سرداران انقلاب مشروطه در مرکز استان و دیگر مفاخر و مشاهیر در سایر شهرهای استان، اندرز استاد سخن و ادب فارسی حکیم فردوسی را ارج نهیم که گفت: «چو خواهی که نامت بود جاودان/ مکن نام نیک بزرگان نهان». 


سردار آزادگی

«پریچهر سلطانی» نویسنده کتاب «سردار بی‌بی مریم بختیاری، سردار آزادگی» نیز چندی پیش درباره این زن برجسته تاریخ ایران اظهار کرد: او دارای 6 برادر و 11 خواهر بود و دوران کودکی و نوجوانی خود را طبق رسم ایل، در ییلاق و قشلاق به سر می‌برد و هرچند تنها فرزند مادرش بی‌بی فاطمه بود، همواره در کنار خواهران و برادران و زنان دیگر پدر و همسران برادران زندگی می‌کرد و 7 سال پس از قتل پدر را در آوارگی گذراند و در همین دوره بود که ظلم و بی‌عدالتی و قدرت‌طلبی را با گوشت و پوست خود لمس کرد و دانست که برای به قدرت و ثروت رسیدن، برادران هم به برادران رحم نمی‌کنند. 

وی افزود: او شجاعت و رشادت خود را در مراحل مختلف زندگی بروز داده بود و در خانواده و درگیری‌های خانوادگی در بیان نظرات خود در خصوص حاکمان ظلم و مستبد قاجار در انقلاب مشروطه و در جنگ جهانی اول و در دفاع از عدالت و مقابله با ظلم در هر شکل آن شاید تا امروز فقط به استناد و اقوال شفاهی این سخنان گفته می‌شد، اما در کتاب بی‌بی مریم این اسناد را آوردم. 
 سلطانی خاطرنشان کرد: بی‌بی مریم در جنگ جهانی اول چنان شجاعتی از خود نشان داد که امپراتور آلمان و عثمانی و اتریش از وی قدردانی کردند. او در کنار آزادی‌خواهان ایران و سربازان آلمان با روس و انگلیس جنگید و افسران و سربازان مخالف روس و انگلیس را پناه داد. 

این نویسنده گفت: طبق اسنادی که به دست آوردم بی‌بی مریم یک قطعه نشان مرصع تمثال امپراتور آلمان، یک قطعه تمثال امپراتور آلمان و هدیه نقدی دولت آلمان را دریافت کرده است و به همین دلیل، در تمام طول زندگی به نام « سردار بی‌بی مریم» خوانده شد.


   ایجاد وحدت ملی

«پریچهر سلطانی» نویسنده کتاب «سردار بی‌بی مریم بختیاری، سردار آزادگی» تصریح کرد: بی‌بی مریم خواهان وحدت ملی بود و به‌شدت از قوم‌گرایی و تفرقه بیزار بود و بارها از ستارخان و باقرخان که برای بیرون کردن بیگانه از کشور تلاش کردند، دفاع کرد. بنابراین ما حق قوم‌‎گرایی نداریم، زیرا اسطوره‌های ما وحدت‌طلب بودند و هدفشان دور کردن بیگانه از کشور بود.  سلطانی بیان کرد: اگر به فرهنگ خود قائل هستیم، باید در کتب درسی این اسطوره را معرفی کنیم تا فرزندان ما این افراد را بشناسند و الگو قرار دهند.