جاده‌ای که پس از 29 سال به مقصد نرسید

فتانه احدی | البرز- خبرنگار


در سال 69 پروژه ساخت جاده جدید طالقان- هشتگرد آغاز شد. مردم طالقان انتظار داشتند این جاده در سال 70 به بهره‌برداری برسد، اما افتتاح این پروژه تاکنون به تعویق افتاده است.
اکنون با گذشت 29 سال از زمان آغاز پروژه، هنوز این جاده به بهره‌برداری نرسیده است. در سال 87 بود که با جدیت مسئولان تعدادی خودرو راهداری به این مسیر کوهستانی آورده و امید در دل طالقانی‌ها کاشته شد. مسئولان برای گشایش جاده جدید در کمترین زمان وعده‌ها دادند، حتی پا را از این هم فراتر گذاشتند و ساخت جاده سبز بین طالقان- تنکابن در شمال کشور را به این مردم قله‌نشین نوید دادند.


افتتاح سد طالقان

در شهریور سال ۸۵ سد عظیم طالقان، با حضور رئیس‌جمهوری وقت افتتاح شد و وی در مراسم افتتاحیه وعده داد که طالقان به منطقه گردشگری تبدیل خواهد شد. در حالی که قرار بود هم‌زمان با افتتاح این سد راه 33 کیلومتری کردان (هشتگرد) به طالقان که مسافت 150 کیلومتری تهران- طالقان را کوتاه می‌کند، نیز افتتاح شود و منطقه را از بن‌بست خارج کند، اما این اتفاق رخ نداد و با افتتاح سد، سیل گردشگران برای دیدن جاذبه‌های گردشگری طالقان که با افتتاح سد بر زبان‌ها افتاده بود، به راه افتاد.
این سد عظیم ظرف 4 سال ساخته شد و به بهره‌برداری رسید، اما راه هشتگرد به طالقان بهره‌برداری نرسیده است و راه پایین طالقان پس از 9 سال ناامن و خاکی است و با وجود افتتاح سد مسیر پایین طالقان طولانی‌تر هم شده و راه بالای طالقان هم همچنان خاکی و صعب‌العبور است. سوال مردم طالقان از مسئولان این است که آیا با بهره‌برداری و استفاده از مواهب سد طالقان به عنوان چهارمین منبع تأمین آب تهران و همچنین البرز، مردم طالقان نباید از موهبت یک راه مطمئن برخوردار شوند؟ و چرا برای رفتن به طالقان از استان تهران و البرز باید به استان قزوین رفت و مجددا به استان البرز بازگشت. این آب و هوا و طبیعت زیبا آن هم در نبود یک جاده مناسب و امکانات بهداشتی درمانی، کار دست طالقانی‌ها داده و سبب شده تا فراریان از دود و دم تهران و کرج به آنجا پناه بیاورند که البته رفت و آمد هم برای میهمان و هم میزبان به این آسانی نیست.
طالقانی‌ها و گردشگران همچنان با خطرهای جاده طولانی و قدیمی دست و پنجه نرم می‌کنند، جاده‌ای که در روزهای تعطیل ترافیکش از غل و زنجیر هم بدتر است و کشش این بار ترافیک را ندارد.
هرچند که عده‌ای از کارشناسان و دوستداران محیط‌زیست بر این باورند که در جاده جدید ضوابط زیست‌محیطی رعایت نشده و با افتتاح این جاده سیل گردشگران به طالقان بدون فراهم بودن زیرساخت‌ها، طبیعت و فرهنگ طالقان را به مخاطره خواهد انداخت، اما امید است با نگاه ویژه مسئولان و تخصیص اعتبارات ردیف ملی این پروژه، زمینه‌های رفاه مردمان طالقان و گردشگران از یک جاده ایمن فراهم آید.


یک مشکل زیست‌محیطی

حال شمارش معکوس برای افتتاح این پروژه قدیمی آغاز شده، اما مشکل دیگری بر سر راه آن ایجاد شده است. مشکلی که به نظر می‌رسد به دلیل رعایت نشدن ملاحظات زیست‌محیطی در طرح پروژه به وجود آمده و پیشبرد پروژه را با مشکل مواجه کرده است. رانش زمین در طول این پروژه شرایط را برای پیشبرد کار با مشکل مواجه کرده است.
در سال‌های گذشته کمبود اعتبار از ادامه راه جلوگیری می‌کرد و جاده هشتگرد– طالقان به حال خود رها شده بود. اکنون که مسئولان در حال تامین اعتبار برای ادامه مسیر هستند، مسئولان دیگر سخن از خطرات مسیر، رانش زمین و ناامن بودن جاده می‌زنند که باید دید در پایان برای این جاده چه اتفاق‌هایی خواهد افتاد.


ساخت بلندترین تونل کشور در البرز

مدیرکل راه و شهرسازی البرز با اشاره به ساخت بلندترین تونل کشور در جاده طالقان، می‌گوید: جاده طالقان به هشتگرد نیازمند ۱۰۰ میلیارد تومان دیگر است. «تقی رضایی» در ادامه با اشاره به اهمیت پروژه‌های راه‌سازی شهرستان طالقان می‌افزاید: در این شهرستان ۲۹۰ کیلومتر راه روستایی داریم که حدود ۱۷۴ کیلومتر آن آسفالت شده است.
وی با این توضیح که نزدیک به ۶۰ درصد راه‌های روستایی در طالقان آسفالت است، اضافه می‌کند: در‌میانگین کشوری این عدد برابر ۵۲ درصد است، به عبارتی میزان برخورداری روستاهای شهرستان طالقان از راه آسفالت ۸ درصد بیشتر از میانگین کشوری است.
مدیرکل راه و شهرسازی البرز می‌افزاید: برای ساخت ۸۹ کیلومتر راه در شهرستان طالقان قرارداد منعقد شد که برای تحقق این مهم به ۳۸ میلیارد تومان اعتبار نیاز است. رضایی اضافه می‌کند: تلاش می‌کنیم امسال با توسعه راه‌های شهرستان طالقان به مباحثی ازجمله رونق و توسعه گردشگری این منطقه کمک کنیم.
وی با اشاره به این‌که پروژه جاده طالقان- هشتگرد ۴۲‌کیلومتر است و در 3 قطعه اجرایی می‌شود، می‌گوید: قطعه دوم آن تونل است که سال گذشته آغاز شد و پیشرفت ۲۵ درصدی دارد. در کل پیشرفت این پروژه بیش از ۸۵ درصد است.

رضایی می‌افزاید: تا پیش از سفر ریاست‌جمهور به البرز در سال ۹۵ حدود ۱۳ میلیارد تومان و در سال‌های ۹۶ و ۹۷ نیز ۶۷ میلیارد تومان دیگر اختصاص‌ یافت. امسال نیز باید اعتباری برای ادامه این پروژه در نظر گرفته شود.
وی با تأکید بر این‌که اکنون نیز پروژه جاده طالقان- هشتگرد نیازمند تزریق اعتباری ۱۰۰ میلیارد تومانی است تا به سرانجام برسد، می‌گوید: تونل این پروژه حدود 2۸۸۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و بلندترین تونل کشور است، به‌ طوری که ۹۷۵ متر ارتفاع دارد و تکمیل آن حدود ۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
مدیرکل راه و شهرسازی البرز در بخش دیگری ادامه می‌دهد: به‌یقین با پیش‌بینی ظرفیت‌هایی استانی و ملی به دنبال این خواهیم بود تا تونل جاده طالقان- هشتگرد را هر چه زودتر تمام کرده و به مرحله بهره‌برداری برسانیم.
رضایی می‌گوید: ۱۴ جاده روستایی به‌واسطه جاده طالقان- هشتگرد به این راه اصلی انتقال داده ‌شده است، به همین دلیل تلاش ما این است که این محور با کنارگذر هرچه زودتر زیر بار ترافیک برود.
وی در خصوص مصوبه شورای عالی امنیت ملی در خصوص ممنوعیت ساخت‌وسازها در بستر چند سد کشور ازجمله سد طالقان، می‌افزاید: از سال گذشته و با تخصیص ردیف و اعتبار مناقصه‌ای برای انتخاب مشاور محیط‌زیستی اختصاص داده شد، حال قرار است این مشاور در سال ۹۸ گزارش نهایی مطالعات خود را ارائه دهد.


 ناایمنی جاده طالقان 

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز می‌گوید: سال‌های قبل در بالادست این پروژه هزینه زیادی برای اجرای طرح‌های آبخیزداری صورت گرفت، ولی با آغاز جاده‌سازی در این مسیر این طرح‌ها بی‌حاصل شده است. «حامد فرضی» با اشاره به خطرساز بودن پروژه جاده طالقان می‌افزاید: جاده طالقان به دلیل این‌که در زمینی رانشی قرار دارد، به‌هیچ‌وجه برای تردد خودرو و سفر ایمن نیست و اگر قرار باشد این طرح به سرانجام برسد باید میلیاردها تومان هزینه شود تا موانع موجود رفع شود. وی می‌گوید: قبل از اجرای این پروژه، با دستگاه‌های مجری در خصوص خطرساز و غیراستاندارد بودن این طرح بیش از 20 بار نامه‌نگاری کردیم، ولی نتیجه‌بخش نبود.


رانش‌ زمین در پروژه ساخت جاده هشتگرد- طالقان

فرماندار طالقان درباره رانش‌های رخ‌داده در این مسیر می‌گوید: این موضوع در کمیته فنی استان و با حضور ۱۵ دستگاه مختلف از جمله سازمان آب و خاک کشور بررسی شده است.
«بهنام جهانی» می‌افزاید: در این جلسه بحث‌هایی برای جلوگیری کامل از وقوع رانش در جاده‌های شهرستان مطرح شد، چون شهرستان طالقان به دلیل شرایط خاک، در بارندگی‌های اخیر حدود ۲۰ مورد رانش داشت. وی ادامه می‌دهد: برای این موضوع پیشنهاداتی چون جایگزینی مسیر تا اصلاح هندسی مطرح شده است، اما باید مطالعات بیشتری در خصوص آن انجام شود. در هر‌حال این موضوع باید به صورت کامل رفع شود تا بتوانیم پیش از شروع فصل سرما این پروژه را تکمیل کنیم.


 تخصیص اعتبار به جاده طالقان

استاندار البرز از تخصیص ۲۰ میلیارد تومان به پروژه راه‌سازی هشتگرد- طالقان خبر می‌دهد و می‌گوید: تکمیل و بهره‌برداری از جاده هشتگرد- طالقان مطالبه بحق مردم است. این مسیر علاوه بر این‌که زمان سفر را یک ساعت کاهش می‌دهد، به دلیل جاذبه‌های طبیعی عامل مهمی برای حضور گردشگران به شمار می‌رود. «عزیزالله شهبازی» می‌افزاید: با توجه به شرایط فعلی کشور و کاهش درآمدهای نفتی، جذب اعتبارات ملی برای پروژه‌های استانی بسیار سخت است، ولی با ارائه گزارش‌های دقیق و پیگیری‌های جدی موفق به جذب ۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای تسریع در تکمیل راه هشتگرد- طالقان شدیم.
 

مسیری که کوتاه می‌شود

مجتبی عسگری   |  کارشناس راه و ترافیک


با ساخت جاده جدید هشتگرد- طالقان علاوه بر ایجاد یک راه دسترسی ایمن و مناسب، فاصله بین طالقان تا کرج 60 کیلومتر کاهش یابد؛ فاصله‌ای که اکنون 100 کیلومتر است. تاخیر در اتمام این طرح مهم موجب گلایه‌مندی مردم طالقان از مسئولان شده تا جایی که در زمان شروع این طرح بسیاری جوان بودند، اکنون گرد پیری بر صورتشان نشسته و آرزو دارند روزی از جاده جدید گذر کنند.
بخشی از راه فعلی شهرستان طالقان در استان قزوین قرار دارد و برای بهسازی و نگهداری آن باید با این استان هماهنگ شود که از جمله مشکلات این منطقه است. طول مسیر طرح جدید راه هشتگرد- طالقان 31 کیلومتر است که در 3 مرحله در دست ساخت است.
قطعه اول این مسیر به طول 15 کیلومتر از طالقان تا دهانه تونل است. تونل به طول 960 متر قطعه دوم این مسیر محسوب می‌شود. قطعه سوم در ساوجبلاغ واقع شده که این قطعه نیز به دهانه جنوبی تونل متصل و طول آن 15 کیلومتر است. متأسفانه به دلیل این‌که فرایند ساخت تونل با مشکل مواجه شده، راه دسترسی نیز در مجاورت تونل به طول 7 کیلومتر در حال ساخت است. تاکنون 70 درصد قطعات یک و 3 خاکبرداری شده، لیکن هنوز اقدام اساسی برای حفاری تونل این مسیر (قطعه دوم جاده) انجام نشده است.

برای ساخت و تکمیل طرح هشتگرد- طالقان میلیاردها تومان از محل اعتبارات ملی نیاز است. با ساخت این راه، شاهد شکوفایی صنایع غیرآلاینده در شهرستان گردشگری طالقان خواهیم بود. اکنون از مشکلات این شهرستان برای جذب سرمایه‌گذار نبود 2 بستر مناسب گاز شهری و راه است که به علت سرمای سخت زمستان در این شهرستان کوهستانی باید به صورت جدی مورد توجه مسئولان استانی قرار گیرد.
بسیاری از سرمایه‌گذاران برای راه‌اندازی پیست اسکی و مناطق گردشگری به این شهرستان مراجعه می‌کنند، اما با مشکل راه و گاز شهری مواجهند.
در تابستان به‌صورت هفتگی 30 هزار گردشگر از منابع طبیعی طالقان بهره‌مند می‌شوند. جمعیت ثابت و بومی این شهرستان کوهستانی در فصل سرما 50 هزار نفر است و با پایان یافتن فصل سرما و برگشت بسیاری از مردم بومی، شاهد جمعیت 150 هزار نفری نیز هستیم.