آغاز به‌کار 2سامانه نظارت بر صدور دسته‌چک باعث شده تا نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌های رد‌و‌بدل شده در شبکه بانکی به 14.8درصد در دی‌ماه امسال برسد که کمترین میزان دست‌کم از خردادماه امسال به شمار می‌آید.
به‌گزارش همشهری، انتظار می‌رود سیاست جدید کنترلی بانک مرکزی بر فرایند دادن دسته‌چک به افراد و اعتبارسنجی مشتریان باعث کاهش ادامه روند تعداد چک‌های برگشتی شود؛ هرچند که رکود در بخش تجارت و داد و ستدهای مردم با بنگاه‌های اقتصادی از یک سو و تغییر مسیر معاملات از چک به نقدی و الکترونیک در نتیجه کاهش شاخص اعتماد در بازار بر کاهش تعداد چک‌های برگشتی تأثیر گذاشته است. تازه‌ترین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد در دی‌ماه امسال 9میلیون و 600هزار فقره چک به ارزش 665هزار میلیارد ریال در شبکه بانکی رد و بدل شده که از این میزان یک میلیون و 400هزار فقره چک به ارزش 129هزار میلیارد ریال برگشت خورده است. 19.3درصد از ارزش چک‌های مبادله‌شده در دی‌ماه امسال را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد که نسبت به آذرماه امسال و همچنین دی‌ماه پارسال کاهش یافته هرچند تعداد چک‌های برگشتی دی‌ماه امسال نسبت به‌مدت مشابه پارسال افزایش داشته است.بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد بانک مرکزی آمار رد و بدل شدن چک‌ها را از خرداد تا دی‌ماه به‌صورت ماهانه منتشر کرده، در این آمار بیشترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌شده در تیرماه به میزان 16.3درصد ثبت شده و از حیث ارزش هم بیشترین رکورد ریالی چک‌های برگشتی در خردادماه به میزان 23.1درصد رقم خورده است. آیا اتصال همه بانک‌ها به سامانه صیاد و جایگزین‌شدن دستهچکهای قدیمی با دستهچکهای جدید می‌تواند نسبت کل چک‌های برگشتی به چک‌های مبادله‌شده را به کمتر از 10درصد در سال آینده کاهش دهد؟
چک در تهران کمتر برگشت می‌خورد
رصد آمار چک روی سامانه چکاوک نشان می‌دهد در دی‌ماه سال ۱۳۹۶ درتهران ۳.۵ میلیون فقره چک به ارزش ۳۹۶ هزار میلیارد ریال مبادله شده که از این تعداد، ۵۰۵ هزار فقره چک به ارزش ۶۶هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است؛ به این ترتیب، ۱۴.۴درصد از تعداد و ۱۶.۸ درصد از ارزش کل چک‌های مبادله‌ای دی ماه سال‌جاری در تهران را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد که سهم ارزشی این چک‌ها نسبت به‌ماه قبل و نسبت به دی‌ماه سال گذشته کاهش یافته است. بانک مرکزی می‌گوید: در دی‌ماه سال‌جاری در کل کشور ۹۷.۱ درصد از تعداد و ۹۵.۲ درصد از ارزش کل چک‌های برگشتی به‌دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
چک‌های قدیمی پاس نمی‌شود
28شهریورماه بانک مرکزی سرانجام از سامانه جدیدی که از آن به‌عنوان صیاد چک‌ها نام برده می‌شود، رونمایی کرد که براساس آن از ابتدای درخواست دسته‌چک تا مرحله نقدشدن تحت کنترل قرار می‌گیرد. مقامات بانک مرکزی امیدوارند که این سامانه اعتبار از دست رفته چک به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین ابزارهای مبادلات تجاری را برگرداند. از ابتدای اردیبهشت سال آینده عملا دستهچکهای قدیمی از چرخه بانکی و مبادلات تجاری حذف خواهد شد و لباس یک‌شکل بر کل چک‌ها پوشانده می‌شود. هدف از جایگزینی دستهچکهای جدید، افزایش امنیت و اعتبار برگ چک، استاندارد شدن آنها، امکان رصد صلاحیت دارنده دسته‌چک به اعتبارسنجی مشتریان و جلوگیری از سوء‌استفاد ناشی از تبانی شعب بانک‌ها در صدور دسته‌چک خواهد بود.
برگ‌های چک زیر ذره‌بین نظارت
با جایگزینی دستهچکهای جدید با تمامی دستهچکهای قدیمی، از این پس کسی که بخواهد دسته‌چک از بانک بگیرد، علاوه بر تأیید صلاحیت او از سوی رئیس شعبه بانک مربوط، باید حتما از سوی بانک مرکزی هم تأیید شود. نکته مهم اینکه روی هر برگ از چک‌های به‌اصطلاح صیادی، یک شماره یکتا درج می‌شود که گیرنده چک می‌تواند با ارسال یک پیامک از اعتبار فرد صادرکننده چک اطلاع پیدا کند. با استانداردشدن شکل برگه‌های چک، عملا احتمال جعل چک یا صدور چک بلامحل کاهش محسوسی پیدا خواهد کرد.
