ساختمان‌های غول «کربن صفر»

بحران انرژی هر روز بیشتر از قبل دنیای ما را تهدید می‌کند. در کنار مبحث مربوط به‌خودروها و سامانه‌های حمل‌ونقلی که این روزها به سمت برقی شدن و استفاده از سوخت پاک می‌روند، موضوع مصرف انرژی در منازل مسکونی، ساختمان‌های اداری و... داستانی شده که صنعت معماری جهان را به سمت بهینه‌سازی سازه‌ها سوق داده است. مبحث ساختمان‌های «کربن صفر» یا «انرژی صفر»، مدت‌هاست بر سر زبان‌ها افتاده و اقداماتی عملی نیز در راستای توسعه آن شکل گرفته است.

کربن صفر
ساختمان‌ کربن صفر یا همان انرژی صفر اصطلاحی است که برای تعریف ساختمان‌هایی با میزان راندمان انرژی بسیار بالا استفاده می‌شود. در این ساختمان‌ها برای تأمین نیاز انرژی روزانه و احتیاجات ساکنان و کارمندان، به انرژی فسیلی بسیار کمی نیاز است. اخیرا شرکت اپل ساختمان عجیب و غریب و البته گران خود را مورد بهره‌برداری قرار داده است که اگرچه کربن صفر نیست، اما مصرف انرژی آن بسیار پایین است.

استانداردهای ساخت
بنای ساختمان‌های سبز یا همان انرژی صفر در همه جای دنیا یک استاندارد مشخص ندارد. پس از پیدایش جنبش ساخت‌وساز سبز در دهه1970میلادی که هدف مستقیم آن در تقابل با استفاده از سوخت‌های فسیلی بود، حالا شاهد حرکت معماری به‌سمت ساختمان‌هایی هستیم که نه‌تنها در مصرف انرژی حداکثر صرفه‌جویی را دارند بلکه خود به‌عنوان یک تولیدکننده انرژی پاک می‌توانند به‌صورت کامل یا بخشی از انرژی مورد نیاز خود را تأمین کنند.

زلزله فوکوشیما
پس از زلزله آوریل2011فوکوشیما در ژاپن و به‌دنبال فاجعه نیروگاه هسته‌ای دایچی فوکوشیما، ژاپنی‌ها با مشکلات بسیار جدی در بحث تامین انرژی مورد نیاز مواجه شدند. در سال2012، وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت، وزارت زمین، زیرساخت‌ها، حمل‌ونقل و گردشگری و وزارت محیط‌زیست، به نقشه راه جامعی دست یافتند که در آن جامعه به سمت بنای ساختمان‌های با مصرف انرژی کم یا کربن صفر حرکت کند. هدف رسیدن به استانداردی برای ساخت‌وسازهای جدید در سال2020اعلام شده است.

غول‌های مشهور جهان
استفاده حداکثری یا کامل از انرژی‌های پاک در ساختمان‌های بزرگ دنیا حالا دیگر شوخی نیست. با استفاده از فناوری‌های جدید و طراحی مهندسی سازه می‌توان این مسئله را به خوبی عملی کرد. اینها چند نمونه از ساختمان‌های بزرگ ساخته شده یا در دست ساخت در نقاط مختلف دنیاست که کربن صفر به‌حساب می‌آیند یا مصرف انرژی غیرپاک در آنها حداقلی، توصیف شده است.

برج بادی تایوان
یک شرکت چینی برجی را برای ساخت در چین‌تایپه طراحی کرده که یک ساختمان کربن صفر است. نمای خارجی این برج 350متری از صدها توربین پوشانده شده که برق مورد نیاز ساختمان را تولید می‌کنند. شب‌ها نیز با استفاده از برق تولیدی و چندصد LED، این برج روشن و درخشان می‌شود. در اصل این ساختمان برای وزارت اکتشافات شهری تایچونگ طراحی شده است اما برای مقاصد تجاری همچون نمایشگاه‌های بین‌المللی، موزه‌ها و... هم مورد استفاده قرار‌خواهد گرفت. نمای خارجی ساختمان با الهام از شکوفه‌ آلو که گل ملی تایوان و چین محسوب می‌شود طراحی شده است و جالب اینکه بنا، متناسب با جهت و شدت وزش باد، عکس‌العمل نشان می‌دهد.

مرکز کنفرانس‌های ملی قطر
در سال2011دوحه - پایتخت قطر - شاهد بهره‌برداری از ساختمانی انرژی صفر بود که توسط معماران ژاپنی طراحی و ساخته شد. در بنای این ساختمان زیبا از درخت «سدره‌المنتهی» الهام گرفته شده و ساخت آن 720میلیون دلار خرج داشته است. حدود 3500مترمربع از سقف این ساختمان از پنل‌های خورشیدی پوشیده شده که 5/12درصد از انرژی الکتریکی مورد نیاز آن را تأمین می‌کنند. از دیگر ویژگی‌های این سازه چراغ‌های LED برای روشنایی، سیستم هوای مطبوع، نمایشگرهای دی‌اکسید کربن، حسگر‌های حضور افراد در فضاها و آبرسانی بهینه است.

اپل‌پارک
این یک شوخی نیست. در محیطی حدود یک مایل و با هزینه‌کرد 5میلیارد‌دلار، شرکت اپل صاحب ساختمانی زیبا و فوق‌العاده باشکوه شده که در آوریل سال2017به بهره‌برداری رسیده است. این ساختمان 4طبقه دارد و مساحت هر طبقه از آن 260هزار مترمربع است. اپل‌پارک برای 12هزار پرسنل طراحی و ساخته شده است و نکته جالب اینکه 14هزار و 200پارکینگ نیز دارد! سقف سالن ساختمان از فیبر کربن ساخته شده و پیش از نصب در دبی مورد آزمایش قرار گرفته است. پنل‌های خورشیدی که روی سقف گذاشته شده‌اند، قادرند 80درصد از نیاز مجموعه به انرژی را تامین کنند. استفاده از این پنل‌ها در کنار به‌کارگیری یک سامانه تهویه کاملا طبیعی که دمای ساختمان را بین 20تا 25درجه سلسیوس نگه‌می‌دارد و همچنین مواردی دیگر مثل استفاده از چوب بازیافت‌شده، باعث شد تا اپل‌پارک گواهی LEED Platinum بگیرد. این گواهی ثابت می‌کند که مدیریت و مصرف انرژی در این بنا در وضعیت بسیار ایده‌آل قرار دارد.

برج رودخانه مروارید
ساختمان تجاری 71طبقه و 309متری رودخانه مروارید یک مرکز تجاری و بازرگانی در شهر شانگهای است که برجی انرژی صفر محسوب می‌شود. این بنا که در مارس سال2011به بهره‌برداری رسیده، نسل جدیدی از سازه‌های کربن صفر یا انرژی صفر است. این برج که مساحت هر طبقه از آن 212هزار و 165مترمربع است با طراحی‌ای که دارد، 58درصد کمتر از برج‌های مشابه انرژی مصرف می‌کند. این ساختمان مثال ایده‌آلی از طرح چینی‌ها برای کاهش شدت تولید گاز دی‌اکسید کربن به میزان 40تا 50درصد تا سال2020در مقایسه با سال2005 است.


الهام از سدره‌المنتهی
در سال2011دوحه، پایتخت قطر شاهد بهره‌برداری از ساختمانی انرژی صفر بود که توسط معماران ژاپنی طراحی و ساخته شد. در بنای این ساختمان زیبا از درخت «سدره‌المنتهی» الهام گرفته شده و ساخت آن 720میلیون دلار خرج داشته است