ساز و آواز خیابانی

سازی به دست می‌گیرد و در کوچه‌ها و خیابان‌ها به راه می‌افتد. آهنگ و صدایش بد نیست. به گزارش ایرنا، پاتوق تک‌نوازان خیابان‌گرد بیشتر محلات بالای شهر و مجتمع‌های تجاری است، ویولن یا آکاردئونی به دست می‌گیرند و آهنگ‌های قدیمی را می‌خوانند تا دل مردم را به دست آورند و نان شب خود را فراهم کنند. مردم هم آنان را ناامید نمی‌کنند.جدا از تک‌نوازان که سال‌هاست گشت نوازندگی خود را کوچه‌ها و محلات قرار داده‌اند، به‌تازگی نوجوانان و جوانان به صورت گروه‌های دو یا سه نفره گیتاری در دست گرفته و در گوشه‌ای از خیابان بساط نوازندگی پهن می‌کنند. 

شکل و شمایل آنان بیشتر شبیه خوانندگان خیابانی در فیلم‌های خارجی است، همان مدل مو و لباس را دارند. اگر یک روز عصر تابستان راسته خیابان امامت یا احمدآباد مشهد را پیاده طی کنید، چشمتان به گروه‌های مختلف که ساز و آواز خیابانی اجرا می‌کنند، می‌افتد. از یک دیدگاه بروز این نوع حرکات و هیجانات نوجوانان را شاید بتوان به حساب علاقه آنان به موسیقی و نداشتن جایی برای نشان دادن استعدادشان دانست.


موج جدیدی از اجراهای خیابانی

یک فعال عرصه موسیقی در این باره گفت: در اقوام و کشورهای مختلف همواره نوازندگانی هستند که اجرای خیابانی یا بیرونی دارند و در ملأعام به نوازندگی و آوازخوانی می‌پردازند و این یک امر طبیعی در همه کشورهاست. «مجتبی قیطاقی» افزود: در مشهد نیز از سال‌ها پیش دو یا سه تک‌نواز محلات را در شب‌های خاصی می‌گشتند و ساز می‌زدند و هنوز هم این افراد که خوش‌نواز و خوش‌آواز هستند، گهگاه در تاریکی شب در اطراف دیده می‌شوند و ‌سازی می‌زنند. اخیرا شاهد موج جدیدی از اجراهای خیابانی در مشهد هستیم که نوجوانان و جوانان به راه انداخته‌اند و همگی نوازنده گیتار هستند.

حرفه‌ای هم ساز نمی‌زنند و آموخته‌های آنان از موسیقی در حد چند جلسه کلاس آموزشی است. رئیس انجمن موسیقی خراسان رضوی گفت: این نوجوانان اغلب جمع دوستانه‌ای تشکیل می‌دهند که یکی گیتار می‌زند و دیگری آواز می‌خواند و گاهی اوقات کمک‌های مردم را نیز جمع می‌کنند. اجرای خیابانی یک ناهنجاری یا حرکت خلاف عرف محسوب نمی‌شود، زیرا گروه‌های حرفه‌ای در تهران مانند ارکستر با دریافت مجوز از مراجع ذی‌صلاح در ایستگاه‌های مترو یا نقاط دیگر اجرای خیابانی دارند. 


هیچ منعی برای اجرای موسیقی در آموزشگاه‌ها نیست

رئیس انجمن موسیقی خراسان رضوی گفت: گروه‌های حرفه‌ای مشکلی برای اجرا در کارگاه‌ها یا آموزشگاه‌های سطح شهر ندارند و کارگاه‌های زیر پوشش این انجمن ۱۶۰ تا ۲۰۰ مخاطب را پاسخ می‌دهند. کار برخی گروه‌های موسیقی خیابانی حرفه‌ای و در حدی نیست که اجرای عمومی داشته باشد، زیرا اگر حرفه‌ای بودند تقاضای اجرا به انجمن موسیقی استان می‌دادند. وی با تاکید بر این‌که بستر اجرای موسیقی برای گروه‌ها توسط انجمن موسیقی خراسان رضوی فراهم است، گفت: اگر سری به بوستان ملت مشهد بزنید،

شاید بیش از ۲۰ گروه دو یا سه نفره ببینید که دور هم ساز می‌زنند و آواز می‌خوانند و میانگین سنی همه آنان نیز ۱۷ تا ۱۹ سال است و از موسیقی به عنوان بهانه‌ای برای دور هم بودن استفاده می‌کنند. قیطاقی افزود: اگر این گروه‌ها حرفه‌ای کار کنند، بستر اجرا برای آنان در هر آموزشگاه یا کارگاهی که مراجعه کنند، فراهم است. در مجموع اجرای خیابانی منافاتی با فرهنگ ایرانی ندارند همان‌طور که سازهای خاصی مانند سرنا، جزو سازهای بیرونی به شمار می‌رود و همواره در محیط باز نواخته شده است. وی گفت: گروه‌های نوظهور موسیقی در مشهد اگر فکر می‌کنند کار آنان ارزش اجرای صحنه‌ای دارد باید تقاضای خود را به آموزشگاه‌ها ارائه دهند. 


آیین‌نامه جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 

مسئول گروه هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: اخیرا شیوه‌نامه‌ای برای فعالیت گروه‌های موسیقی آزاد در سالن‌های غذاخوری، کافی‌شاپ‌ها، هتل‌ها و سفره‌خانه‌ها از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر شده است. «جواد روشندل» افزود: از آنجا که هنوز این شیوه‌نامه یا آیین‌نامه جدید است، بستر اجرای آن فراهم نشده، هرچند دو یا سه مورد تقاضا برای فعالیت گروه‌های موسیقی در هتل‌ها دریافت کرده‌ایم. اکنون شاهد گروه‌های دو یا سه نفره یا تک‌نوازان در مشهد هستیم که برخی از آنها حرفه‌ای می‌نوازند و می‌خوانند و برخی آماتور هستند. 

وی گفت: این گروه‌های خیابانی هرچند چینش منظمی دارند اما از ویژگی‌های اجرای موسیقی برخوردار نیستند به این معنا که هیچ رقص نور یا صوتی آنها را همراهی نمی‌کند و فقط استعدادشان در نواختن یا خواندن می‌تواند دیگران را به سوی خود جلب کند. روشندل افزود: موسیقی زیرزمینی متفاوت از موسیقی خیابانی است، موسیقی زیرزمینی از نظر محتوایی یا ساز یا آواز مشمول دریافت مجوز نمی‌شود و در همان زیرزمین می‌ماند. شاید بتوان گروه‌های نوظهور خیابانی در مشهد را پدیده جدیدی دانست که اگر استعدادی در زمینه موسیقی یا آواز داشته باشند، درهای انجمن موسیقی برای ارزیابی و تقویت هنر این گروه‌ها باز است و منعی برای اجرای هدفمند و شایسته آنها وجود ندارد. وی با اشاره به سابقه درخشان خراسان در موسیقی سنتی و مقامی گفت: هم‌اکنون ۵۰ آموزشگاه موسیقی و 8 آموزشگاه ویژه موسیقی مقامی در استان خراسان رضوی فعالیت دارند.