معادن؛ بلای جان محیط ‌زیست دهگلان

محمدتوفیق مشیرپناهی|  سنندج- خبرنگار:

وجود گونه‌های‌ جانوری حیات وحش در مسیرهای کوهستانی آن هم در مناطق بکر و دست‌نخورده شاید جذاب‌ترین صحنه‌‌ای است که تنها در بخش‌هایی از استان قابل رویت است. بررسی‌ها نشان می‌دهد اکوسیستم‌ کوهستان، مهم‌ترین زیستگاه‌ جانوران، امروزه به دلیل تغییر کاربری و دست‌اندازی و تخریب برخی مناطق استان به سمت نابودی می‌رود. 


جای‌جای استان کردستان به لحاظ آب و هوا، وجود کوه‌ها و چشمه‌ها و رودخانه‌های پرآب، یک ویژگی اختصاصی زیست‌محیطی دارد و مناطق ییلاق و شرق استان هم دارای ویژگی‌های خاص خود است، اما رشته‌کوه‌های دشت قروه و دهگلان را می‌توان از 2 منظر دیگر بررسی کرد؛ یک بخش کوه‌هایی که قابلیت زیست جانور و پوشش گونه‌های گیاهی دارد و حفاظت از آن نه‌فقط قابلیت توریستی دارد، بلکه می‌تواند زیستگاه امنی برای موجودات در حال انقراض باشد و بخش دیگری از این کوه‌ها که بیشتر منابع سنگ و معادن هستند و پوشش گیاهی چندانی هم ندارند. این بخش که عموما به عنوان تله‌های سنگی و خاکی شناخته می‌شوند، قابلیت تغییر کاربری و بهره‌برداری برای برداشت معادن را دارند. 

اما به‎رغم آگاهی دستگاه‌های مسئول در منابع طبیعی و محیط زیست استان به‌ویژه در مناطق و کوه‌های روستاهای حوسینی، جوانمردآباد و مبارک‎آباد دهگلان، به دلیل وجود گونه‌های گیاهی و جانوری جزو محدوده حفاظت شده هستند که بدون هیچ‌گونه مبنای علمی و توصیه اقتصادی و اجتماعی آن برای احیای معدن شن و ماسه واگذار‌ شده‌اند. این نوع بهره‌برداری تنها باعث تخریب بافت طبیعی منطقه و به هم خوردن زیستگاه انواع حیواناتی است که در این منطقه سالیان سال است زیست می‌کنند؛ گونه‌هایی مانند روباه سفید و خرگوش قهوه‌ای و گرگ خاکستری و انواع پرندگان و دیگر جانوران. متاسفانه برخی دستگاه‌های مسئول به‌سادگی از کنار این موضوع عبور می‌کنند‌. 

جدا از این‌که اجرای هر طرحی نیازمند کار کارشناسی است، بعید و دور از ذهن است که مسئولان امر در صنایع و معادن و منابع طبیعی و محیط زیست به صرف درخواست افراد که جایگاه علمی مناسب برای توجیه یک طرح مناسب را ندارند، به‌راحتی منابع ملی و مراتع چوب به خطر بیندازند و موجب معضلی بزرگ شوند. معضلی که زیانش به‌مراتب بیشتر از نفع آن است.

اخیرا در همین منطقه مذکور 2 نوع واگذاری متضاد انجام شده است؛ یکی از آن موارد واگذاری 5/1هکتاری مرتعی خوب برای ایجاد گاوداری (گاو شیری) با تسهیلات لازم از سوی سازمان جهاد کشاورزی است که چون توجیه و پشتوانه علمی ندارد به شکست منجر شده است. کسی هم نیست بگوید که آیا کارشناسان جهاد کشاورزی ‌باید پاسخگوی از بین رفتن سرمایه ملی باشند. 

شایان ذکر است که این افراد همین محلی را که برای پرورش گاو شیری مجوز گرفته‌اند، به معدن شن و ماسه تبدیل کرده‌اند. انتظار می‌رود مسئولان منابع طبیعی، صنایع معادن و محیط زیست با این تصمیم‌گیری‌های نابه‌جا ‌که نتیجه‌ای جز تخریب محیط‌زیست گیاهی و جانوری ندارد، کارشناسانه برخورد کنند.