صورتحساب قلک ارزی

آنها که می‌گویند تحریم‌ها اثری بر اقتصاد ایران ندارد و برجام بی‌فایده و پرهزینه بود،  کافی است یک‌بار گزارش دخل و خرج صندوق توسعه ملی را بخوانند؛ گزارشی که نشان می‌دهد در سال91 همزمان با اوج تحریم‌های جهانی علیه ایران 13میلیارد و 65میلیون دلار از پول قلک نسل آینده ایران به طرح‌های اقتصادی معرفی شده به این صندوق درنظر گرفته شده است.

 با روی کار آمدن دولت حسن روحانی میزان منابع اختصاص یافته به طرح‌های اقتصادی از این صندوق در سال‌ 92به 2میلیارد و 90میلیون دلار رسیده است. البته در سال 93معادل 6میلیارد و 51میلیون دلار و در سال بعد آن 8.87میلیون دلار برای این طرح‌ها درنظر گرفته شده اما با اجرای برجام و افزایش صادرات نفت ایران میزان هزینه‌کرد منابع صندوق توسعه ملی تا اندازه زیادی منطقی‌تر شده تا آنجا که میزان منابع اختصاص یافته به طرح‌های اعلام وصول شده این صندوق در سال 95برابر 1.62میلیارد دلار،  در سال 96  معادل 2.82میلیارد دلار و در سال گذشته 4.14میلیارد دلار برآورد شده است. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش خود اعلام کرده تاکنون 45درصد کل تسهیلات ارزی مسدود شده در صندوق توسعه ملی به‌عنوان قلک ارزی نسل آینده ایران خارج از روال قوانین این صندوق و در قالب مصوبات بودجه‌ای و غیربودجه‌ای هزینه شده است.  این مرکز فاش کرده از بدو تاسیس صندوق توسعه ملی تا پایان سال گذشته 67میلیارد و 87میلیون دلار تسهیلات ارزی و 613هزار میلیارد ریال هم قرارداد برای تسهیلات ریالی بسته شده که 45درصد آن خارج از روال اساسنامه صندوق بوده است. بازوی تحقیقاتی مجلس می‌گوید: بخش قابل‌توجهی از پول‌های صندوق توسعه ملی از بدو فعالیت در سال 90تا پایان سال 97با کسب مجوز یا تصویب قوانین مختلف،  خارج از روال مندرج در اساسنامه صندوق  هزینه شده؛ صندوقی که با هدف کاهش وابستگی بودجه عمومی به درآمدهای نفتی تاسیس شده تا پول نفت و گاز به جای دخل و خرج سالانه دولت به ثروتی ماندگار برای نسل آینده ایرانیان تبدیل شود. حالا فرزندان آینده ایران‌زمین شاهد پیش‌خور شدن پولی هستند که به نام آنها در قلکی برای آینده ریخته شده است. منابع صندوق توسعه ملی براساس اساسنامه قانونی آن قرار بود به 3بخش خصوصی،  عمومی غیردولتی و تعاونی‌ها به‌صورت تسهیلات ارزی و ریالی داده شود.

دخل و خرج ارزی صندوق
به گزارش همشهری، صندوق توسعه ملی گزارش داده تا پایان سال گذشته 41میلیارد و 18میلیون دلار تسهیلات ارزی اعلام وصول شده که از این مقدار 39میلیارد و 73میلیون دلار به مرحله تخصیص ارز رسیده و نامه مسدودی این مبلغ به بانک مرکزی ارسال شده که سهم طرح‌های پیشنهادی بخش خصوصی 23میلیارد و 70میلیون دلار، سهم بخش غیردولتی 15میلیارد و 36میلیون دلار و سهم بخش‌ تعاونی 96میلیون دلار  است و فقط 19میلیارد و 21میلیون دلار به بخش‌های سه‌گانه اقتصاد ایران پرداخت شده است.
 
حیاط خلوت دولت‌ها
این گزارش می‌افزاید: صندوقی که قرار بود ضربه‌گیر اقتصاد ایران در برابر تکانه‌های بیرونی باشد،  به‌نظر به حیاط خلوت دولت‌ها برای جبران کسری بودجه‌شان تبدیل شد.
 همه ساله دولت و مجلس برای این صندوق تکلیف‌تعیین می‌کنند؛  به‌گونه‌ای که سهم تسهیلات تکلیف شده به این صندوق در فاصله سال‌های 90تا 97معادل 28.14میلیارد دلار برآورد می‌شود.

دلارهایی که ریالی هزینه می‌شود
زمانی که سنگ‌بنای صندوق توسعه ملی گذاشته شد،  قرار بود که منابع آن به‌صورت ارزی هزینه شود اما به‌تدریج برداشت‌های ریالی باب شد تا آنجا که در فاصله سال‌های 93تا 97در قالب بودجه‌های مصوب مجلس و تکالیفی که بر دوش دولت گذاشته شد،  برداشت‌های ریالی از این صندوق به بیش از 50هزار میلیارد تومان رسید و حتی 55درصد از این برداشت‌ها برخلاف اساسنامه و تنها 45درصد آن در چارچوب اساسنامه صندوق توسعه ملی بوده است. مرکز پژوهش‌های مجلس نتیجه می‌گیرد که حجم بالایی از منابع ورودی صندوق توسعه ملی توسط بخش‌های خصوصی،  عمومی غیردولتی و تعاونی هزینه نشده؛ چراکه از 100میلیارد دلار پولی که به‌حساب این صندوق واریز شده سهم بخش‌های خصوصی،  عمومی غیردولتی و تعاونی‌ها تنها 19میلیارد دلار بوده است.


* آمارها نشان می‌دهد برخلاف ادعای منتقدان،  رکورد برداشت از صندوق توسعه ملی در سال 91یعنی همزمان با تشدید تحریم‌های آمریکا در دور اول شکسته شد
* در سال 91دولت دهم 13.65میلیارد دلار از منابع صندوق را برداشت کرد که این بالاترین رکورد ثبت شده در طول سال‌های فعالیت صندوق توسعه ملی به شمار می‌آید
* طبق برآوردهای مرکز پژوهش‌های مجلس،  پس از امضای برجام و همچنین آغاز دور تازه تحریم‌های آمریکا در دوران ترامپ،  مصارف صندوق توسعه ملی منطقی‌تر شده است
* 28.14میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی در فاصله سال‌های 90تا 97در قالب بودجه سالانه یا مجوزهای خاص صرف طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی شده است
* مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش خود اعلام کرده 45درصد کل تسهیلات ارزی مسدود شده در صندوق توسعه ملی خارج از روال قوانین این صندوق و در قالب مصوبات بودجه‌ای و غیربودجه‌ای هزینه شده است