بازار ارز آرام شد

رضا کربلایی/ خبرنگار

نخستین روز اجرای بسته ریالی و ارزی بانک مرکزی از دیروز، شنبه آغاز شد. گزارش میدانی همشهری نشان داد از ابتدای صبح دیروز سپرده‌گذاران متقاضی با مراجعه به شعب بانک‌ها اقدام به خرید گواهی سپرده ویژه با نرخ سود 20درصد کرده و بانک‌ها هم وارد رقابتی سنگین برای جذب نقدینگی شده‌اند. رقابتی که حکایت از تبدیل برخی سپرده‌های کوتاه‌مدت به گواهی سپرده ویژه و جذب پول‌های سرگردان دارد و پیش‌بینی می‌شود تا 2هفته آینده حضور سپرده‌گذاران برای استفاده حداکثری از فرصت ایجاد شده در نتیجه تدبیر جدید بانک مرکزی روزبه‌روز بیشتر شود. به گزارش همشهری، درحالی‌که اکثر روسای شعب، مدیران و کارکنان عملیاتی بانک‌ها در روزهای پنجشنبه و جمعه تا دیروقت با حضور در شعب خود، مراحل آمادگی برای پاسخ به مراجعه مردم براساس بخشنامه جدید بانک مرکزی را کنترل کرده بودند، از صبح دیروز حتی ساعتی قبل از بازگشایی شعب، برخی پشت در‌های بانک‌ها صف کشیده بودند تا گواهی سپرده بخرند. مراجعه خبرنگار ما به شعب بانک‌های ملی، پارسیان، ایران‌زمین، تجارت، اقتصادنوین، کشاورزی، سپه، شهر، سینا، آینده و مؤسسه اعتباری نور حکایت از آن داشت که تمامی شعب این بانک‌ها تدارک ویژه‌ای را برای جذب سپرده‌های مردم به‌کار بسته‌اند و با روی خوش از مردم استقبال می‌کنند.

گزینه مطلوب برای سپرده‌های مردم

سهیل رجبی اسلامی از مدیران شعبه مرکزی بانک ملی در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: از صبح اول وقت شاهد مراجعه مردم برای تهیه گواهی سپرده ریالی بوده‌ایم که بخشی از منابع از محل تبدیل سپرده‌های کوتاه‌مدت و بخشی هم از محل منابع و سپرده‌های جدید بوده است. معاون ارزی این شعبه بانک مرکزی درباره میزان گواهی سپرده قابل خرید از سوی مردم هم گفت: گواهی‌های سپرده مضربی از یک میلیون ریال است و به ازای هر 100هزار تومان، یک گواهی سپرده صادر خواهد شد. وی افزود: نرخ تعیین شده از سوی بانک مرکزی، مطلوب برای پس‌اندازها و نقدینگی در دسترس مردم است که می‌توانند با خیال راحت و بدون ریسک و مالیات نظیر شرایط سپرده‌های سرمایه‌گذاری از این شرایط بهره ببرند و سود 20درصد سالانه در پایان هر‌ماه به‌حساب آنها واریز خواهد شد.

این مدیر بانکی توضیح داد؛  با ادامه استقبال  و  از طرح جدید، انتظار می‌رود بخش زیادی از نقدینگی در دسترس مردم دوباره به شبکه بانکی بازگردد تا از این طریق بانک‌ها هم با اطمینان از ماندگاری یکساله سپرده‌ها، اقدام به پرداخت تسهیلات در قالب عقود مختلف در بخش‌های کشاورزی، صنعت و خدمات کنند. رجبی اسلامی افزود: به‌دلیل یکساله بودن گواهی‌های سپرده، بانک‌ها می‌توانند در زمینه تخصیص منابع بهتر تصمیم‌گیری کند و اگر کسی بخواهد زودتر اقدام به برداشت وجوه خود کند، نرخ سود آن به 14درصد کاهش می‌یابد و اضافه سود پرداختی از حساب آنها کسر خواهد شد و بانک‌ها تابع بسته سیاستی بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار هستند.

وی استقبال از طرح پیش‌فروش سکه را خوب ارزیابی کرد ولی گفت: در عرضه گواهی سپرده از آنجا که نرخ سود آن در پایان هر‌ماه محاسبه و به‌حساب افراد واریز خواهد شد، با استقبال بیشتری مواجه شده زیرا مردم و به‌ویژه افرادی که نیاز به دریافت سود ماهانه دارند، می‌توانند از این امکان برخوردار شوند، هرچند کسانی که برای پول‌شان برنامه‌ریزی بلندمدت دارند، اقدام به پیش‌خرید سکه می‌کنند و بانک ملی به‌عنوان بانک عامل بانک مرکزی، سکه‌ها را در سررسید تحویل آنها خواهد داد یا معادل ریالی آن را حساب و پرداخت خواهد کرد که حق انتخاب با خریداران سکه است و بانک متعهد است که اصل سکه را تحویل دهد.

معاون ارزی شعبه مرکزی بانک ملی، درخصوص شرایط گواهی سپرده ارزبنیان هم توضیح داد در این گزینه، معادل سپرده، در سررسید با احتساب نرخ سود 4تا 4.5درصد تحویل مشتری خواهد شد که سازوکار تعیین نرخ ارز مورد محاسبه هم میانگین قیمت یک هفته قبل براساس سامانه سنا خواهد بود. وی با بیان اینکه نرخ سود به‌صورت معادل ریالی تسویه خواهد شد، تأکید کرد: سپرده پذیری ارزی براساس مقررات بانک مرکزی و کنترل‌های احتیاطی پولشویی انجام خواهد شد و فیلتر شناسایی پولشویی هم به‌کار گرفته می‌شود.

رجبی اسلامی پیش‌بینی کرد گواهی سپرده ریالی باعث خواهد شد تا پس‌اندازهای خرد و کلان مردم بدون ریسک در بانک‌ها سپرده‌گذاری شوند که به کنترل نقدینگی کمک خواهد کرد. بزرگ‌نیا طبری، معاون ریالی شعبه مرکزی بانک ملی هم با اشاره به بخشنامه بانک مرکزی درخصوص طرح پیش‌فروش سکه در شعب منتخب بانک ملی می‌گوید: کسانی که اقدام به پیش‌خرید سکه کنند اما انصراف دهند، شرایط انصراف از پیش‌خرید بعدا از سوی بانک اعلام می‌شود ولیکن افرادی که پس از چندماه خواستار دریافت پول‌شان باشند، اصل پول آنها برگشت داده خواهد شد و البته کسانی که پس از موعد سررسید به شعب بانک‌ها مراجعه کنند، اصل پول‌شان به آنها داده خواهد شد و به این ترتیب توصیه می‌شود مردم راس موعد سررسید برای دریافت سکه‌های پیش‌خرید شده یا معادل ریالی آنها اقدام کنند. وی افزود: برای هماهنگی‌های لازم تا ساعت 4صبح روز گذشته، تمامی مراحل جذب پس‌اندازها از طریق گواهی سپرده کنترل و آموزش‌های لازم به همکاران داده شد و بخشنامه‌های آن به تمامی شعب ارسال شد و همه شعب در سراسر کشور در یک چارچوب یکسان فعالیت می‌کنند.

مردم چه می‌گویند؟

خانمی که به شعبه ولی‌عصر بانک ایران زمین مراجعه کرده تا اوراق گواهی سپرده بگیرد، می‌گوید: پس‌اندازم که مقداری طلا و سکه بوده را به پول نقد تبدیل کرده‌ام تا گواهی سپرده بگیرم چرا که خیالم از بابت نرخ سود راحت‌تر است و دیگر دغدغه بالا و پایین‌رفتن قیمت طلا و سکه ندارم و هر‌ماه سود به حسابم واریز می‌شود. مرد دیگری که به شعبه نبوت بانک اقتصادنوین مراجعه کرده، هم از نرخ سود 20درصدی راضی است و می‌گوید: کارمند هستم و پس‌اندازم را به سپرده تبدیل می‌کنم و سود آن کمک خرج تحصیل فرزندم است. خانم دیگری با مراجعه به یکی از شعب بانک پارسیان در شرق تهران هم می‌گوید: من نزدیک به 50میلیون در صندوق سرمایه‌گذاری سپرده کرده بودم که تا پایان سال نرخ سود آن 20درصد است و گفته می‌شود نرخ سود آن پس از پایان مهلت یکساله کم می‌شود، به همین دلیل آن را تبدیل به گواهی سپرده کرده‌ام تا نرخ آن کاهش نیابد. مرد میانسال دیگری هم با حضور در شعبه بانک ملت در مرکز تهران، می‌گوید: پول پیشی که بابت اجاره آپارتمان از مستأجر گرفته بودم را اینجا سپرده کرده‌ام تا بخشی از هزینه زندگی‌ام تأمین شود.

پلیس در بازار ارز

گزارش همشهری نشان می‌دهد، دیروز هم در خیابان فردوسی حوالی چهارراه منوچهری، چهار‌راه استانبول و روبه‌روی پاساژ افشار، نیروی انتظامی حضور پررنگی داشت و با هرگونه دادوستد فیزیکی ارز خارج از صرافی‌ها برخورد می‌شود. نیروهای پلیس آگاهی مستقر در محل تجمع قدیمی دلالان ارز روبه‌روی پاساژ افشار به خبرنگار همشهری گفتند که ما با دستور مقامات مافوق و براساس درخواست بانک مرکزی با هدف ایجاد آرامش در بازار ارز حضور داریم و اجازه دادوستد ارز با قیمت‌های به‌اصطلاح فردایی را نمی‌دهیم. یکی از دلال‌های باسابقه ارزی هم می‌گوید: کار و کاسبی‌مان را به هم زدند و امروز هم تعدادی از همکاران ما را گرفتند و بردند و تعدادی از بچه‌هایی که هفته گذشته بازداشت شده بودند اما ارز همراه آنها نبود، آزاد شده‌اند. مردم و کسبه حوالی خیابان فردوسی اما از حضور نیروی انتظامی و جمع شدن بساط ارز‌فروشان خوشحالند و می‌گویند: کاش این وضعیت دیگر تکرار نشود و این اندازه قیمت دلار بالا و پایین نرود. یکی از شهروندان با بیان اینکه جمع شدن دلال‌ها چهره خیابان فردوسی را آرام کرده است، می‌افزاید: این مسیر هر روزه خانوادگی ماست و واقعا در روزهای شلوغ اذیت می‌شدیم و بسیاری از دلال‌ها در کوچه پس‌کوچه‌ها حضوری آزاردهنده داشتند. نکته جالب اینکه برخی از توریست‌های خارجی که برای تبدیل نرخ ارز به صرافی‌ها مراجعه کرده بودند هم روبه‌روی پاساژ افشار عکس یادگاری می‌گرفتند، انگار آنها هم از تغییر چهره خیابان فردوسی رضایت داشتند.

نیما در کنار سنا

مدیرکل سیاست‌ها و مقررات ارزی بانک مرکزی از آغاز به‌کار سامانه نیما با هدف مدیریت یکپارچه تأمین ارز به روش غیربانکی از دیروز خبر داد. مهدی کسرایی‌پور درباره سامانه جدید ارزی توضیح داد: در ارتباط با تأمین ارز جهت واردات کالا به کشور 2روش عمده وجود دارد، روش نخست روش بانکی است که توسط سامانه‌های موجود ازجمله پرتال ارزی در حال انجام است. وی افزود: مکانیسم دوم روش غیربانکی است که عمدتا از طریق صرافی‌ها انجام می‌شود و در این بخش سامانه نیما طراحی شده تا تأمین ارز به‌صورت یکپارچه مدیریت شود. وی با بیان اینکه سامانه نیما در پایش ارزی نیز تأثیرگذار است، گفت: در این سامانه صرافی‌ها و واردکنندگان که روش تأمین ارز آنها روش غیربانکی است 2بازیگر اصلی هستند که برای تسهیل و تسریع در تأمین ارز و امکان استفاده از آنها در فضای رقابتی از کانال صرافی‌ها این سامانه طراحی شده است. وی تأکید کرد: این گام اول است در گام‌های بعدی بازیگران دیگری ازجمله صادرکنندگان غیرنفتی وارد خواهند شد تا بتوانند ارز را در سامانه عرضه کنند و به‌صورت یکپارچه تأمین ارز انجام شود.

   خط و نشان آقای رئیس‌کل

ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی ضمن تأکید بر مبارزه با فساد در همه ابعاد اقتصادی گفت: بانک مرکزی با وجود هزینه‌های مبارزه با فساد، تعلل و مسامحه‌ای در برخورد با اخلالگران اقتصادی نخواهد داشت. او دیروز در یک همایشی با اشاره به برخورد با اخلالگران ارزی در روزهای اخیر و انتقاد از برخی افراد که آن را امنیتی‌کردن اقتصاد تلقی می‌کنند گفت: برخورد با اخلالگران اقتصادی در دنیا یک عرف و هنجار پذیرفته شده است، بر این مبنا نیروی انتظامی با همکاری بانک مرکزی در روزهای اخیر با اخلالگران ارزی برخورد کرده است، لیکن متأسفانه برخی با تحلیل‌های نادرست این اقدام بانک مرکزی را امنیتی کردن فضای اقتصادی عنوان می‌کنند، این در حالی است که برخورد با افراد مجهول‌الهویه که با فعالیت‌های سوداگرانه تخریب‌های فراوانی برای اقتصاد کشور ایجاد می‌کنند، بر مبنای عرف جهانی است. وی افزود: امروز در هیچ کشوری اجازه داده نمی‌شود بدون شناسایی دقیق مشتری خدماتی ارائه شود، این در حالی است که متأسفانه شاهد این بودیم که یک نرخ متفاوت برای معاملات ارزی بدون شناسایی خریدار و فروشنده و بدون طی مراحل شناسایی مشتری ایجاد شده بود و این به‌معنای شروع اقتصاد زیرزمینی است که با قاطعیت باید با آن برخورد می‌شد.