جنگ در فضا صلح در زمین

المیرا مهرمنش/روزنامه‌نگار

فناوری  زمین برای بشر کافی نیست، نه برای زندگی‌ کردنش کافی‌ است و ظاهرا نه برای جنگ و غارتش. انسان زیاده‌طلب به دنبال گسترش قلمرو خود در جهان هستی است؛ حتی اگر نسبت ابعاد قلمرو کنونی‌اش به ابعاد جهان هستی به شکل خنده‌داری ناچیز باشد. قطر جهان قابل مشاهده 8/8 ضرب‌در 10به توان 23کیلومتر(یک با 23صفر در مقابلش) و قطر زمین تنها 12742کیلومتر است- ‌و در همین راستا تلاش دارد گستره میدان‌ جنگ های خود را نیز به فضا بکشاند، جنگ‌هایی که به بهانه حفظ صلح در جهان شکل می‌گیرند. با این همه جنگ‌ در فضا را نباید با صحنه‌هایی از فیلم جنگ‌های ستاره‌ای اشتباه گرفت. جنگ در فضا در عصر کنونی یا در آینده‌ای نزدیک شامل تخریب اموال و تجهیزات کشورها در مدار زمین خواهد‌بود و یا استفاده از فضا برای مدیریت و کنترل سلاح‌های زمینی؛ تجهیزاتی که چین، آمریکا و روسیه درحال سرمایه‌گذاری و توسعه آنها هستند و همزمان ساخت یا استفاده از آنها در زمینه نظامی را انکار می‌کنند.
19ژوئن 2018 دونالد ترامپ با امضای دستوری از پنتاگون خواست طرح ایجاد نیروهای فضایی را با هدف «سلطه بر فضا» آغاز کند؛ طرحی که هدف عجیب آن با اعتراض شدید روسیه مواجه‌شد. روسیه به آمریکا هشدار داد درصورتی که دستور ترامپ مبنی بر ایجاد نیروی فضایی ارتش آمریکا عملی شود، واکنشی شدید نشان خواهند ‌داد. روسیه در شرایطی از اجرای این طرح در آمریکا ابراز نگرانی می‌کند که خود درحال حاضر نیروهای نظامی فضایی‌اش را تشکیل داده‌است. آمریکا نیز در مقابل نسبت به ساخت موشک‌های گلاید فراصوت رادارگریز روسیه که می‌توانند تا خارجی‌ترین لبه جو زمین و بالاتر از موشک‌های میان‌قاره‌ای بالستیک پرواز کنند، ابراز نگرانی و آن را تهدیدی جدی برای آمریکا توصیف کرده‌است.
از سوی دیگر گزارشی جدید که در فوریه سال2019 توسط وزارت اطلاعات آمریکا منتشر شد نسبت به سرمایه‌گذاری 2کشور چین و روسیه روی سلاح‌هایی با قدرت حمله به ماهواره‌ها و دیگر دارایی‌های آمریکا در فضا هشدار داد. براساس این گزارش، 2 کشور در تلاشند تا از فضا،‌ در کنار زمین و دریا، به عنوان میدان نبرد استفاده کنند و درحال توسعه فناوری مقابله ‌فضایی هستند؛ فناوری‌ای که می‌تواند ماهواره‌های ارتباطاتی و تجسسی آمریکا را تهدید کند.
آمریکا در حالی چنین ادعایی را علیه چین و روسیه مطرح کرده‌است که این دو کشور تا به امروز حتی در رقابت فضایی غیرنظامی نیز نتوانسته‌اند خود را به پای آمریکا برسانند. درحال حاضر تنها نقطه برتری روسیه در حوزه فضا بر آمریکا، در اختیار داشتن کپسول سایوز است که از آن برای انتقال فضانوردان آمریکایی به ایستگاه فضایی بین‌المللی استفاده می‌شود. این برتری نیز به زودی و پس از موفقیت‌های پی‌در‌پی راکت سنگین فالکون شرکت اسپیس‌ایکس از روسیه گرفته خواهد شد. دیگر فعالیت‌های فضایی روسیه از جمله تلاش‌های پی‌در‌پی‌اش برای رسیدن به ماه و مریخ همواره با شکست‌های تلخی مواجه شده‌اند.
وضعیت چین اما در این حوزه پایدارتر است. این کشور به مدار زمین فضانورد فرستاده ‌است، چندین‌ مدارگرد را به مدار ماه ارسال کرده و ساخت قطعات ایستگاه فضایی مستقل خود را که در سال2022 به مدار زمین ارسال خواهد شد آغاز کرده‌است. درحال حاضر آمریکا نسبت به احداث پایگاه زمینی- اعماق فضای مخفیانه چین در صحرای پاتاگونیا در آرژانتین ابراز نگرانی می‌کند. آمریکا ادعا دارد چین می‌تواند با کمک این آنتن زمینی که ارتفاعی برابر یک ساختمان 16طبقه دارد، ماهواره‌های تجسسی و ارتباطاتی آمریکا و هم‌پیمانانش را هدف قراردهد، اما چین اصرار دارد این آنتن عظیم را با هدف انجام فعالیت‌های فضایی صلح‌طلبانه ایجاد کرده‌است و کلیدی‌ترین نقش آن کمک به فرود فضاپیما در بخش تاریک ماه خواهد‌بود.
چین، روسیه و آمریکا در شرایطی اتهام‌زنی به یکدیگر بر سر فعالیت‌های نظامی در فضا را آغاز کرده‌اند که بخش بزرگی از فعالیت‌های نظامی آنها متکی بر فضاست. ماهواره‌های ارتباطاتی خدمات موبایل و اینترنت نظامی‌ها و ماهواره‌های تجسسی، اطلاعات جاسوسی و کلیدی از مقر دشمنان را فراهم می‌کنند. حسگرهای فضایی نیز نسبت به پرتاب موشک، موقعیت و مسیر حرکت آنها هشدار می‌دهند. آمریکا در این حوزه برتری قابل‌توجهی نسبت به 2‌رقیبش دارد اما سرمایه‌گذاری‌های کلان چین و روسیه در حوزه بهره‌برداری نظامی از فضا برای آمریکا به شدت نگران‌کننده‌است. چین درحال حاضر موشک‌های ضدماهواره خود را آزمایش و سلاح لیزری‌اش با توانایی نشانه گرفتن ماهواره‌ها در فضا را تکمیل کرده‌است. روسیه اما هنوز در مسیر تکمیل این فناوری‌ها قرار دارد و سرمایه‌گذاری سنگینی روی سلاح‌های هدایت‌کننده انرژی، مانند سلاح‌های لیزری یا سلاح‌های قدرتمند مایکروویو با توانایی تخریب تجهیزات در فضا، انجام داده‌است و انتظار می‌رود این سلاح‌ها تا چند سال آینده به بهره‌برداری برسند. آنچه در این کارزار نگران‌کننده‌است، شفاف نبودن شکل فعالیت‌های فضایی- نظامی این سه رقیب است، زیرا ناآگاهی از توان نظامی و فناوری کشورها نسبت به یکدیگر، به توسعه سریع فناوری‌های لجام‌گسیخته‌تر، تهاجمی‌‌تر و مخرب‌تر منجر ‌شده و جهان با سرعت بیشتری به سوی آغاز یک فاجعه بزرگ نزدیک خواهد‌شد.