ممنوعیت مصرف پلاستیک در خرمشهر

زهرا رفیعی/خبرنگار


مطالبه مردمی در شهر خرمشهر برای کنترل مصرف پلاستیک با همراهی مسئولان مواجه شد. در نتیجه در روزهای آینده مصرف پلاستیک‌های یکبارمصرف در این شهر محدود و ممنوع خواهد شد. با توجه به نزدیک‌شدن به ایام مذهبی، اجرایی‌شدن این مصوبه خرمشهر را از زباله‌های پلاستیکی آزاد خواهد کرد.
رضا جاوید، رئیس اداره کل حفاظت محیط‌زیست خرمشهر در گفت‌وگو با همشهری گفت: معضل پلاستیک جهانی است، خرمشهر نیز مستثنا نیست. حجم زباله‌های پلاستیکی در این شهرستان نیز زیاد است. کار با ایده «نه به پلاستیک» سازمان محیط‌زیست شروع شد. آنها به‌دنبال آموزش کمتر مصرف‌کردن پلاستیک هستند. تشکل‌های غیردولتی محیط‌زیستی در مذاکرات خود با سازمان حفاظت محیط‌زیست درخواست مدیریت عرضه پلاستیک را در آش‌فروشی‌ها و نانوایی‌ها داشتند. موضوع با فرماندار مطرح شد، از آنجایی که همکاران ما در دانشکده علوم پزشکی، شبکه بهداشت و درمان با این ایده موافقت صد‌در‌صدی داشتند، در آخرین جلسه شورای سلامت آن را به تصویب رساندیم و فرماندار دستور اجرایی‌شدن آن را داد. پیش از اینکه محدودیت مصرف برای شهروندان داشته باشیم، در ابتدا در بازدید از ادارات دولتی، از آنها خواستیم که در جلسات و مراسم به هیچ عنوان از ظروف یکبارمصرف استفاده نشود. هم‌اکنون هر دو هفته یک‌بار برای امتیازدهی به مدیران سبز سازمان‌های دولتی از ادارات بازدید می‌کنیم. براساس مصوبه فرمانداری، محیط‌زیست و وزارت بهداشت ناظر این طرح هستند. وزارت صمت و اماکن اطلاع‌رسانی و اخطاریه‌های لازم را فعلا به صنف آش‌فروش‌ها و نانوا‌ها اعلام می‌کنند. همچنین قرار شد وزارت صنعت و معدن نیز برای تامین ظروف کاغذی یکبارمصرف هماهنگی‌های لازم را انجام دهد. بازدید از هفته آینده شروع می‌شود و اگر کسی تخلف کند، با کمک اداره اماکن ظروف جمع‌آوری می‌شود.
وی به اهرم‌های تشویقی که برای اجرایی‌شدن طرح به‌کار بسته خواهد شد، اشاره کرد و گفت: در ابتدا با کمک خیرین حوزه محیط‌زیست، کیسه‌های پارچه‌ای به جای کیسه‌های پلاستیکی عرضه خواهد شد. همچنین به‌دنبال این هستیم تا درصورت موافقت فرمانداری و شورای آرد و نان، نانواهایی که کیسه پارچه‌ای عرضه می‌کنند، یک گونی آرد سهمیه‌بندی بیشتر دریافت کنند.

عادتی سهل‌الوصول اما مخرب
در شرایطی که حتی کشور‌های کمتر توسعه‌یافته مانند کنیا و تانزانیا قوانینی برای کاهش مصرف وضع کرده‌اند، ایران قانونی برای منع مصرف کالایی که جهانیان برای مبارزه با آن متحد شده‌اند، ندارد. علت مخالفت، سودی است که صنایع پتروشیمی به جیب عده‌ای محدود سرازیر می‌کند. اما رضا جاوید، رئیس اداره کل حفاظت محیط‌زیست خرمشهر اجرایی‌شدن چنین مصوبه‌ای را سخت توصیف کرد و گفت: این کار از آن جهت دشوار است که فرهنگ مردم طی سال‌های مصرف بی‌رویه و ارزان پلاستیک، تخریب شده است. اکثر کشورهای دنیا درپی یک جنبش جهانی به‌دنبال کاهش مصرف پلاستیک هستند. ترکیه در همسایگی ایران، کالاهایی را که در پلاستیک حمل شود، گران‌تر از نسخه کاغذی نرخ‌گذاری می‌کند. خیلی‌ها فکر می‌کنند پلاستیک در بیابان تجزیه می‌شود ولی مسئله این است که پلاستیک به میکروپلاستیک‌هایی تبدیل شده که سر از بدن انسان و سایر چرخه غذایی او درآورده است. نانو‌پلاستیک‌ها و میکرو‌پلاستیک‌ها را همچنین می‌توان در فاضلاب‌های انسانی که به دریاچه‌ها و رودها سرازیر می‌شود نیز یافت. دلیل سختی تغییر رفتار مردم، عادت آنها به مصرف پلاستیک است.
وی با اشاره به اینکه دسترسی آسان و ارزان به پلاستیک در گسترش مصرف آن مؤثر بوده است، گفت: ارزانی پلاستیک بازیافت‌کننده‌های آن را نیز به طمع انداخته است. بازیافت پلاستیک بازار کثیفی شده است، بعضا دیده شده که از پلاستیک‌های بازیافتی و یا سرنگ‌های آلوده لیوان یکبارمصرف و نی تولید و عرضه شده است.
دنیا در حال فرود‌آمدن از قله سینوس مصرف پلاستیک است. بیشتر کشورها برای مصرف پلاستیک محدودیت گذاشته‌اند. به گفته رضا جاوید، تانزانیا و کنیا و خرمشهر نمونه‌هایی از این بیداری جهانی است. مردم اگر از مضرات میکروپلاستیک‌ها ‌مانند بیماری‌های HIV مطلع شوند، خودشان محدودیت مصرف را از مسئولان مطالبه خواهند کرد. کاهش مصرف پلاستیک در خرمشهر در ابتدای راه است و اگر 50درصد هم موفق شویم، برای محیط‌زیست امیدوارکننده خواهد بود.