چراغ سبز عراق برای خرید نفت ایران

صادرات نفت ایران با وجود فشارهای سیاسی و مالی آمریکا همچنان ادامه دارد. درحالی‌که چین اعلام کرده به خرید نفت از ایران ادامه خواهد داد، سعد جواد قندیل، سفیر عراق در تهران به سایت سازمان بورس خبر داده بغداد آماده خرید نفت از ایران است. پرسش اصلی اینجاست که فروش نفت یک صادرکننده نفت به کشوری رقیب تا چه اندازه شدنی است؟ 

ماه گذشته بود که خبرگزاری فرانسه گزارش داد، عراق مانند اروپا برای دور زدن تحریم‌های آمریکا سازوکار مالی جدیدی ایجاد کرده تا بتواند از این طریق به خرید برق و گاز از ایران ادامه دهد. حالا نفت هم به این مجموعه اضافه شده که از این سازوکار با عنوان اینستکس عراقی یاد شده است. به گفته مقام‌های عراقی، این سازوکار مالی خرید برق، گاز و نفت را در ازای پرداخت دینار به ایران، فراهم می‌کند. ایران هم می‌تواند از محل درآمدهای این معاملات، برای خرید کالا استفاده کند. پیش‌تر یک مقام ارشد عراقی در این‌باره گفته بود: این سازوکار حاصل ماه‌ها مذاکره میان مقام‌های عراقی، ایرانی و آمریکایی است.

در ماه‌های اخیر، ایران از طریق منابع حاصل از صدور گاز به ترکیه، منابع و مسیرهای ارزی لازم برای مبادلات تجاری به‌ویژه دارو را فراهم می‌کرد اما آنطور که رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو به همشهری گفته، از یک‌ماه پیش بانک‌های ترکیه‌ای ارائه خدمات به ایران را به حالت تعلیق درآورده‌اند. به‌نظر می‌رسد عراق مسیر مناسبی برای جایگزینی با ترکیه است. این تحولات در حالی روی داده که به‌نظر می‌رسد در ماه‌های آینده مسیر امارات هم بار دیگر روی ایران باز خواهد شد.
محمدعلی خطیبی‌طباطبایی، نماینده سابق ایران در اوپک در گفت‌وگو با همشهری، می‌گوید: فروش نفت یک صادرکننده نفت به یک صادرکننده دیگر هیچ مشکلی ندارد؛ چنان که آمریکا و روسیه هم این کار را می‌کنند. او می‌افزاید: عراق می‌تواند نفت خریداری شده از ایران را در داخل کشور خود مصرف کند یا آن را از طریق دیگری دوباره صادر کند. خطیبی‌طباطبایی در عین حال با اشاره به تلاش مقامات عراقی برای ارتقای جایگاه خود در بازار جهانی نفت می‌افزاید: به‌احتمال زیاد، این کشور، نفت صادراتی ایران را در داخل مصرف و نفت تولیدی خود را صادر خواهد کرد.
نماینده سابق ایران در اوپک درباره تسویه مبادلات نفتی بین تهران و بغداد براساس دینار عراق توضیح می‌دهد: به‌دلیل سیاست‌های آمریکا در استفاده از ابزار دلار برای فشار به دیگر کشورها، جایگزینی ارزهای محلی به جای دلار در سال‌های اخیر در تجارت نفت بین کشورها افزایش یافته است. او می‌افزاید: البته نکته مهم در عقد قراردادهای نفتی با ارزهای محلی، انتخاب یک ارز سوم معتبر و دارای وجهه بین‌المللی برای تسویه مبادلات نفتی در یک بازه زمانی تعریف شده است. به‌نظر می‌رسد درصورت توافق تهران و بغداد، یک ارز سوم جهان‌روا برای تسویه نهایی ملاک عمل قرار گیرد.

   چین؛ خریدار اصلی نفت ایران

در شرایطی که براساس ارزیابی مقامات آمریکایی 50درصد نفت صادراتی ایران به مقصد چین حمل می‌شود، خبرگزاری رویترز گزارش داد: چین حتی در‌ ماه جولای، یعنی 2‌ماه پس از پایان معافیت تحریمی ارائه‌شده آمریکا، همچنان به واردات نفت ایران ادامه داده است. براین اساس در ‌ماه گذشته میلادی بین 4.4میلیون تا 11میلیون بشکه معادل 142تا 360هزار بشکه در روز، نفت از ایران به چین ارسال شده است. به‌رغم تحریم‌ها چین معادل نصف پارسال از ایران نفت وارد کرده است. خطیبی‌طباطبایی، نماینده سابق ایران در اوپک درباره دلیل اصلی اصرار چین به خرید نفت ایران توضیح می‌دهد: مصرف نفت در چین بسیار بالاست و به‌نظر می‌رسد این کشور در جنگ تجاری با آمریکا که دست‌کم تا پایان زمان حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید، تشدید هم خواهد شد، مصمم به تنوع بخشیدن به منابع تامین انرژی خود است. او تأکید می‌کند: پکن نگران امنیت انرژی خودش است و نمی‌خواهد تامین نفت خود را به کشورهایی چون عربستان، کویت و امارات محدود سازد که از حیث سیاسی در بلوک سیاسی آمریکا قرار دارند؛ چراکه در این صورت یک ابزار مهم را در جنگ تجاری در اختیار آمریکا قرار خواهد داد.