عبرت‌های زلزله؛ از شایعه تا بافت فرسوده

خودداری از شتابزدگی در هنگام وقوع زمین لرزه و استفاده از منابع رسمی برای کسب اخبار از مهمترین درس‌های زلزله 2/5 ریشتری بود که هفته گذشته شهرهای مختلف کهگیلویه و بویراحمد به ویژه گچساران و چرام را لرزاند. به گزارش ایرنا، شهروندان گچسارانی معتقدند این زلزله مهیب ترین زمین لرزه حداقل 3 دهه اخیر هم از نظر شدت و هم طول زمان بوده است. 

هنگامی که در دقایق آغازین بامداد و در دل تاریکی شب ناگهان زمین شروع به لرزیدن کرد، برخی شهروندان از ترس فرو ریختن ساختمان به بیرون دویدند و این باعث شد که برخی از آنان مصدوم شوند. هر چند همواره متخصصان فوریت‌های پزشکی می‌گویند: هنگام وقوع زلزله مردم باید با حفظ خونسردی و گذاشتن دست بر روی سر در جاهای امن ایستاد اما این حادثه تجربه عینی شتاب زدگی در هنگام بروز زلزله و بحران بود. 


پخش شایعه

از سوی دیگر در همان دقایق وقوع زلزله برخی افراد در فضای مجازی شروع به شایعه سازی مبنی بر آسیب زا بودن سد مخزنی کوثر و تخلیه روستاهای گچساران کردند هر چند مسئولان آب منطقه ای، مدیریت بحران کهگیلویه و بویراحمد و شهرستان‌های گچساران و چرام هوشیارانه با ورود به مساله و گفت و گو با منابع رسمی معتبر در خنثی کردن این شایعات کوشیدند اما این تجربه باعث شد تا شهروندان در حین وقوع بحران تنها از رسانه‌های رسمی برای کسب اخبار استفاده کنند. 

از فضای روانی زلزله 2/5 ریشتری کهگیلویه و بویراحمد که بگذریم این زلزله ضرورت نوسازی واحدهای مسکونی بافت فرسوده با استفاده از تسهیلات و حمایت‌های دولت را آشکارتر کرد. بافت‌هایی که به گفته کارشناسان راه و شهرسازی و شهرداری در برخی مناطق به ویژه در محله لبنان دوگنبدان در هنگام وقوع زلزله بسیار آسیب زاست اما شهروندان با وجود حمایت در ارائه وام‌های ارزان قیمت، تسهیلات بلاعوض و حمایت‌های دیگر دولت تاکنون اقدام به نوسازی واحدهای مسکونی خود نکرده اند. بافت‌هایی که افزون بر امکان آوار شدن بر روی ساکنان در هنگام بروز زلزله به علت معابر تنگ و پلکانی امکان امدادرسانی را هم ندارند. 

فرماندار گچساران گفت: همان طور که در دقایق آغازین زلزله مسئولان آب منطقه‌ای اقدام به اطلاع رسانی کردند سد مخزنی کوثر هیچ مشکلی در هنگام بروز بحران ندارد و از استحکام کافی برخوردار است. «علی خوان پایه» با قدردانی از رسانه‌های ارتباط جمعی که در همان نیمه‌های شب در کنار مسئولان ستاد مدیریت بحران بودند از شهروندان خواست برای کسب اطلاع از موارد مختلف تنها به رسانه‌های معتبر مراجعه کنند.

 وی بیان کرد: زلزله 2/5 ریشتری چرام که در گچساران هم احساس شد موجب ترک خوردگی برخی از واحدهای مسکونی این شهرستان بویژه در بافت فرسوده شد. خوان پایه اظهار کرد: به دنبال وقوع زمین لرزه در چرام در ۲۶ کیلومتری دوگنبدان، ستاد بحران و نیروهای امدادی شهرستان گچساران به حالت آماده باش کامل درآمدند. وی گفت: بر اثر زمین لرزه بخشی از کوه در منطقه دیل در محور گچساران به چرام ریزش کرده بود که با تلاش گروه‌های راهداری مسیر بازگشایی شد. 


نوسازی بافت فرسوده

نماینده شهرستان‌های گچساران و باشت در مجلس شورای اسلامی با اشاره به افزایش سقف تسهیلات بانکی برای نوسازی واحدهای مسکونی بافت فرسوده شهر دوگنبدان در سال جاری و آسیب زا بودن این بافت‌های مسکونی گفت: شهروندان از این فرصت برای نوسازی خانه‌های خود استفاده کنند. «غلامرضا تاجگردون» اظهارکرد: میزان تسهیلات بانکی ارزان قیمت هر واحد مسکونی که پیش از این ۴۰۰ میلیون ریال بود به ۵۰۰ میلیون ریال و میزان تسهیلات بلاعوض نیز از ۶۰ میلیون ریال به ۱۱۰ میلیون ریال افزایش یافته است.

 وی با اشاره به اینکه بیش از هزار واحد مسکونی در شهر دوگنبدان با استفاده از این تسهیلات نوسازی شده‌اند توضیح داد: این طرح در برخی مناطق مانند محله سادات پیشرفت فیزیکی خوبی دارد اما در برخی مناطق نیازمند مشارکت بیشتر مردم است. تاجگردون اجرای طرح‌های محرک شهری از جمله ساخت یک دستگاه پل دسترسی در محله رادک برای بازگشایی معابر پایین شهر، اجرای طرح ساماندهی محله لبنان شامل سنگفرش و المان‌های شهری را از دیگر برنامه‌های تکمیل ساماندهی به بافت‌های ناکارآمد شهری دوگنبدان ذکر کرد. احیای بافت فرسوده ۱۶۴ هکتاری شهر دوگنبدان در دولت دوازدهم آغاز شد. 


تهدید زلزله را می توان به فرصت تبدیل کرد

به گفته معاون عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد وقوع زلزله تهدیدی است که می توان با همکاری مردم و مسئولان آن را به فرصتی مغتنم تبدیل کرد به گونه‌ای که با بازسازی مناطق زلزله زده به ویژه در روستاها مقاومت منازل را بالا برد تا مردم با آسایش بهتری در خانه هایشان روزگار بگذرانند. «عزیز فیلی» در نشست ستاد مدیریت بحران کهگیلویه و بویراحمد در زمینه زلزله استان، اظهار کرد: سال گذشته زلزله ای به بزرگی 2/5 ریشتر شهر سی سخت در کهگیلویه و بویراحمد و شهرهای اطراف از جمله یاسوج را لرزاند و خسارت‌های فراوانی در زمینه زیرساخت های گوناگون در پی داشت در حالی که زمین لرزه  اخیر با همین ریشتر خسارت بسیار کمتری بر جا گذاشت.

وی افزود: ۲ دلیل عمده کاهش خسارت ها در زلزله کنونی را می توان عمق شدت زلزله (۱۰ کیلومتر) و مرکز ثقل آن دانست زیرا مرکز ثقل این زلزله در ارتفاعات استان بوده و حداقل جمعیت در آن مناطق اسکان داشته اند. فیلی بیان کرد: این زمین لرزه خسارت جانی در پی نداشته اما 5 نفر در شهر گچساران دچار مصدومیت شدند که از سوی نیروهای اورژانس کهگیلویه و بویراحمد به آنان امدادرسانی شد. 

معاون عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد ابراز کرد: زلزله سال گذشته تجربه ای بود که توسط آن بسیاری از واحدهای فرسوده استان بازسازی و مقاوم سازی شدند و در این راستا افزون بر ۲ هزار میلیارد ریال منابع برای جبران خسارت های ناشی از زلزله به استان تزریق شد.مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد نیز گفت: در مناطق عشایری ریزش کوه در ساورز و مسدود شدن چند نقطه وجود داشته که با اهتمام مسئولان متولی این مشکلات رفع شدند. «مجید علی پور» ابراز کرد: بر اثر زلزله بامداد امروز ۱۲ رأس دام عشایر کهگیلویه و بویراحمد تلف شدند.


مکث

مدیرکل بنیاد مسکن کهگیلویه و بویراحمد گفت:زلزله 2/5 ریشتری بامداد امروز به منازل مسکونی روستایی و مناطق بافت فرسوده استان به ویژه گچساران خسارت هایی وارد کرده که هم اینک تیم های ارزیاب در حال برآورد میزان خسارت ها هستند. «حسین جنتی» تاکید کرد: تاکنون گزارشی از تخریب کامل واحد مسکونی در مناطق زلزله زده استان  دریافت نشده است.  در خصوص خسارت های وارده به بخش های زیرساختی دیگر از جمله آب روستایی تاکنون سه مورد ایستگاه پمپاژ دچار ترک خوردگی شدند که ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال خسارت در پی داشت.

از ۱۲ اردیبهشت سال گذشته تاکنون حدود ۵۰ زلزله و پس لرزه به بزرگی 2/5  تا 5/2 ریشتر در مناطق مختلف کهگیلویه و بویر احمد رخ داده که افزون بر ۲۵۰ مصدوم به همراه داشته اند. بر اساس برآوردهای نهایی زلزله های 2/5 و 8/4 ریشتری ۱۲ و ۱۷ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ بیش از 1810 میلیارد ریال به شهرهای یاسوج و سی سخت در این استان آسیب رساند. به گفته محسن جلیل سرپرست مرکز حوادث و فوریت‌های پزشکی کهگیلویه و بویراحمد بامداد امروز پنج نفر از اهالی شهر گچساران هنگام فرار و به سبب ترس و هراس از زلزله دچار مصدومیت شدند.