اختراع در فارس؛ بهره‌برداری در دیگر استان‌ها

آبان‌ماه سال ۱۳۹۰ بود که خبر یک اختراع جدید که «سینا حسن‌نژادیان‌ فرد» دانش‌آموخته مهندسی مکانیک (طراحی جامدات) دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت آن را به انجام رسانده بود، در رسانه‌ها منتشر شد؛ اختراعی که تولید ماده اصلاح‌کننده قیر به صورت رشته‌ای نام داشت و عمر آسفالت را 3 برابر می‌کرد و مخترع برای اختراع خود ضمانت ده‌ساله تعیین کرده بود. به گزارش ایرنا، این اختراع با حمایت بنیاد نخبگان فارس به مرحله تجاری‌سازی رسید، اما به‌رغم وعده‌های مسئولان به مخترع برای حمایت و فراهم کردن زیرساخت‌ها، او به نتیجه‌ای نرسید، تا جایی که این مخترع از ماندن در فارس ناامید شد.

پس از بی‌توجهی مسئولان فارس به این مخترع، این طرح مورد حمایت مسئولان استان خراسان شمالی قرار گرفت و ۳۱ تیرماه ۹۸ با حضور معاون علمی و فناوری رئیس‌ جمهوری نخستین خط تولید آسفالت پلیمری با تولید محصول دانش‌بنیان پلیمر اصلاح‌کننده در این استان به بهره‌برداری رسید.یا به عنوان مثال، یکی دیگر از مخترعان که اختراع خود را در شیراز به مرحله تجاری‌سازی رساند، در حال حاضر به آلمان رفته است. اختراع او ساخت یک دستگاه خودکار آرماتوربند بود. یا مخترع دیگری که دستگاه اختراع و تجاری‌سازی قلم بارکدخوان اتصالات پلی‌اتیلن را به ثبت رسانده بود اکنون از فارس به بوشهر مهاجرت کرده است تا آنجا بتواند ایده‌هایش را عملیاتی کند.


وجود موانع بسیار

«سینا حسن‌نژادیان فرد» مخترع تولید اصلاح‌کننده قیر به صورت رشته‌ای گفت: اختراع من در سال ۱۳۸۹ در شیراز به ثبت رسید و پس از تجاری‌سازی اختراع از سال ۱۳۹۰ به تمام دستگاه‌های اجرایی استان مراجعه کردم، اما یک سری موانع در ادارات وجود داشت که دلسردمان کرد. وی افزود: چون این طرح یک طرح ملی و بین‌المللی بود، برای تشریح آن در استان‌های مختلف حضور می‌یافتم و استقبالی که دیگر استان‌ها از طرح من داشتند در فارس وجود نداشت.

 وی ادامه داد: یکی از این استان‌ها خراسان شمالی بود. مسیری که در استانداری فارس یک ‌سال دنبال کردم تا شورای فنی تشکیل شود در خراسان شمالی ظرف یک ‌ماه طی شد و امروز نیز این طرح در آنجا اجرا شده است.این مخترع گفت: هنوز پیگیری‌ها برای اجرای این طرح در استان فارس را دنبال می‌کنم، اما موانع همچنان پابرجاست و افرادی که منافعشان تحت‌الشعاع اجرای این طرح قرار می‌گیرد نمی‌گذارند این طرح اجرا شود.


تحت فشار بودم تا روند اختراع را دنبال نکنم

مخترع قلم بارکدخوان اتصالات پلی‌اتیلن گفت: از سال ۱۳۸۷ عضو بنیاد نخبگان فارس بودم و همزمان با فعالیت در این بنیاد در شرکت گاز فارس نیز مشغول به کار بودم، در حالی که بر اساس قانون کسانی که عضو بنیاد نخبگان هستند باید استخدام رسمی شوند. شرکت گاز فارس ایرادات زیادی به من می‌گرفت که نباید در جای دیگری فعالیتی داشته باشی.«احمد موذنی» افزود: در حالی که اختراع من به ثبت رسیده بود و در حال فروش آن به استان‌های مختلف و حتی شرکت گاز استان فارس بودم، همچنان با برخی فشارها برای فعالیت نکردن در این حوزه مواجه بودم و این فشارها باعث شد از دولت جدا شوم و این در حالی بود که از استاندار تا بالاترین مقامات کشور مرا با اختراعم می‌شناختند.

وی با اشاره به حمایت‌های دولتی و دادستان‌ها در برخی از استان‌های کشور از مخترعان و شرکت‌های دانش‌بنیان بیان کرد: در استان فارس کمتر شاهد این حمایت‌ها هستیم. در بسیاری از استان‌ها از جمله سمنان و اصفهان، استاندار و دادستان شخصا برای پیگیری‌ امور مخترعان و شرکت‌های دانش‌بنیان‌ حضور پیدا می‌کنند.این مخترع گفت: همین مسائل باعث شد که از فارس به بوشهر مهاجرت کنم. هرچند حمایت‌ها در بوشهر بسیار بیشتر از فارس است، به طور کل از حمایت‌های دولتی ناامید شده‌ام و قصد مهاجرت به خارج از کشور را دارم.

موذنی افزود: اختراع من از سال ۱۳۹۲ تجاری‌سازی شده و در حال حاضر، در بسیاری از استان‌ها و برخی کشورها به فروش می‌رسد و کمک زیادی به تولید داخلی کرده و می‌کند. وی ادامه داد: در فارس افراد با بسیاری از موضوعات سلیقه‌ای برخورد می‌کنند و مبنای بسیاری از تصمیم‌‌گیری‌ها تخصص نیست.این مخترع استان به نشست چند ماه گذشته خود و جمعی از نخبگان استان با «عنایت‌الله رحیمی» استاندار فارس، اشاره کرد و گفت: در این نشست بسیاری از مشکلات را مطرح کردم که استاندار به معاون خود دستور پیگیری مشکلات من را داد، اما هنوز جلسه تمام نشده بود که معاون استاندار زودتر از بقیه از جلسه خارج شد.

موذنی افزود: در استان‌های دیگر استاندار و دادستان خودشان با مراجعه به بانک از طرف شرکت دانش‌بنیان ‌و مخترع دادخواهی می‌کنند، اما چرا نباید این رویه در استان فارس که صاحب بزرگ‌ترین شرکت‌های صنعتی است و خاستگاه بسیاری از صنایع بوده، وجود داشته باشد؟وی ادامه داد: مسئولان فارس باید به استان‌هایی مثل اصفهان و سمنان بروند و ببینند چگونه از نخبگان و مخترعان حمایت می‌شود. 


وعده‌های بی‌نتیجه برخی مسئولان فارس به مخترعان

برای پیگیری این موضوع به سراغ رئیس بنیاد نخبگان استان فارس رفتیم. او گفت: افرادی که اختراع ثبت‌شده دارند تحت حمایت بنیاد نخبگان قرار می‌گیرند و در پارک علم و فناوری و مراکز رشد مستقر می‌شوند و به سمت ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان ‌حرکت می‌کنند.«حبیب شریف» افزود: به امید پیدا کردن مخترعان حرکت می‌کنیم و مخترعانی که موفق به ثبت اختراع شوند و برگزیده باشند تحت حمایت بنیاد نخبگان قرار می‌گیرند و برای رشد آنان هزینه‌های فراوانی صورت می‌گیرد تا بر اساس برنامه هدفمند پیش‌بینی‌شده پیش بروند.

وی ادامه داد: اما پس از حدود 7 سال تلاش برای رشد و تقویت این نخبگان، زمانی که موقع ثمردهی آنها است، شاهد مهاجرت آنها هستیم. واقعا چرا این مخترعان در فارس نمی‌توانند کار خود را پیش ببرند و سر از استان‌های دیگر از جمله خراسان شمالی درمی‌آورند؟رئیس بنیاد نخبگان فارس گفت: تقریبا همه مسئولان استان مخترع تولید ماده اصلاح‌کننده قیر به صورت رشته‌ای را می‌شناسند و به مخترع آن قول مساعد برای حمایت دادند. در بنیاد نخبگان جلسات متعددی با او برگزار شد و او را راهنمایی می‌کردیم، اما از مسئولان قولی می‌گرفت و آن مسئول قول خود را عملیاتی نمی‌کرد و با بی‌مهری و بدقولی برخی مسئولان مواجه می‌شد.

شریف افزود: این مخترع چون عاشق کشورش بود، به درخواست‌های آلمان و قطر پاسخ منفی داد و گفت من اهل این مملکت هستم و سرانجام در خراسان شمالی پذیرفته شد. چطور می‌شود خراسان شمالی این مخترع را جذب می‌کند، اما هم‌استانی‌هایش در فارس نمی‌توانند او را جذب کنند؟ وی ادامه داد: جالب این است که در خراسان شمالی، اداره‌ای دولتی با یک دستگاه دولتی برای جذب مخترع اهل فارس قرارداد بسته است. چطور یک دستگاه دولتی در خراسان شمالی می‌تواند با این مخترع وارد قرارداد و تفاهم‌نامه شود، اما در فارس معذوریت داریم؟


 افشای نام کارشکنان را در شورای اداری 

رئیس بنیاد نخبگان استان فارس گفت: پیشنهاد می‌کنم ازمخترع تولید اصلاح‌کننده قیر برای حضور در جلسه شورای اداری استان دعوت شود تا نام تمام کسانی را که به او قول کمک دادند و کمک نکردند بگوید.«حبیب شریف» افزود: امیداریم به روزی برسیم که عزل و نصب‌ها بر اساس شایستگی باشد و به جای انتصابات قومی، نخبگان و جوانان خلاق در پست‌های مدیریتی منصوب شوند. رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند مدیریت کشور باید در دست نخبگان حوزوی و دانشگاهی باشد که امیدواریم این پیام تاریخی ایشان با انتصاب نخبگان و جوانان خلاق در پست‌های مدیریتی تحقق پیدا کند. 

وی ادامه داد: با یک مخترع قرارداد می‌بندند و هیچ پیش‌پرداختی به او نمی‌دهند که کار را پیش ببرد. مخترع که سرمایه‌گذار نیست و وقتی حمایت نمی‌شود تا بتواند مواد اولیه بخرد، به جایی می‌رود که او را تحویل بگیرند. رئیس بنیاد نخبگان استان فارس گفت: البته مخترعینی در استان داریم که پس از تجاری‌سازی محصول خود توانسته‌اند نه‌تنها در بازار ایران، بلکه به بازار عراق و ارمنستان نیز وارد شوند.