خاکی که کیمیا می‌شود

 برداشت و بهره‌برداری از معادن و مواد معدنی در دیار مینودری از قدمت بالایی برخوردار است و کشف کوره‌های ذوب مس در کنار روستای سگزآباد شهرستان بویین‌زهرا نشان از پیشینه ۷ هزارساله استان قزوین در این زمینه دارد. 

به گزارش مهر، رگه‌های معدنی مختلفی از کانی‌های فلزی گوناگون از جمله اکسید آهن، سولفیدهای روی، سرب و کربنات‌های مس در نواحی مختلف استان به چشم می‌خورد که ظرفیت چشمگیر سرزمین مینونشان را در فراوری کانی‌های فلزی نشان می‌دهد.

مناطق طارم سفلی، بویین‌زهرا، الموت و تاکستان از مهم‌ترین مناطقی‌اند که ذخایر مواد معدنی در آنها با مقدار و خلوص بالای صنعتی یافت می‌شود و در حال حاضر ۲۶ نوع ماده معدنی از معادن فعال استان استخراج می‌شود. 

در ضمن از آنجایی‌که استان قزوین، شاهراه اصلی استان‌های مرکزی، غرب و شمال کشور است، صنایع معدنی آن در تأمین شیشه، کاشی و سرامیک، سیمان و آهک استان‌های مجاور نقش برجسته‌ای دارند که نقش معدنی استان را بسیار برجسته کرده است. 


تعداد معادن استان

معاون معدن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قزوین استخراج و بهره‌برداری از خاک‌های صنعتی، سیلیس، آهک، شن و ماسه را مهم‌ترین مزیت معدنی دیار مینونشان بیان کرد و گفت: اکنون ۱۷۶ معدن در استان داریم که ۸۷ معدن فعال است و مابقی نیمه‌فعالند. 

علی طاهرخانی با اشاره به فعالیت نزدیک به هزار واحد صنایع معدنی در استان افزود: بعضی از این کارخانه‌ها در بخش فراوری مواد معدنی فعالند که بعد از استخراج و فراوری موادی چون آهک، سیلیس، شن، ماسه، گچ، خاک صنعتی، روی، سرب و مس، آنها را در اختیار کارخانه‌های شیشه، کاشی، سرامیک، بتن سبک و صنایع لعابی می‌گذارند. 

وی با تأکید بر نقش مهم کارخانه‌های استخراج و فراوری مواد اولیه شیشه قزوین اظهار کرد: وجود همین واحدها زمینه فعالیت خوبی را برای بعضی از بزرگ‌ترین واحدهای صنایع معدنی سیلیس و شیشه که به تولید شیشه‌های خودرو، ظروف، بسته‌بندی، شیشه‌های دارویی و آمپول در دیار مینودری مشغول هستند فراهم کرده است. 

این مسئول ادامه داد: به همین دلیل ۹۵ درصد پوکه‌های آمپول ایران و ۳۰ درصد شیشه ایران در استان قزوین تولید می‌شود. این استان تنها تولیدکننده مقره‌های شیشه‌ای و لوله پیشرفته آمپول در کل کشور است.


معارضان محلی 

معاون معدن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قزوین وجود معارضین محلی را در نواحی استخراج و بهره‌برداری از معادن مهم‌ترین چالش رشد صنایع معدنی در استان دانست و گفت: با وجود این‌که در شرع اسلام، معادن جزو انفال محسوب می‌شود و مالکیت آن در اختیار دولت است، اما برخی روستاییان چون از این موضوع بی‌خبرند در مسیر استخراج از معادن مزاحمت‌هایی برای بهره‌برداران ایجاد می‌کنند. 

طاهرخانی کمبود نقدینگی و پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت را از دیگر مشکلات بهره‌برداران عنوان کرد و افزود: با وجود احتیاج شدید معدنکاران به سرمایه در گردش، متأسفانه بانک‌ها برخلاف قوانین موجود، پروانه بهره‌برداری را به‌ عنوان ضمانت وام قبول نمی‌کنند که می‌تواند مسیر شکوفایی صنایع معدنی استان را ناهموار کند. 


صنایع آهکی

یک فعال صنایع معدنی استان هم تولید بیش از ۱۰ درصد کاشی ایران را در قزوین نتیجه ظرفیت‌های بالای استان در حوزه معدن و صنایع معدنی دانست و توضیح داد: وجود ۲۰۰ واحد تولید آجر، ۵۰ واحد تولید شن و ماسه کوهی و ۲ واحد ساخت کنسانتره روی و سرب با ظرفیت اسمی ۵ هزار تن در سال از دیگر ظرفیت‌های معدنی این دیار است. 

شکوهی رازی سنگ‌آهک را یکی از تولیدات راهبردی استان توصیف کرد و افزود: خوشبختانه تعداد قابل‌ ملاحظه‌ای از کارگاه‌ها و کوره‌های آهک در استان قزوین فعالیت دارند که در کنار کارخانه‌های تولید کربنات و پودرهای میکرونیزه از مزایای معدنی عمده سرزمین مینونشان هستند. 

وی نصب و راه‌اندازی کوره‌های بزرگ تولید پودر آهک و میکرونیزه را از ضرورت‌های صنایع معدنی قزوین برشمرد و خاطرنشان کرد: وجود مقادیر زیادی از ذخایر آهکی باکیفیت ایجاب می‌کند که صنایع معدنی آهک‌محور ما بیش ‌از پیش توسعه یابد. نخستین گام در این زمینه، نصب و راه‌اندازی ماشین‌آلات مجهز و با میزان بهره‌وری بالاست. 


ذخایر آلونیت

این کارشناس ارشد مهندسی معدن، وجود ذخایر بزرگ آلونیت را از ظرفیت‌های مغفول‌مانده استان در حوزه معدن و صنایع معدنی دانست و گفت: این ذخایر فوق‌العاده در صورت بهره‌برداری و فراوری، استان قزوین را به قطب تولید مواد اولیه تولید آلومینیم در کشور تبدیل خواهد کرد. 

شکوهی رازی یادآور شد: با این‌که ۴ دهه از شناسایی ذخایر آلونیت در استان می‌گذرد، اما هنوز برای استحصال مواد اولیه آلومینیم مانند سولفات مضاعف آلومینیم، پتاسیم و سدیم از این ذخایر عظیم، پژوهش و تحقیق جدی صورت نگرفته است. 

وی ادامه داد: در مجموع نقش معادن استان قزوین در تولید مصالح جاده‌سازی و مواد اولیه آسفالت بسیار باارزش است. در صورت رونق ‌بخش مسکن و خودروسازی و رفع موانع تولید و صادرات، توسعه فعالیت بنگاه‌های معدنی و صنایع معدنی وابسته در دیار مینودری چشمگیر خواهد بود. 


 ظرفیت معدن مس طارم

معدن مس کاتدی طارم سفلی که دومین معدن بزرگ مس کاتدی کشور محسوب می‌شود، بی‌شک یکی از ظرفیت‌های مهم استان در حوزه معدن به شمار می‌رود. معدنی که پس از مس کرمان مهم‌ترین ظرفیت کشور در تولید این فلز استراتژیک است. خوشبختانه از خردادماه گذشته تولید و استخراج آزمایشی آن شروع شده است. 

مدیرعامل مس طارم با اشاره به ظرفیت بالای این معدن در حیطه اشتغال‌زایی گفت: با بهره‌برداری نهایی از این معدن بزرگ برای ۴۵۰ نفر از اهالی طارم سفلی به‌صورت مستقیم شغل ایجاد می‌شود و ۱۵۰۰ نفر هم به شکل غیرمستقیم از این سرمایه عظیم خدادادی کسب درآمد و روزی می‌کنند.

کرامت‌الله حسینی ظرفیت اسمی تولید معدن مس طارم را ۱۰ هزار تن شمش مس کاتدی در سال بیان کرد و افزود: ذخیره قطعی این معدن ۴ میلیون تن و ذخیره احتمالی آن تا ۸ میلیون تن با عیار ۷/۱ درصد است. با بهره‌برداری از آن، سالانه ۴۵۰ تن سنگ مس و ۵ هزار تن مس خالص استحصال و فراوری می‌شود. 

وی با بیان این‌که بهره‌برداری از معدن یادشده در صنعت مس کشور تحول عظیمی به وجود می‌آورد، تصریح کرد: در منطقه طارم سفلی تاکنون ۳ معدن مس شناسایی ‌شده است که فقط یکی از آنها ظرفیت استخراج و تولید ۵۰۰ هزار تن شمش مس را در سال دارد ضمن این‌که مجموع میزان ذخایر مس این ناحیه بیش از ۱۱ میلیون تن برآورد شده است.