یادداشت
آموزش و فرهنگسازی همواره در اولویت‌های سازمان مدیریت پسماند
صدرالدین علیپور/ مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری
هزینه بالای جمع‌آوری و دفع پسماند ازجمله دلایل ضرورت کاهش تولید و تفکیک از مبدأ به شمار می‌رود. این در حالی است که روزانه مبلغ یک میلیارد و 500 میلیون تومان برای رفت‌و‌روب، جمع‌آوری، انتقال، دفع و پردازش پسماند توسط مدیریت شهری هزینه می‌شود. کاهش تولید و تفکیک از مبدأ، گذشته از کاهش هزینه‌های مدیریت شهری، یکی از مهم‌ترین راه‌های حفظ محیط‌زیست نیز محسوب می‌شود. در واقع تفکیک پسماند با هدف جداسازی مواد از یکدیگر به‌منظور جلوگیری از آلودگی بیشتر انجام می‌شود که در این صورت کاهش حجم و وزن پسماند را نیز به‌دنبال دارد. در این زمینه یکی از معضلات پیش‌روی مدیریت شهری، مشارکت شهروندان در امر تفکیک پسماند است. این موضوع نه‌تنها در پایتخت که در کل دنیا به یکی از مهم‌ترین چالش‌های کلانشهرها تبدیل شده و بیشترین بودجه و وقت مدیریت شهری را به‌خود اختصاص داده است، زیرا که براساس آمار، سرانه روزانه تولید پسماند در کشورهای مختلف جهان به‌طور میانگین از حدود 700گرم تا 3کیلوگرم متغیر است. این سرانه در تهران از ۸۰۰ گرم تا یک کیلوگرم در روز متغیر است که در مجموع حدود 9هزار تن می‌شود.
باید توجه داشته باشیم که شهروندان در بسیاری از جوامع درتلاشند تا با مصرف کمتر، پسماند کمتری تولید کنند، اما همچنان می‌توان گفت پسماند و نبود نظارت کافی بر مدیریت آن معضل جدیدی است که جهان را تهدید می‌کند. شهروندان تهرانی نیز می‌توانند با اقداماتی جزئی همانند به‌کارگیری ساک خرید پارچه‌ای به جای کیسه‌های پلاستیکی یا اقدام در جهت یافتن کاربردهایی برای قوطی‌ها و بطری‌های مصرف‌شده، اصلاح الگوی خرید، استفاده دوباره از محصولات، استفاده کمتر از وسایل یکبار‌مصرف، تفکیک از مبدأ و موارد این‌چنینی نقش مهمی در حفظ محیط‌زیست، منابع طبیعی و کاهش هزینه‌های مدیریت شهری ایفا کنند.
شاید بسیاری از شهروندان فکر کنند، کارهایی هر‌چند کوچک که در این زمینه انجام می‌دهند، چندان تأثیری ندارد، اما در واقع بسیار مؤثر است. هر بار که پسماندها توسط شهروندان تفکیک می‌شود، یک گام در راه درست برداشته شده است. هر‌چه تعداد افرادی که گام درست برمی‌دارند بیشتر شود، تعداد گام‌های برداشته شده کوچک هم بیشتر می‌شود. به این ترتیب گام‌های کوچک در کنار هم به یک گام بزرگ تبدیل می‌شود. این مهم زمانی محقق می‌شود که آموزش‌های لازم به‌درستی به شهروندان ارائه شود، به همین دلیل است که آموزش و فرهنگسازی همواره در اولویت‌های سازمان مدیریت پسماند قرار دارد. باید یادآوری کنم که بیشترین آلودگی و اثرات مخربی که به زمین وارد می‌شود، از پسماندها و پساب‌ها‌ست و تفکیک پسماند از مبدأ قبل از آلودگی‌های بیشتر سبب می‌شود تا عملیات بازیافت، بهتر و صحیح‌تر انجام شود. همچنین استفاده دوباره از پسماندهای بازیافتی از تبدیل این موضوع به بحران جلوگیری می‌کند و مهم‌ترین راه‌حل برای بهبود وضعیت بحرانی محیط‌زیست به شمار می‌رود. تولید پسماند، بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزانه ما‌ست که می‌توان با کاهش تولید پسماند، تفکیک پسماند از مبدأ، کاهش رطوبت شیرابه و همچنین کاهش حجم پسماند، مشکلات مدیریت پسماند را کاهش داد.
