طرح ویژه وزارت رفاه برای جذب بازماندگان از تحصیل

 مدیر کل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به همشهری می‌گوید: فقر آموزشی یکی از شاخص‌های فقر محسوب می‌شود و بازماندگی از تحصیل هم زمینه فقر کودکان را در آینده ایجاد می‌کند و به همین دلیل، شناسایی این کودکان از برنامه‌های مهم معاونت محسوب می‌شود که با تمام وجود و عاشقانه آن را دنبال می‌کند، زیرا معتقدیم در برابر تک‌تک کودکان و هم‌وطنان مسئول هستیم. 
 احمدرضا پرنده با بیان این‌که شناسایی و بازگرداندن کودکان به مدرسه در 3 بخش انجام می‌شود،‌ می‌افزاید: بخش اول شامل تعیین تکلیف این است ‌که کودکان کجا هستند و کجا زندگی‌ می‌کنند. بخش دوم، مشخص کردن دلایل بازماندگی از تحصیل و این‌که چرا در مدرسه ثبت‌نام نکرده‌اند و بخش سوم، چگونگی بازگردان این دانش‌آموزان و ماندگاری‌شان در مدرسه را شامل می‌شود.   وی درباره روال کار شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل هم توضیح می‌دهد: ابتدا از وزارت آموزش ‌و پرورش اطلاعات کودکان 6 تا 11 ساله را که در مدرسه ثبت‌نام نکرده‌اند، دریافت می‌کنیم. این اطلاعات را با اطلاعات خانوارهایی که یارانه دریافت می‌کنند و نامشان در سامانه رفاه ایرانیان ثبت شده است، تطبیق می‌دهیم تا مشخص شود جزو چه دهکی محسوب می‌شوند. با مشخص شدن اطلاعات، کد ملی این کودکان را به ثبت‌احوال می‌دهیم تا مشخصات سرپرست آنها را استخراج کند. در مرحله بعد اطلاعات سرپرست این کودکان در اختیار وزارت ارتباطات قرار می‌گیرد تا شماره تماس آنها را به ما بدهند.  در این فرایند آموزش ‌و پرورش، ثبت احوال و وزارت ارتباطات همکاری خوبی با ما دارند. مدیر کل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گام بعدی پس از استخراج شماره تماس سرپرست کودکان بازمانده از تحصیل را برقراری تماس تلفنی با آنها می‌داند و اظهار می‌کند: در این تماس بعد از مشخص شدن صحت اطلاعات، سوالاتی از خانواده‌ها پرسیده می‌شود که کودک‌ شما کجاست و چرا به مدرسه نمی‌رود و دلیل ثبت‌نام‌ نشدن او در مدرسه چیست؟ در نتیجه این فرایند، بر اساس خوداظهاری خانواده‌ها، مشخص می‌شود در کل کشور و به تفکیک استان و شهرستان دلیل بازماندگی از تحصیل کودکان چیست تا بتوان بر اساس آن برای بازگشت کودکان به مدرسه برنامه‌ریزی کرد. 

بازماندن از تحصیل به دلیل معلولیت 
پرنده در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که بر اساس آمار سال تحصیلی 97-96، ۹۸ هزار و840 کودک بازمانده از تحصیل در گروه سنی ۶ تا ۱۱ سال شناسایی شدند که اطلاعات 97 هزار و 497 کودک در پایگاه رفاه ایرانیان ثبت شده بود، ادامه می‌دهد: از این تعداد ۱۹ هزار و ۷۱۹ نفر تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار داشتند که شامل ۱۷ هزار و ۴۵ نفر تحت پوشش بهزیستی و ۲۶۷۴ نفر تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) بودند. اطلاعات کودکان تحت پوشش در اختیار بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) قرار گرفت تا به سراغ آنها بروند و پیگیر دلیل بازماندگی از تحصیلشان باشند. از 97 هزار و 497 کودک حدود ۷۷ هزار و ۷۸۸ نفر فاقد پوشش حمایتی بودند که از این تعداد موفق شدیم با ۵۴ هزار تماس تلفنی طی ۱۵ روز وضعیت ۳۵ هزار و ۸۶۸ کودک را تعیین تکلیف کنیم.وی با بیان این‌که بعد از تماس‌ها مشخص شد ۱۶ هزار و ۵۳۰ نفر به مدرسه می‌روند، اما ۱۹ هزار و ۳۳۸ نفر کودک به مدرسه نمی‌روند، می‌افزاید: ۱۰ هزار و ۱۰۳ نفر معلولیت، ۳۶۱۹ نفر فقر و مشکلات مالی، ۱۷۸۳ مورد فوت کودک و باطل نشدن شناسنامه، ۱۶۵۹ نفر مهاجرت به خارج از کشور، ۱۲۶۸ نفر مشکلات خانوادگی‌ و ۱۰۸۱ نفر دوری از مدرسه را عامل بازماندگی از تحصیل اعلام کردند. همچنین ۶۵۸ نفر اعلام کردند که برای ثبت‌نام مراجعه کرده‌اند، اما ثبت‌نام انجام نشده است و ۵۰۰ نفر هم گفتند فرزندشان در آزمون سنجش پیش از مدرسه پذیرفته نشده است. ۵۲۹ کودک در مدارس دینی حضور داشتند و ۲۳۷ نفر هم درگیر آسیب‌های اجتماعی چون اعتیاد بودند و همچنین ۱۱۵ نفر هم اعلام کردند سنشان از ۱۱ سال بیشتر شده و به همین دلیل نتوانسته‌اند ثبت‌نام کنند. مدیر کل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به این آمار تاکید می‌کند: دلایل بازماندگی‌ از تحصیل نشان می‌دهد توجه به 2‌نکته ضروری است؛‌ اول این‌که نهادهای مرتبط باید فکری برای پیشگیری از معلولیت بکنند و دوم این‌که با رویکرد جذب حداکثری باید ثبت‌نام در مدرسه برای دانش‌آموزان تسهیل شود. حتی اگر یک کودک از تحصیل بماند، شایسته نیست.


بازماندن 141 هزار کودک در سال جاری
پرنده همچنین به آمار بازماندگان از تحصیل در سال جاری هم اشاره می‌کند و می‌گوید: در سال تحصیلی 98-97، ۱۴۱ هزار کودک بازمانده از تحصیل شناسایی شده است که البته این آمار با آمار سال گذشته تطبیق داده می‌شود. در حال حاضر کد ملی‌ این کودکان در اختیار ثبت احوال قرار گرفته و کد ملی سرپرستان این کودکان احصا شده است.  کد ملی سرپرست خانواده‌ها برای وزارت ارتباطات ارسال و شماره تماس‌ها از وزارت ارتباطات هم دریافت شده ‌است. امیدواریم تا پایان مرداد تماس‌ با خانواده این کودکان برقرار شود تا بر اساس اطلاعات خوداظهاری خانواده‌ها دلایل بازماندگی کودکان از تحصیل احصا شود. پس از جمع‌بندی بررسی میدانی، صحت دلیل بازماندگی انجام و از همه ظرفیت‌های دولتی و غیردولتی برای بازگشت کودکان به تحصیل استفاده خواهد شد.  مدیر کل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی البته در بخش دیگری از سخنان خود به نکته جالبی اشاره می‌کند و آن ظرفیت خیران است. او معتقد است اگر قرار است کاری موفق باشد باید مشارکت مردم در برنامه‌ها دیده شود و به همین دلیل هم معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به همکاری خیران و موسسه‌های مردمی برای کمک به بازگشت کودکان به مدرسه امیدوار است و اعتماد راسخ 
دارد.

اجرای «مشق ما» در 3 استان
پرنده در این باره  می‌افزاید: ما در کنار کمک خیران به مدرسه‌سازی به کمک‌های مردمی برای ماندگاری کودکان در مدرسه هم نیاز داریم. به همین دلیل طرح ملی «مشق ما» با هدف شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل و بازگشت آنها به چرخه آموزش با همکاری موسسه‌های خیریه و مشارکت سازمان‌های دولتی به صورت پایلوت در 3 استان سیستان ‌و بلوچستان، هرمزگان و لرستان آغاز شده است.  طی این طرح که اواخر سال گذشته آغاز شده است، نمایندگانی از موسسه‌های خیریه از منازل کودکانی که به دلیل فقر از تحصیل بازمانده‌اند‌، بازدید کردند و بعد از بررسی لازم با حمایت‌های مادی و معنوی زمینه بازگشت به تحصیل هزار نفر به مدرسه فراهم شده است. اجرای موفق این طرح پایلوت در 3 استان ما را مصمم کرد که از توان ملی خیران برای تامین منابع مالی و معنوی و کمک به بازگشت به تحصیل و ماندگاری کودکان در مدارس استفاده کنیم.   او اظهار امیدواری می‌کند شهریور در کشور کمپین خیریه‌ای راه‌اندازی شود تا حداقل آن‌هایی که به دلیل فقر از مدرسه بازمانده‌اند به سیستم آموزشی بازگردند.  پرنده با اشاره به دیدگاه مثبت یونیسف نسبت به طرح شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل در ایران تاکید می‌کند: قرار است نحوه شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل در کتابی چاپ شود و در اختیار کشورهای خاورمیانه قرار گیرد.    مدیر کل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پایان صحبت‌های خود از خیران و موسسه‌هایی که آمادگی کمک در این زمینه را دارند می‌خواهد به این مرکز مراجعه کنند.